24.02.2003 - 01:00 | Son Güncelleme: 24.02.2003 - 01:00
Denetçiler kaçıyor
BM, aylar önce Irakın denetimi için bölgeye bin görevli gönderdi. Bu gün ise, bu görevlilerden sadece 552sinin Irakta bulunduğu öğrenildi. 448 BM denetçisinin Denetçilerin Başkanı Blixe danıştığı ve İsteyen gidebilir cevabı aldıktan sonra Irakı terkettikleri bildirildi.
İSTANBUL- Muhtemel bir askeri harekat nedeni ile yüzlerce BM çalışanı Iraktan adeta kaçarcasına ayrıldı... ABDnin Savaş kararlılığını gören ve BMde ikinci bir karar tasarısını Iraka savaş açma yetkisi olarak öngören denetçilerin savaş baskısıyla yarısına yakını Bağdattan ayrıldı. Iraktaki 1000in üzerinde çalışanından 552si görevini halen sürdürürken bu sayının zaman ilerledikçe gittikçe düşeceği belirtiliyor.
Zorla gitmek istediler
Irakta çalışan BM silah denetçileri, henüz kitle imha silahlarıyla ilgili bir şey bulmayı başaramadıkları için, bunun da ABD Başkanı George Bush tarafından savaş nedeni olarak bahane yapılacağını ileri sürerek Iraktan ayrıldıkları iddia ediliyor.
Denetçilerin birçoğunun Silah Denetim Komisyonu Başkanı Hans Blixe başvurarak gitmek istediğini zorda kalan Blixin ise isteyen ayrılabilir yapacak birşey yok dediği iddia ediliyor. Ayrıca Silah denetçilerinin birçoğunun BMden denetlerin sürmesi için ikinci bir yeni karar çıkmadan Iraka gitmeyeceklerini söyledikleri de iddia ediliyor. BM denetçilerinin, ABDnin baskısıyla Konseyden Iraka karşı kuvvet kullanılması kararını alacakları düşüncesiyle de bu ülkeden ayrılmış olabilecekleri yorumu da yapılıyor.
9 oy gerekiyor
Her iki ülkede ikinci karar tasarısının Güvenlik Konseyinden geçirebilmenin hesabını yapan ABD ve İngiltere, Konseyin 9 üyesinden onay olarak kendilerine karşı çıkan başta Fransa olmak üzere veto yetkisine sahip diğer iki ülke Çin ve Rusya üzerinde de baskı yapmayı planlıyor. Karar tasarısında, Silah Denetim Komisyonu Başkanı Hans Blixin Konseye vereceği silah denetim brifingine, Irakın savaştan kaçınmak için son şansı maddesinin de yer alması bekleniyor. Iraka savaş kararı veren bu iki ülkenin, ortaklaşa hazırladıkları Iraka ilişkin ikinci karar tasarısını Güvenlik Konseyinden geçirebilmek için konseyin daimi 15 üyesinin en az dokuzundan onay alarak Fransa, Rusya veya Çinin veto kullanmalarını önlemeyi amaçlıyor.
ABDnin BM Daimi konsey üyelerinden Bulgaristan, İspanya, Pakistan, Angola, Gine, Kamerun, Meksika ve Şili gibi veto yetkisi bulunmayan ancak Iraka kuvvet kullanma yanlısı olan bu daimi üyeler ABD ve İngilterenin saflarına katılmış durumda. BM silah denetçileri ekibi Iraktaki eski nükleer tesisleri, bombalanmış füze fabrikalarını ve kimyasal ilaç üretim yerlerini incelediler. Eski silah fabrikalarını incelediler ve bilimadamlarını sorguladılar. Şu ana kadar toplam 230 tesiste
incelemelerde bulundular.
Denetçiler kim?
Başta silah uzmanları olmak üzere denetçiler ve ekipleri farklı onlarca ülke ve mesleklerden geliyor. Çoğu füze teknolojisi ya da kimyasal ve biyolojik savaş konusunda uzman. Aralarında ayrıca dilbilimciler, gümrük uzmanları, hatta ithalat-ihracat uzmanları var. Bunların amacı yasal faaliyetleri, yasalara aykırı faaliyetlerden ayırt etmek. BMnin, Bağdattaki bürolarında dönüşümlü olarak çalışan bu uzman ekiplere destek verecek doktorlar, çevirmenler, pilotlar ve diğer yardımcı personelle birlikte heyetin toplam 1000 kişiye ulaşıyor.