Torba Yasa'da neler var?

Bazı kanunlarda değişiklik öngören "torba tasarı", TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edildi. nbsp;
-Tasarıya göre, korumalı iş yerlerinde istihdam edilen zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100'ü tutarında iş yeri indirimi yapılacak
-Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatında, patlayıcı maddelerin imhası, nakli, depolanması sırasında hayatını kaybedenler ile malul olanlara da aylık bağlanacak
-Engelli istihdamı teşvik edilecek
-Tekerlekli sandalye ya da sedye kullanımı zorunlu olan engellilerin yüksek tavanlı araçları için de ÖTV indirimi yapılacak
Korumalı iş yerlerinde istihdam edilen zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100'ü tutarında iş yeri indirimi yapılacak.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edildi.
Tasarıya göre, Türk Standartları Enstitüsü'nün en üst organı olan Genel Kurul'da, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı da temsil edilecek.
Engelli istihdamını teşvik amacıyla, korumalı iş yerlerinde istihdam edilen, iş gücü piyasasına kazandırılması güç olan zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için diğer kişi ve kuruluşlar tarafından karşılanan tutar dahil, yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde yüzü oranında iş yeri indirimi yapılacak. İndirim her bir engelli çalışan için 5 yıl süreyle uygulanacak.
Korumalı iş yerlerinde çalışan engellilerin işsizlik sigortası işveren payı, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.
Yıllık indirilecek tutar, her engelli çalışan için asgari ücretin yıllık brüt tutarının yüzde 150'sini aşamayacak. Bu bentte yer alan oranı, engellilik derecelerine göre yüzde 150'ye kadar arttırmaya veya tekrar kanuni oranına indirmeye Bakanlar Kurulu; bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Aile ve Sosyal Politikalar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının görüşünü alarak Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Sağlık kurulu raporuna göre, kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların, engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılacak.
Haklarında korunma, bakım veya barınma tedbiri kararı alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na ait sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilen çocukların eğitimleri ile hayat veya beden bütünlüklerinin korunması açısından zorunlu olan hallerde veli veya vasiye ait olan yetkiler, sosyal hizmet kuruluşunun yetkilisi tarafından kullanılacak. Yapılan iş ve işlemler hakkında, veli veya vasiye derhal bilgi verilecek.
Milli Eğitim Temel Kanunu'nun eğitim kurumlarının dil, ırk, cinsiyet ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açık olduğunu vurgulayan maddesine, ayrımcılık yapılamayacak hususlar arasına engellilik ibaresi de eklendi.
Sosyal Yardım Vakfı tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı ya da ilgili kamu idaresinin görüşü alınarak, vakıf gelirleri ya da İşsizlik Sigortası Fonu kaynakları kullanılarak yurt ya da pansiyon yapılabilecek.
-Engelli hakları
Tasarıyla, Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesine paralel Kanundaki tanımlar yeniden düzenleniyor.
Engelliler Kanunu'na "Doğrudan ve dolaylı ayrımcılık dahil olmak üzere engelliliğe dayalı her türlü ayrımcılık yasaktır. Eşitliği sağlamak ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak üzere engellilere yönelik makul düzenlemelerin yapılması için gerekli tedbirler alınır. Engellilerin hak ve özgürlüklerden tam ve eşit olarak yararlanmasını sağlamaya yönelik alınacak özel tedbirler ayrımcılık olarak değerlendirilemez" maddesi ile "Engellilerin toplumdan tecrit edilmeleri ve ayrı tutulmaları önlenir. Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda bağımsız olarak toplum içinde yaşamaları esas olup, özel bir yaşama düzenine zorlanamazlar. Engellilerin topluma dahil olmaları ve toplum içinde yaşamaları amacıyla bireysel destek hizmetleri de dahil olmak üzere ihtiyaç duydukları toplum temelli destek hizmetlerine erişimleri sağlanır" maddeleri ekleniyor.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın veri sistemi, mahalli idareler ile Türkiye Kızılay Derneği'ne açılabilecek.
Tekerlekli sandalye ya da sedye kullanımı zorunlu olan engellilerin yüksek tavanlı araçları için ÖTV indirimi yapılacak. Söz konusu engelli kişiler tekerlekli sandalye ya da sedye kullanımı zorunluluğunu sağlık raporu ile belgeleyecek.
Kapatılan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü'nün taşra teşkilatı tarafından 14 Haziran 1997 tarihinde yapılan personel alım sınavı sonucunda asil listede yer alan ancak sınavın iptal edilmesi nedeniyle devlet memurluğuna atanamayan ya da atanıp göreve başlatılmayan kişilere yeniden devlet memurluğuna atanabilecek.
Söz konusu kişilerin, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na müracaat etmeleri ve devlet memuru olabilmek için aranan şartları kaybetmemiş olmaları halinde, Bakanlığın taşra teşkilatının, durumlarına uygun memur kadrolarına herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın açıktan atamaları yapılabilecek.
-Muhtaçlık aylığı
65 yaşını doldurmuş, sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar hariç olmak kaydıyla, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hali devam ettiği müddetçe 1.620 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak.
Bu düzenleme kapsamına girenlerden, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 3'te 1'inden 1/3'ünden fazla olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olan kimseler, muhtaç kabul edilemeyecek ve kendilerine aylık bağlanmayacak.
Aylık bağlanacaklar için, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaçlık kararı verilmesinde, tespit edilen yakınları açısından hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarına eşit veya daha fazla olup olmadığı da tespit edilecek.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, gerektiğinde aylık almak için başvuranların gelir, yaşam düzeyi ve varlıkları hakkında, belirleyeceği yöntemlerle inceleme yapmaya ve yaptırmaya, resmi ve özel idare müessese ve ortaklarından ve şahıslardan bilgi ve belge istemeye yetkili olacak.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından aylık almaya başvuranlar ile bu kişilerin haneleri ve aylık almaya başvuranların nafaka yükümlüleri ile bu kişilerin hanelerinin ekonomik durumları araştırılacak. Aylık bağlanmasında, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'nca sosyal inceleme raporları ve gerektiğinde sağlık kurulu raporları da dikkate alınarak ilgililerin bu düzenlemeye göre aylık bağlanması şartlarını haiz oldukları yönünde verilmiş kararlar esas alınacak. Aylık bağlama işlemi sırasında veya aylık bağlandıktan sonra yapılacak incelemeler sonucunda, aylık bağlama kararını etkileyebilecek yanlışlık veya eksikliklerin tespit edilmesi halinde, bu durum ilgisine göre Vakıflara, aylık bağlanana veya bağlanacak olana ve gerektiğinde ilgili idarelere, Vakıf veya Bakanlık tarafından bildirilecek.
Söz konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu Kanun kapsamında yersiz veya fazla ödenmiş aylıklar sebebiyle ilgililer adına çıkarılmış olan borç ve para cezaları ile bunlara ilişkin faizler terkin edilmiş sayılacak ve haklarında herhangi bir adli, idari ve icrai takibat yapılmayacak.
-Patlayıcı maddelerin imhasında çalışanlar
Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Teşkilatında bulunan patlayıcı maddelerin incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hale getirilmesi işlemlerinde görevlendirilenler de eklendi.
Patlayıcı maddelerin imhası, nakli, depolanması sırasında hayatını kaybedenler ile malul olanlara aylık bağlanacak.
Tasarıya göre, otoyolların işletmesi, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı altında kurulacak bir şirkete devredilecek ve halka arz edilecek
-Türkiye Diyanet Vakfı'na ait hastaneler Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu'na devredilecek
-Terörle mücadelede hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve terör malüllerine istihdam hakkı genişletilecek
-Yükümlü olmadığı halde kontenjan fazlası engelli çalıştıran işveren teşvik edilecek
-Taşınmaz için malik olmayan eş, mahkeme kararı olmaksızın tapu sicil müdürlüğünden aile konutu şerhi verilmesini isteyebilecek
Otoyolların işletmesi, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı altında kurulacak bir şirkete devredilecek ve halka arz ediecek.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen bazı kanunlarda değişiklik öngören "torba tasarı"ya göre, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Vakıflar tarafından, Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kaynakları kullanılarak Hazine'ye ait taşınmazların üzerinde yurt veya pansiyon olarak kullanılmak üzere inşa edilen ve kullanıma hazır hale getirilen her türlü bina, yapı ve tesisler hiçbir işleme gerek kalmaksızın Hazine'ye intikal edecek.
Bu taşınmazlar ve üzerindeki bina, yapı ve tesisler, ihtiyacı olan kamu idarelerinin talebi üzerine, yapılış amacı, kullanım durumu ve ihtiyaçlar da dikkate alınarak Maliye Bakanlığı'nca ilgili kamu idarelerine tahsis edilebilecek.
Ancak bunlardan Vakıflar tarafından sözleşme veya protokol yapılmak suretiyle üçüncü kişilerin kullanımına bırakılanlar, sözleşme veya protokolde belirtilen koşullarla, süresi sonuna kadar bu kişiler tarafından kullanılmaya devam edilebilecek.
Otoyol Yapımı, Bakımı, İşletilmesi ve Görevlendirilmesi ile ilgili kanunla bağlantılı ihale aşamasında, Kamu İhale Kanunu'nun ceza ve yasaklama hükümleri, sözleşmenin uygulanması aşamasında Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun ceza, yasaklama ve sözleşmenin feshi hükümleri uygulanacak.
-İstihdam kapsamı genişliyor
Mevcut düzenlemede Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren olaylar nedeniyle hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı tanınmaktayken, Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun Tasarısı kapsamında hayatını kaybedenlerin yakınlarına da iki, malul olanlara bir istihdam hakkı tanınacak.
Emekli Sandığı Kanunu ile Sosyal sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki malullük düzenlemesi kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı askeri personeli (erbaş ve erler dahil ) ile Emniyet Teşkilatından emniyet hizmetleri sınıfına mensup vazife malullerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Emniyet teşkilatı dışındaki vazife malullerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve malul olanlara ise bir istihdam hakkından yararlanma imkanı getiriliyor.
Ayrıca Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun kapsamında aylık bağlanan terör mağdurları da bir istihdam hakkından faydalanacak.
Terörle Mücadele Kanunu kapsamında 45 yaşını doldurduğu için istihdam hakkından yararlanamayacak olanlara, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde İçişleri Bakanlığı'na müracaat etmeleri şartıyla istisna getiriliyor.
-Hızlı ve Etkin Bildirim
Korumalı iş yerlerinde çalışan engellilerin işsizlik sigortası işveren payı, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.
Taşınmaz için malik olmayan eş, mahkeme kararı olmaksızın tapu sicil müdürlüğünden aile konutu şerhi verilmesini isteyebilecek.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından orta ve yüksek teknoloji sanayi ürünleri arasından belirlenen ve her yıl ocak ayında ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı sağlanması, ihale dokümanına hüküm olarak konulacak.
Ar-Ge ve yenilik projeleri ile farklı destekler çerçevesinde projeler yürüten istekliler de ihalelere katılabilecek.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgili kamu iktisadi teşebbüslerinin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde gerçekleştirecekleri yapım işleri ile yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik sanayi katılımı/off-set uygulamaları içeren mal ve hizmet alımları istisna kapsamına alınıyor.
-Ücretsiz seyahat kapsamı genişliyor-
Gazi, vazife vazife malulü sayılarak aylık bağlananların kendileri, eşleri, evli olmayan 25 yaşını doldurmamış olan çocukları, anne ve babaları, harp veya vazife malulü sayılanlardan sınıf veya görev değiştirerek çalışmaya devam edenler ile vazife malulü sayılarak aylık bağlananlar, demiryolları ve denizyollarının şehiriçi ve şehirlerarası hatlarından, belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanacak.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında çalışmaya başlamaları nedeniyle ödenmekte olan aylıkları kesilenlerin kendileri ile eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış çocukları, anne ve babaları, harp veya vazife malulü sayılacak şekilde hayatını kaybedenlerin ya da aynı kapsamda aylık almaktayken hayatını kaybedenlerin eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış çocukları, anne ve babaları, engelliler için sağlık kurulu raporuyla yüzde 40 ve üzerinde engelli olduğunu belgeleyen Türk vatandaşlarının kendileri, ağır engellilerin kendileri ile birden fazla olmamak üzere birlikte yolculuk ettikleri refakatçileri de bu imkandan faydalanacak.
-Yüzde 50 indirim-
Türk vatandaşı olan 65 yaş ve üzeri kişiler, demiryolları ve denizyollarının şehiriçi hatları ile belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak, demiryolları ve denizyollarının şehirlerarası hatlarından ise yüzde 50 indirimli olarak yararlanacak.
Bu fıkrada belirtilen kurum ve kuruluşlar, belediyeler, belediyeler tarafından kurulan şirketler, birlikler, müessese ve işletmeler altmış ila 65 yaş arasında bulunan kişilerin toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli olarak yararlanmasını sağlayabilecek.
Bazı harp ve vazife malulleri ile aylıkları kesilenlerin su ve elektrik ücretlerinde indirim uygulanması öngörülüyor.
Yetim aylığı alan ve ücretsiz seyahat hakkı olanlardan bu aylıkları almaya devam ettikleri müddetçe ücretsiz seyahat hakları saklı tutuluyor.
-Eşit davranma ilkesi
İş Kanunu'nun "eşit davranma ilkesi" başlıklı maddesine engellilik ibaresi de konuluyor.
İş Kanunu'nda yapılması öngörülen değişiklikle engellilerin işe alınma süreçlerini düzenleyen yönetmelik için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşü alınacak.
Yükümlü olmadığı halde kontenjan fazlası engelli çalıştıran işverene de zorunlu olarak engelli çalıştıran işverenlerle aynı şekilde teşvik edilecek. Teşvik, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.
Engellilik durumu ve derecesi nedeniyle açık işgücü piyasasında istihdam edilemeyen zihinsel ve ruhsal-duygusal engellilerin korumalı işyerlerinde işe yerleştirilerek hem üretken olmaları hem de işe uyum yoluyla toplumsal yaşama katılımlarının sağlanması amacıyla, bu işyerlerinin devamlılığının desteklenmesini sağlayacak bir teşvik olarak engellilere ödenecek aylık ücretlerin belli bir oranına kadarının İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.
-Karayolu taşımacılığı
Tasarıyla, Karayolu Taşıma Kanunu'na göre verilen ceza miktarları günün şartlarına göre yeniden düzenleniyor. Taşıma hizmetini yapmaktan kaçınan taşımacılara 500 TL idari para cezası verilecek.
Bir taşımacının diğer bir taşımacının taşıma faaliyetini engellemesi halinde 2 bin TL idari para cezası verilecek.
Karayolu taşımacılık faaliyetleriyle ilgili olarak verilmiş yetki belgelerinin yenilenme ücretleri güncel tam ücretin yüzde 5'i olarak alınmasına ilişkin hüküm sürekli hale getiriliyor.
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, gerektiğinde teknik ve idari kapasite, teşkilat imkanları, hizmetin hızlı, etkin, yaygın olarak üretilmesi ilkelerini gözeterek, Karayolu Taşıma Kanunu gereğince yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve yetkilerinin bir kısmını yürütmek hususunda kamu kurumu ve kuruluşları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu ve bunlara bağlı federasyon, birlik ve odaları yetkilendirebilecek.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı altında kurulacak bir şirkete devredilecek ve halka arz edilecek
Türkiye Diyanet Vakfı'na ait hastaneler Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu'na devredilecek
-Engellilere yönelik düzenlemeler-
Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanunu kapsamında aylık bağlama kriteri olarak çalışma gücü kaybı oranı yüzde kırk ve üzerinde olması şartı getiriliyor.
Engelliler Hakkında Kanunun 1. Maddesi "Bu Kanunun amacı, engellilerin temel hak ve özgürlüklerden faydalanmasını teşvik ve temin ederek ve doğuştan sahip oldukları onura saygıyı güçlendirerek toplumsal hayata diğer bireylerle eşit koşullarda tam ve etkin katılımlarının sağlanması ve engelliliği önleyici tedbirlerin alınması için gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamaktır" şeklinde değiştiriliyor.
Ayrıca Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesine paralele Kanundaki tanımlar yeniden düzenleniyor.
Engellier Kanunu'na "Doğrudan ve dolaylı ayrımcılık dahil olmak üzere engelliliğe dayalı her türlü ayrımcılık yasaktır. Eşitliği sağlamak ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak üzere engellilere yönelik makul düzenlemelerin yapılması için gerekli tedbirler alınır. Engellilerin hak ve özgürlüklerden tam ve eşit olarak yararlanmasını sağlamaya yönelik alınacak özel tedbirler ayrımcılık olarak değerlendirilemez" maddesi ile "Engellilerin toplumdan tecrit edilmeleri ve ayrı tutulmaları önlenir. Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda bağımsız olarak toplum içinde yaşamaları esas olup, özel bir yaşama düzenine zorlanamazlar. Engellilerin topluma dahil olmaları ve toplum içinde yaşamaları amacıyla bireysel destek hizmetleri de dahil olmak üzere ihtiyaç duydukları toplum temelli destek hizmetlerine erişimleri sağlanır" maddeleri ekleniyor.
Engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak, engellilik durumunun tespiti ve uygulama esaslarını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığının görüşleri alınarak Maliye Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığınca müştereken belirlenecek.
- Tasarıyla, engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak
- Engellilere yönelik, öncelikle bulundukları ortamda bağımsız yaşayabilmeleri için durumlarına uygun olarak gerekli psikososyal destek ve bakım hizmetleri sunulacak
- Toplumsal hayata katılım ve eşitlik temelinde engellilere habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri verilecek. Habilitasyon ve rehabilitasyon kararının alınması, planlanması, yürütülmesi ve sonlandırılması dahil her aşamasında engelli ve ailesinin aktif ve etkin katılımı sağlanacak
- Yurtdışından getirilen telefonların gerçeğe aykırı şekilde kayıt altına alınması ile GSM aboneliklerinin kişinin bilgisi dışında yapılması ve bu şekilde kişinin bilgi ve rızası dışında oluşturulan aboneliklerin bu özellikleri bilinerek kullanılması yasaklanıyor
Engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak.
Bazı kanunlarda değişiklik öngören "torba tasarı"yla engellilik durumunun tespit ve uygulama esasları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı'nın görüşleri alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı'nca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak.
Engellilerin öncelikle bulundukları ortamda bağımsız yaşayabilmeleri için durumlarına uygun olarak gerekli psikososyal destek ve bakım hizmetleri sunulacak. Destek ve bakım hizmetlerinin sunumunda kişinin biyolojik, fiziksel, psikolojik, sosyal, kültürel ve manevi ihtiyaçları ailesi de gözetilerek dikkate alınacak. Destek ve bakım hizmetlerinin standardizasyonu, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için gerekli olan çalışmalar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nca yürütülecek.
Tasarıyla, yapılı çevrede engellilerin erişebilirliğinin sağlanması için planlama, tasarım, inşaat, imalat, ruhsatlandırma ve denetleme süreçlerinde erişilebilirlik standartlarına uygunluk sağlanacak. Özel ve kamu toplu taşıma sistemleri ile sürücü koltuğu hariç 8 veya daha fazla koltuğu bulunan özel ve kamu toplu taşıma araçlarının engellilerin erişebilirliğine uygun olması zorunlu olacak.
-Ailenin etkin katılımı sağlanacak-
Tasarıyla, bilgilendirme hizmetleri ile bilgi ve iletişim teknolojisinin engelliler için erişilebilir olması sağlanacak.
Toplumsal hayata katılım ve eşitlik temelinde engellilere habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri verilecek. Habilitasyon ve rehabilitasyon kararının alınması, planlanması, yürütülmesi ve sonlandırılması dahil her aşamasında engelli ve ailesinin aktif ve etkin katılımı sağlanacak. Habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetlerinin mümkün olan en erken evrede başlaması ve engellinin yerleşim yerine en yakın yerde verilmesi esas olacak. Habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetlerinde ihtiyaç duyulan personelin yetiştirilmesine yönelik eğitim programları geliştirilecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca yapılan iş ve meslek analizleri doğrultusunda engelliler için Milli Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca mesleki habilitasyon, rehabilitasyon ve eğitim programları geliştirilecek. Engellilerin mesleki habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri, kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve diğer gerçek veya tüzel kişiler tarafından da gerçekleştirilebilecek.
Tasarıyla, engellilerin iş gücü piyasası ve çalışma ortamında sürdürülebilir istihdamı için kendi işini kurmaya rehberlik ve mesleki danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi de dahil olmak üzere gerekli tedbirlerin alınması öngörülüyor. İşe başvuru, alım, önerilen çalışma süreleri ve şartları ile istihdamın sürekliliği, kariyer gelişimi, sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları dahil olmak üzere istihdama ilişkin hiçbir hususta engelliliğe dayalı ayrımcı uygulamalarda bulunulamayacak. Çalışan engellilerin aleyhinde sonuç doğuracak şekilde, engelinden dolayı diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamayacak.
Çalışan veya iş başvurusunda bulunan engellilerin karşılaşabileceği engel ve güçlükleri ortadan kaldırmaya yönelik istihdam süreçlerindeki önlemlerin alınması ve engellilerin çalıştığı iş yerlerinde makul düzenlemelerin, bu konuda görev, yetki ve sorumluluğu bulunan kurum ve kuruluşlar ile işverenler tarafından yapılması zorunlu olacak. Engellilik durumları sebebiyle iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engellilerin istihdam edildiği korumalı iş yerlerinin statüsü ve bu iş yerleriyle ilgili usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nca müştereken çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
-Engellilerin eğitim alması hiçbir gerekçeyle engellenemeyecek-
Tasarıyla, hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemeyecek. Engellilere özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, yaşadıkları çevrede bütünleştirilmiş ortamlarda, eşitlik temelinde, hayat boyu eğitim imkanından ayrımcılık yapılmaksızın yararlandırılacak. Genel eğitim sistemi içinde engellilerin her seviyede eğitim almasını sağlayacak bütünleştirici planlamalara yer verilecek. Örgün eğitim programlarına farklı nedenlerle geç başlamış engellilerin bu eğitime dahil edilmesi için gerekli tedbirler alınacak. Üniversite öğrencilerinden engelli olanların öğrenime etkin katılımlarını sağlamak amacıyla Yükseköğretim Kurulu koordinasyonunda, yükseköğretim kurumları bünyesinde, engellilere uygun araç-gereç ve ders materyallerinin, uygun eğitim, araştırma ve barınma ortamlarının temini ile eğitim süreçlerinde yaşadıkları sorunların çözümü gibi konularda çalışma yapmak üzere Engelliler Danışma ve Koordinasyon Merkezleri kurulacak.
İşitme engellilerin eğitim ve iletişimlerinin sağlanması amacıyla Türk işaret dili sistemi oluşturulacak. Bu sistemin oluşturulmasına, geliştirilmesine ve uygulanmasına yönelik çalışmaların esas ve usulleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı koordinatörlüğünde, Milli Eğitim Bakanlığı ve Türk Dil Kurumu Başkanlığınca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenecek. Engellilerin, her türlü eğitim, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak üzere kabartma yazılı, sesli, elektronik kitap, alt yazılı, işaret dili tercümeli ve sesli betimlemeli film ve benzeri materyal üretilmesini teminen gerekli işlemler Milli Eğitim Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca yürütülecek.
Bireylerin eğitsel değerlendirme, tanılama ve yönlendirilmesi ile ilgili iş ve işlemler rehberlik ve araştırma merkezi bünyesinde oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından yapılacak. Bu sürecin her aşamasında aile bilgilendirilerek görüşü alınacak ve sürece katılımı sağlanacak. Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenen bireyler için Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu'nca rapor hazırlanacak ve eğitim planı geliştirilecek. Bu planlama her yıl revize edilecek.
Tasarıyla, satın alma veya kiralama yoluyla ilk kez ülkeye getirilecek ya da ilk defa ülkede üretilmiş olan hava araçlarının tescil işlemlerinin yapılmasında uçuşa elverişlilik sertifikası yönünden yaşanan sorunların ve kanuni boşluğun giderilmesi amaçlanıyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usul ve esaslarını belirlerken, özel gereksinimleri olan engellilere yönelik hususların belirlenmesi sürecine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın da görüş vermek suretiyle katkı sağlaması planlanıyor. Ayrıca, bu amaca yönelik olarak kurulacak komisyonların çalışma usul ve esaslarının belirlenmesinde de bakanlığın görüşünün alınması amaçlanıyor.
-Yurtdışından getirilen telefonlar için düzenleme-
Tasarı ile yurtdışından getirilen telefonların gerçeğe aykırı şekilde kayıt altına alınması ile GSM aboneliklerinin kişinin bilgisi dışında yapılması ve bu şekilde kişinin bilgi ve rızası dışında oluşturulan aboneliklerin bu özellikleri bilinerek kullanılması yasaklanıyor. Kişinin bilgisi ve rızası dışında işletmeci veya adına iş yapan temsilcisi tarafından abonelik tesisi veya işlemi veya elektronik kimlik bilgisini haiz cihazların kayıt işlemi yapılamayacak ve yaptırılamayacak. Bu amaçla gerçeğe aykırı evrak düzenlenemeyecek, evrakta değişiklik yapılamayacak ve bunlar kullanılamayacak.
İşletmecinin tüketicilerden haksız olarak ücret tahsil ettiğinin tespiti halinde, işletmecinin bu tutarları tüketicilerine iade etmesine karar verilecek. İade tutarı, işletmecinin haksız olarak tahsil ettiği tutar ve tahsil tarihinden ödeme tarihine kadar hesaplanacak. İşletmeci, tüketicilerine ulaşabilmek için kurum tarafından belirlenecek tüm yöntemleri uygulamakla yükümlü olacak. Bu idari tedbirin kurul kararının ilgili işletmeciye tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde işletmecinin tüketiciye ulaşamaması veya herhangi bir sebeple iadenin gerçekleştirilememesi nedeniyle yerine getirilememesi halinde, bu iade bedelleri araştırma ve geliştirme gelirleri olarak genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere bakanlığın merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak. Abonelikten ayrılma ve numara taşıma gibi sebeplerden ötürü tüketiciler tarafından bedeli ödendiği halde kullanılamadığı için işletmeci üzerinde kalan bedeller için de belirtilen işlemler uygulanacak.
-Sosyal Politika Merkezi kurulacak-
Tasarıyla, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nda "Sosyal Politika Merkezi" kurulacak. Sosyal Politika Merkezi'nin görevleri arasında, "Bakanlığın ulusal ve uluslararası düzeyde yürüttüğü politikaların bilimsel temelini oluşturmak, sosyal politika odaklı faaliyette bulunan diğer kamu idareleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, uluslararası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları, işçi ve işveren kuruluşları ve üniversiteler ile işbirliği yaparak kısa, orta ve uzun vadeli makro politikalar oluşturmak, sosyal politika, toplumsal refah ve kalkınma alanlarında bakanlık stratejisi ve politika oluşturulmasında destek sağlamak ve danışmanlık yapmak, sosyal politika alanında bilimsel araştırma, geliştirme, inceleme ve proje faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için ulusal ve uluslararası, resmi veya özel kurum, kuruluş, üniversite ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içinde araştırma, etüt, analiz ve proje çalışmaları yapmak veya yaptırmak, çalışma konularında ulusal ve uluslararası nitelikte konferans, sempozyum, çalıştay, seminer ve benzeri faaliyetlerde bulunmak, süreli/süresiz yayın çıkarmak, sertifikalı eğitimler ve kurslar düzenlemek, uluslararası düzeyde sosyal politika kütüphanesi oluşturmak, sosyal politika alanında elde edilen bilgi, deneyim ve üretilen modellerin işbirliği esasına göre diğer ülkelere aktarılmasını sağlamak, gerektiğinde bu ülkelere sosyal politikalarının oluşturulması hususunda destek vermek, Bakanlık Danışma Kurulu'nun faaliyetlerini koordine etmek, bakan tarafından verilecek diğer görevleri yapmak" bulunuyor.
Tasarıyla bakanlık, yurtdışı teşkilatı kurabilecek. 3 olan müsteşar yardımcısı kadrosu, bakanlığın görev ve faaliyet alanları dikkate alınarak 4'e çıkarılacak.
Bakanlığın taşra teşkilatında yer alan sosyal hizmet kuruluşları, Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecek esaslar çerçevesinde il özel idareleri, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredilebilecek.
Tasarıyla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın yurtdışı, merkez ve taşra teşkilatına ait kadrolara ilişkin ihdaslar yapıldı.