Devrik liderler sürgün hayatlar
GÜNDEM Haberleri
D.Türkistan'ın sembolü Rabia Kadir, Tunus'un sonradan olma diktatörü Bin Ali, Çin'in belalısı Dalay Lama ve daha birçok isim vatanından sürüldü.
RABİA KADİR
Çamaşırcıydı Türkistan'ın sembolü oldu
Doğu Türkistanlı iş kadını, aktivist ve insan hakları müdafaacısı olan Rabia Kadir, 1947'de Urumçi'de doğdu. Fakir bir ailenin çocuğu olmasından ötürü çocuk yaşta çalışmaya başladı. İlk işi, çamaşırcılıktı. Fakat azmi sayesinde kısa zamanda bir süpermarketin sahibi oldu. İş hayatındaki başarısı giderek arttı. Dokumadan deriye birçok fabrika ve iş merkezine sahip olan Kadir, Çin'in sayılı zenginleri arasına girdi. Batılı kuruluşların, doğulu kadınları iş hayatına teşvik eden birçok projesinde örnek gösterildi. Bir ara Çin hükümetine de danışmanlık yaptı. Fakat her şey 1997'de Halk Kongresi'ndeki konuşmasıyla değişti. Kadir, Çin'in Sincar politikalarını tenkit ettiği konuşmasından hemen sonra kongreden çıkartıldı. Rabia Kadir, Çin hükümetinin inanç hürriyetlerini kısıtladığı, baskıyla sindirdiği Müslüman Doğu Türkistanlıların haklarını da yüksek sesle dile getirdi. Ardından hükümetin sırlarını ifşa etmek suçundan 8 yıl hapse mahkum edildi. 2005'e kadar hapis yatan Kadir, kamuoyunun baskıları sonucunda salıverildi. Ancak 5 çocuğu hapiste bırakıldı. Hapisten çıkınca ABD'ye gitti. Şu an çalışmalarını burada sürdürüyor.
ÇİN'İN 'RUHANİ' BELALISI
Tibet'in ruhani lideri, Tenzin Gyasto ya da nam-ı diğer Dalay Lama... Aslında Dalay Lama, Budizm'in bir kolu olan Gelug-Pa'nın en yüksek dini liderine verilen unvan. Gyasto, Çin'in komşusu olan Tibet'te çiftçi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Reenkarnasyona inanan cemiyet, onu Dalay Lama ilan etti. 6 yaşında manastır eğitimine başladı. Burada Budist felsefenin yanında tıptan tiyatroya kadar uzanan geniş bir sahada dersler aldı. 23 yaşındayken manastır tahsilini başarıyla tamamlayarak buradan en yüksek dereceyle ayrıldı. 1949'da Mao'nun idaresindeki Çin, "feodal bir din devleti" olarak kabul ettiği Tibet'i işgale girişti. Ama işgalin asıl sebebi elbette bölgenin zengin tabiî kaynaklarıydı. Tenzin Gyasto, Tibet'in siyasi faaliyetlerini üstlenerek Çin'le görüşmelerde bulundu. Sonuna kadar sulh yolunu tercih etti fakat Çin katliamla cevap verdi. Çin ordusunun en sonunda Tibetlilerin mukaddes saydıkları Lhasa şehrini girmesiyle Dalay Lama Gyasto, Himalayaları aşarak Hindistan'a sığındı. Pasif sulh mücadelesini buradan devam ettirdi. nbsp;"Sürgündeki Tibet Hükümeti" adıyla bir idare birimi kurarak kendi kültürlerini korumaya çalıştı. Komünist Çin ise, vatanlarından koparılmış bu insanları, sürekli 'Batı'nın adamı olmakla ve ajanlık yapmakla suçladı. Gyasto, 1989'da Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. Dalay Lama, hâlâ Hindistan'da, hayalindeki Tibet için mücadele etmeye devam ediyor.
REFORMCULUKTAN DİKTATÖRLÜĞE
Bu isim hakkında anlatacaklarımız diğerlerinden biraz farklı. Zira onu sürgüne gönderen totaliter bir lider değil halk; üstelik totaliter olan da kendisi. Zeynel Abidin bin Ali, 1 Ekim 1987'de Cumhurbaşkanı Habib Burgiba tarafından Tunus'un başbakanlığına getirildi. 5 hafta sonra Burgiba'nın sağlık problemlerinden dolayı görevden alınmasıyla kendini cumhurbaşkanı makamında buldu. Batıyla iyi münasebetler geliştirmesine rağmen Körfez Harbi'nde Saddam'ı destekledi. Ülkesinde reformcu kimlikle liberalleşmeyi başlatan Bin Ali, büyük başarı kaydederek ekonomiyi önemli ölçüde büyüttü. Fakat her şey böyle güzel değildi. Tıpkı bizde olduğu gibi sert laikleşme hamleleriyle ülkesindeki din hürriyetini baltalamaya başladı. Bir ara kadınların sokakta başörtüsüyle dolaşmasını yasaklayacak kadar ileri gitti. Gerçekleştirdiği bütün ekonomik kazanımlarını 2002 krizinde kaybetti. Giderek sertliği arttırdı. Baskı altında bunalan halk, Arap Baharı'yla isyan ateşini yakarak kendisinden kurtulmak için uğraştı. Orta Doğu'daki yeni konjonktürü hemen sezen Bin Ali, Libya lideri Kaddafi kadar direnmeden Suudi Arabistan'a kaçtı. Tunus halkı şimdilerde onsuz, yeni bir ülke kurmanın arayışı içerisinde...
GEÇMİŞ BENZER ÖRNEKLERLE DOLU
TARİH TEKERRÜRDEN İBARET!
Dünya tarihi, ihtilaller, yıkılan devletler ve bunların sürülen liderleriyle dolu. İtalya'da vefat edip borçları yüzünden tabutuna el konulan Sultan Vahdettin başta olmak üzere birçok lider vatanından uzakta hayata gözlerini yumdu. Bunların arasında İtalya'da ölen Fransız imparatoru Napolyon Bonaparte, bir ara Türkiye'de de kalan Rus siyasetçi Lev Troçki, İran Şahı Rıza Pehlevi nbsp;gibi isimlerde var. Ayrıca Paraguaylı komutan Alfredo Stroessner, Panamalı siyasetçi Manuel Noriega, Doğu Almanya lideri nbsp;
Erich Honecker gibi diktatörler de sürgünde hayatını kaybedenler arasında.
Murat Öztekin / TÜRKİYE GAZETESİ
Çamaşırcıydı Türkistan'ın sembolü oldu
Doğu Türkistanlı iş kadını, aktivist ve insan hakları müdafaacısı olan Rabia Kadir, 1947'de Urumçi'de doğdu. Fakir bir ailenin çocuğu olmasından ötürü çocuk yaşta çalışmaya başladı. İlk işi, çamaşırcılıktı. Fakat azmi sayesinde kısa zamanda bir süpermarketin sahibi oldu. İş hayatındaki başarısı giderek arttı. Dokumadan deriye birçok fabrika ve iş merkezine sahip olan Kadir, Çin'in sayılı zenginleri arasına girdi. Batılı kuruluşların, doğulu kadınları iş hayatına teşvik eden birçok projesinde örnek gösterildi. Bir ara Çin hükümetine de danışmanlık yaptı. Fakat her şey 1997'de Halk Kongresi'ndeki konuşmasıyla değişti. Kadir, Çin'in Sincar politikalarını tenkit ettiği konuşmasından hemen sonra kongreden çıkartıldı. Rabia Kadir, Çin hükümetinin inanç hürriyetlerini kısıtladığı, baskıyla sindirdiği Müslüman Doğu Türkistanlıların haklarını da yüksek sesle dile getirdi. Ardından hükümetin sırlarını ifşa etmek suçundan 8 yıl hapse mahkum edildi. 2005'e kadar hapis yatan Kadir, kamuoyunun baskıları sonucunda salıverildi. Ancak 5 çocuğu hapiste bırakıldı. Hapisten çıkınca ABD'ye gitti. Şu an çalışmalarını burada sürdürüyor.
nbsp; |
ÇİN'İN 'RUHANİ' BELALISI
Tibet'in ruhani lideri, Tenzin Gyasto ya da nam-ı diğer Dalay Lama... Aslında Dalay Lama, Budizm'in bir kolu olan Gelug-Pa'nın en yüksek dini liderine verilen unvan. Gyasto, Çin'in komşusu olan Tibet'te çiftçi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Reenkarnasyona inanan cemiyet, onu Dalay Lama ilan etti. 6 yaşında manastır eğitimine başladı. Burada Budist felsefenin yanında tıptan tiyatroya kadar uzanan geniş bir sahada dersler aldı. 23 yaşındayken manastır tahsilini başarıyla tamamlayarak buradan en yüksek dereceyle ayrıldı. 1949'da Mao'nun idaresindeki Çin, "feodal bir din devleti" olarak kabul ettiği Tibet'i işgale girişti. Ama işgalin asıl sebebi elbette bölgenin zengin tabiî kaynaklarıydı. Tenzin Gyasto, Tibet'in siyasi faaliyetlerini üstlenerek Çin'le görüşmelerde bulundu. Sonuna kadar sulh yolunu tercih etti fakat Çin katliamla cevap verdi. Çin ordusunun en sonunda Tibetlilerin mukaddes saydıkları Lhasa şehrini girmesiyle Dalay Lama Gyasto, Himalayaları aşarak Hindistan'a sığındı. Pasif sulh mücadelesini buradan devam ettirdi. nbsp;"Sürgündeki Tibet Hükümeti" adıyla bir idare birimi kurarak kendi kültürlerini korumaya çalıştı. Komünist Çin ise, vatanlarından koparılmış bu insanları, sürekli 'Batı'nın adamı olmakla ve ajanlık yapmakla suçladı. Gyasto, 1989'da Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. Dalay Lama, hâlâ Hindistan'da, hayalindeki Tibet için mücadele etmeye devam ediyor.
nbsp; |
REFORMCULUKTAN DİKTATÖRLÜĞE
Bu isim hakkında anlatacaklarımız diğerlerinden biraz farklı. Zira onu sürgüne gönderen totaliter bir lider değil halk; üstelik totaliter olan da kendisi. Zeynel Abidin bin Ali, 1 Ekim 1987'de Cumhurbaşkanı Habib Burgiba tarafından Tunus'un başbakanlığına getirildi. 5 hafta sonra Burgiba'nın sağlık problemlerinden dolayı görevden alınmasıyla kendini cumhurbaşkanı makamında buldu. Batıyla iyi münasebetler geliştirmesine rağmen Körfez Harbi'nde Saddam'ı destekledi. Ülkesinde reformcu kimlikle liberalleşmeyi başlatan Bin Ali, büyük başarı kaydederek ekonomiyi önemli ölçüde büyüttü. Fakat her şey böyle güzel değildi. Tıpkı bizde olduğu gibi sert laikleşme hamleleriyle ülkesindeki din hürriyetini baltalamaya başladı. Bir ara kadınların sokakta başörtüsüyle dolaşmasını yasaklayacak kadar ileri gitti. Gerçekleştirdiği bütün ekonomik kazanımlarını 2002 krizinde kaybetti. Giderek sertliği arttırdı. Baskı altında bunalan halk, Arap Baharı'yla isyan ateşini yakarak kendisinden kurtulmak için uğraştı. Orta Doğu'daki yeni konjonktürü hemen sezen Bin Ali, Libya lideri Kaddafi kadar direnmeden Suudi Arabistan'a kaçtı. Tunus halkı şimdilerde onsuz, yeni bir ülke kurmanın arayışı içerisinde...
nbsp; |
GEÇMİŞ BENZER ÖRNEKLERLE DOLU
TARİH TEKERRÜRDEN İBARET!
Dünya tarihi, ihtilaller, yıkılan devletler ve bunların sürülen liderleriyle dolu. İtalya'da vefat edip borçları yüzünden tabutuna el konulan Sultan Vahdettin başta olmak üzere birçok lider vatanından uzakta hayata gözlerini yumdu. Bunların arasında İtalya'da ölen Fransız imparatoru Napolyon Bonaparte, bir ara Türkiye'de de kalan Rus siyasetçi Lev Troçki, İran Şahı Rıza Pehlevi nbsp;gibi isimlerde var. Ayrıca Paraguaylı komutan Alfredo Stroessner, Panamalı siyasetçi Manuel Noriega, Doğu Almanya lideri nbsp;
Erich Honecker gibi diktatörler de sürgünde hayatını kaybedenler arasında.
Murat Öztekin / TÜRKİYE GAZETESİ
'da Takip Edin!
