Dolarda yeni zirve var borsada yeni dip yok

Yabancıların yön verdiği bir borsa olduğumuzu ve bu yatırımcıların dolar bozdurarak "Türk lirası" cinsinden hisse senedi topladıklarını dikkate alırsak, BİST'in TL seviyesi kadar dolar bazlı seviyesini de dikkate almalıyız. Dolar bazlı BİST değeri, aynı zamanda "dolardaki değerlenmenin de fiyatları ne kadar ucuzlattığını göstermesi" açısından önemli bir gösterge... Gerçek rakamlar üzerinden şöyle anlatalım:1- Tarih 22 Mayıs 2013. Borsa İstanbul 93.398 ile tarihî yüksek seviyesini gördü. O gün Dolar/TL paritesi 1.8335'te... BİST'in dolar bazlı bulunduğu seviye, 50.600...
2- Tarih 27 Aralık 2013. Borsa İstanbul 61.150'ye kadar geriledi. O gün Dolar/TL paritesi 2.1745'i gördü. BİST'in dolar bazlı bulunduğu seviye, 28.395...
3- Tarih 17 Ocak 2014. Doların 2.22'nin üzerini görerek tarihî zirveye çıktığı gün, Borsa İstanbul 65.635'ten kapandı. Gece yarısı uluslararası piyasalarda görülen 2.23 rekoru ile birlikte dikkate alındığında BİST'in dolar bazlı bulunduğu seviye 29.430 olarak gerçekleşti.
Şimdi bu gerçekleşmeler üzerinden ortaya çıkan tabloyu anlatmaya başlayalım:
1- 94 bin sınırından başlayan ve son olarak 65 binlerde bulunan borsada TL cinsinden değer kaybı yüzde 30 iken, dolar cinsinden değer kaybı yüzde 42 olarak gerçekleşmiş.
2- Sekiz ay önce 1 dolar ile 2 adet BİST 100 kontratı alınırken, bugün 1 dolar ile 3 adet BİST 100 kontratı alınabiliyor. Yani yabancı yatırımcıların alım gücü, yüzde 50 artmış durumda.
3- 27 Aralık'tan sonra da yükselmeye devam eden dolar, borsada yeni dipleri beraberinde getirmedi. Bu da gösteriyor ki, Dolar/TL ve BİST arasındaki birebir etkileşim azalıyor.
Peki dolar neden yükseliyor? Bakın Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci bunu nasıl açıklıyor: "Türkiye'nin dış ödemeler dengesinde, kamu finansmanı ihtiyacında bir problemi yokken dövizin yukarı gitmesinin tek sebebi siyasidir, spekülatif ve psikolojiktir. Yani ekonomik değildir. Olağanüstü bir durum görmüyoruz. Sakin olmak lazım. Türkiye döviz ihtiyacını karşılayabilecek kaynak ve imkânlara fazlasıyla sahiptir. Bu spekülatif amaçlı hareketlere müdahale etmek, bunları engellemek için hareket yapmanın ihtiyaç olduğuna inanmıyorum..."
Dolar yükselirken faiz ve borsanın fazla reaksiyon göstermemesi, Bakan Zeybekci'nin söylediklerini doğrular nitelikte... Meselenin özündeki "spekülatif amaçlı atak" kısmı ise bu salı yapılacak TCMB Para Politikası Kurulu ile doğrudan ilgili... Bilindiği gibi bugüne kadar kurdaki yükseliş karşısında politika faizine dokunmayan, sadece koridorun üst bandını 7.75'e kadar artıran TCMB; döviz satmak, repo ihalelerini kaldırmak, sözlü müdahale gibi yollarla tansiyonu düşürmeye çalıştı. Piyasa, TCMB'nin politika faizine yine dokunmayacağını biliyor. Dolayısıyla "Salı günü faizin sabit bırakılması kararı karşısında kur yükselecekse, biz bunu önceden fiyatlayalım" şeklinde bir reaksiyon gerçekleşiyor. Bu atak "faiz artışı için TCMB'yi sıkıştırma" hamlesi olarak da görülebilir. Fakat TCMB gayet iyi biliyor ki, faiz artışı sadece ilk etki itibarıyla doların tansiyonunu düşürebilir, sonrasında ise daha spekülatif ataklar gelebilir. Ayrıca bir faiz artışı, zaten aşağı revizyona uğrayan büyüme üzerinde ekstra baskı oluşturur. Bununla birlikte TCMB'nin ana gösterge olarak enflasyona bakacağını da biliyoruz. Maalesef bu konuda yükselen kur değil, gıda kaynaklı fiyat artışları enflasyonu yukarı ittiriyor. Kısa vadeli enflasyon öngörüleri bozulsa da, son yapılan TCMB anketinde yıllık enflasyon beklentisinin yüzde 7.45 düzeyinde "yatay" seyretmesi; orta ve uzun vadede "olumlu düşüncelerin ağır bastığı"nı bize gösteriyor. Muhtemelen yerel seçimlerden sonra "siyasi risk algısının ortadan kalkacağı" yönündeki beklentiler bunda etkili oluyor.
Ö.Faruk Bingöl/TÜRKİYE GAZETESİ