Vergiyi kurumlardan çok bireyler ödüyor

Dünya Bankası, Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC) ve PwC işbirliğiyle hazırlanan "Vergi Ödemesi 2014" raporuna göre, Türkiye hayata geçirdiği vergi reformları sayesinde 2003'te yüzde 53 seviyesinde bulunan vergi oranını yaklaşık 13 puan aşağı çekerek yüzde 40,2'ye düşürdü. Türkiye ile ilgili önemli bulgulara yer verilen raporda, ülkedeki orta ölçekli bir şirket vergi gerekliliklerine uyum sağlamak üzere elde ettiği karın yüzde 40,2'si oranında vergi ödemekle yükümlü olduğu belirtildi. Türkiye'deki işletmeler, bir yılda 11 farklı vergi ödemesi için 226 saat harcarken, dünya genelinde 26,7 farklı vergi ödemesi için 268 saat harcanıyor ve ortalama toplam vergi oranı yüzde 43,1 olarak gerçekleşiyor.
Diğer yandan Türkiye vergileri şirketlerden doğrudan toplayamıyor ama insanların tüketimi üzerinden dolaylı vergiyi oldukça yüksek oranda topluyor. 2013 yılında kurumlardan toplanan doğrudan vergi 29 milyar 262 milyon TL'dir. Fakat burada bir ayrıntı önemlidir. Kurumlar sadece kârları üzerinden kurumlar vergisi ödemediği için toplam vergi yükleri yüzde 40,2'ye kadar çıkmaktadır. Yoksa Türkiye 2003 yılında kurumlar vergisini yüzde 33'den yüzde 20'ye düşürerek çok büyük bir vergi indirimi sağlamış ama kurumlarda, dolaylı vergi sebebiyle vergi ağırlığı yüzde 40,2'ye çıkmaktadır. Özellikle istihdam vergilerinin yüksekliği teknoloji yoksunu, istihdam ağırlıklı kurumları oldukça zorlamaktadır. Zaten beyana dayanan gelir vergisi 2013 yılında sadece 3 milyar 447 milyon TL iken kaynakta kesilen vergi 57 milyar 358 milyon TL'ye ulaşmaktadır ve toplamda gelir vs kazançlar üzerinden toplanan vergi 91 milyar 930 milyon TL ile 2013 yılı toplam vergi gelirlerinin (317 milyar 949 milyon TL) sadece yüzde 29'unu oluşturmaktadır. Geriye kalan yaklaşık yüzde 70 oranındaki vergi dolaylı ve tüketim üzerinden alınan vergilerden oluşmaktadır. En büyük dolaylı vergiler ise 83 milyar 137 milyon TL ile ÖTV'dir.