FED'le sarsılan 'beşli' seçimle rahatlayacak

Dünya 2014'te seçimlerle dolu bir yıla girdi. Yabancı yatırımcılar tarafından son dönemde "Kırılgan Beşli" diye ifade edilen Türkiye, Hindistan, Brezilya, Endonezya ve Güney Afrika da bu yıl sandığa gidecek ülkeler arasında bulunuyor. Özellikle son 8 ayda bu ülkelerde yaşanan siyasi hareketlilik, toplumsal olaylar ve bütün bunların piyasalar üzerindeki etkileri, seçimlerin hemen öncesine denk gelmesi bakımından dikkat çekici... Bu 5 ülkenin seçim dönemi, aynı zamanda ABD Merkez Bankası'nın (FED) tahvil alımlarını azalttığı, yani dolar musluklarının kısıldığı ve doların faizinin yükseldiği bir döneme de denk geldi. Cari açığı yüksek bu ülkeler, dünyadaki parasal genişleme politikalarının da etkisiyle, ihtiyaç duydukları finansmanı "yoğun dış sermaye girişleri" neticesinde kolayca elde etmişti. Bol para döneminin bitecek olmasının etkilerini özellikle borsa ve yerel para birimlerinde yaşanan değer kayıplarıyla hisseden bu ülkeler, şimdilerde seçimler sebebiyle yabancı yatırımcılar tarafından "politik risk" algısına maruz bırakılıyor. Hem sandık yolunda siyasi ve toplumsal, hem de FED etkisiyle ekonomik kıskaca alınan bu ülkeler, yabancılar tarafından "ağırlığını azalt" tavsiyelerine sebep oluyor. Bunun sonucunda ülke para birimleri dolar karşısında değer kaybediyor, borsaları çöküyor. Faizler de yükseliyor. Sonuçta enflasyon ve büyüme başta olmak üzere bu ülkelerin makro ekonomik dengeleri bu süreçte büyük zarar görüyor. Son gelen ABD işsizlik rakamının yüzde 6.7'ye kadar gerilemesi ve ABD'de Tarım Dışı İstihdamın önümüzdeki süreçte mevsimsel etkilerden kurtularak yeniden yükselişe geçmesi, FED'in tahvil alımlarında 'azaltım'a devam etmesine sebep olacak. Gelişen ülke kurlarının bu beklentiyi büyük ölçüde fiyatlara yansıttığı söylenebilir. Dolayısıyla söz konusu ülkelerde piyasalara nefes aldıracak en önemli unsur, yapılacak seçimlerde siyasi istikrar ortamının devamının sağlanması olacak.

TÜRKİYE
Türkiye 30 Mart'ta yerel seçim için sandığa gidecek. Mayıs 2013'ten beri dolar, 1.80'den 2.20 sınırına kadar yükseldi, Türk Lirası yaklaşık yüzde 20 değer kaybetti. Bu süreçte borsa 94 bin sınırından 70 binin altına gerileyerek, yaklaşık yüzde 27 değer kaybetti. Gezi Parkı olayları gibi toplumsal huzursuzlukların yanı sıra, 17 Aralık süreciyle birlikte siyasi tansiyon yükseldi. TC Merkez Bankası faizi sabit de tutsa, gösterge tahvilin faizi 10 seviyesinin üzerini gördü.
HİNDİSTAN
2014 Hindistan genel seçimleri, mayıs ayında yapılacak. Bu seçimlerde Hindistan Parlamentosu'nun üyeleri belirlenecek. 2013 Mayıs ayında 54'te bulunan Dolar/Hint Rupisi paritesi, ağustosta 69'a kadar yükseldi. Son kapanışı ise 61.5 seviyesinden yaptı. Böylece bu süreçte yerel para biriminin dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 12 olarak gerçekleşti. Hindistan Merkez Bankası bu süreçte politika faizini 50 baz puan artırarak 7.75'e çıkardı. Ülkede altın ithalatı da kısıtlanarak Rupi desteklendi.
BREZİLYA
Brezilya'da Cumhurbaşkanlığı ilk tur seçimi 5 Ekim'de, ikinci tur ise 26 Ekim'de yapılacak. Geçtiğimiz Haziran'da Dünya Kupası için yapılan yatırımları ve kamu hizmetlerinin yetersizliğini öne süren kalabalık gruplar, büyük sokak protestoları gerçekleştirmiş, ülkede siyasi tansiyon yükselmişti. Bu süreçte politika faizi 200 baz artırılarak 10 seviyesine geldi. 2013 Mayıs'ta 2 seviyesinde bulunan Dolar/Real paritesi, son kapanışı 2.35'ten yaptı. Brezilya borsası 56 binden 49 bin 700'e düştü.
ENDONEZYA nbsp;
Endonezya'da Cumhurbaşkanlığı seçimleri temmuzda yapılacak. Geçen yaz bu ülkede de sokak protestoları yaşanmıştı. FED etkisi de buna eklenince makroekonomik dengeler bozuldu. 2013 Mayıs ayında 9.70'te bulunan Dolar/Endonezya Rupisi, 11.82'ye kadar yükseldi. Mayıs 2013'te 5.150'de bulunan Endonezya borsası da son kapanışını 4253'ten gerçekleştirdi. 8 ayda faizler yüzde 5.75'ten yüzde 7.50'ye kadar yükseltildi.
GÜNEY AFRİKA
Nisanda Güney Afrika'da da genel seçimler yapılacak. 2013 Mayıs ayında 8.90 olan olan Dolar/G. Afrika Randı paritesi, son kapanış itibarıyla 10.65'te bulunuyor. Burada da 8 ayda yüzde 20'ye yakın bir değer kaybı dikkat çekiyor. Güney Afrika da Temmuz 2012'den beri yüzde 5 olan politika faizinde değişikliğe gitmedi.



Ö.Faruk Bingöl/ANALİZ

TÜRKİYE GAZETESİ