Sudan'da kiralanan arazinin yüzde 95'i özel sektöre ayrıldı

Tarım İşletmeleri Genel Müdürü Mehmet Halis Bilden, Sudan'da tarım yapmak için özel sektörden çok talep olduğuna dikkati çekerek, "Yüzde 95'ini özel sektöre açmayı planlıyoruz, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) olarak biz devleti temsilen şemsiye olacağız. Özel sektörün çok rahat bir şekilde orada bu işleri yapmasını sağlayacağız" dedi.
Türkiye ile Sudan arasında İkili Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığına ilişkin anlaşma geçen yıl 28 Nisan'da imzalandı. TBMM Dışişleri Komisyonu, 17 Kasım'da "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sudan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İkili Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısına" ilişkin raporunu sundu.
TBMM'nin gündeminde yer alan kanun tasarısının yürürlüğe girmesi halinde iki ülke arasında tarımsal üretim ve ticaretin artırılması için Sudan'da tarımsal işletmeler, çiftlikler kurulabilecek.
Konuya ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Bilden, Sudan'da toplamda 8 milyon dönüme yakın (792 bin hektar) tarım arazisinin 99 yıllığına kiralandığına dikkati çekerek, "Hartum Büyükelçiliğinden aldığım bilgiye göre geçen ay Sudan tarafı tüm süreci bitirdi ve meclislerinden geçirdiler" ifadesini kullandı.
Türkiye tarafında da tasarının Dışişleri Komisyonu'ndan oy birliği ile geçtiğini belirten Bilden, anlaşma yürürlüğe girdiğinde hemen şirketi kuracaklarını söyledi.
Bilden, Sudan'da tarım yapmak için özel sektörden de çok talep olduğuna dikkati çekerek, "Yüzde 95'ini özel sektöre açmayı planlıyoruz. TİGEM olarak, devleti temsilen şemsiye olacağız. Özel sektörün çok rahat bir şekilde orada bu işleri yapmasını sağlayacağız. O maddelerin hepsini anlaşmamız içerisine aldık. 12 bin 500 hektarlık alanda pilot çiftlik kuracağız. Geçen hafta bir gelişme oldu. Hartum'a çok yakın bir yerde buna benzer bir arazi var. Başkente yakın olursa ziyaret açısından daha iyi olabilir" diye konuştu.
-Birinci ürün susam
Sudan'da öncelikli olarak yetiştirmeyi planladıkları ürünler hakkında bilgiler veren Bilden, Sudan'ın dünyada susam üretiminde birinci sırada olduğunu, işbirliğinde de susamı en başa koymayı planladıklarını belirtti.
Bilden, Sudan'da yağlık tohumlar ve tropikal meyveler üretebileceklerini dile getirerek, "Sudan'a 2012 yılında 9 bin 700 ton sertifikalı hububat tohumu sattık. Gerekirse hububatı orada üreteceğiz. Özel sektörümüz pamuk üretimi de yapabilir" dedi.
- Başka ülkelerde ticarete konu olan tarım arazisi 202 milyon hektar
Özellikle tarımda önde olan ülkelerin başka ülkelerde toprak kiraladığına dikkati çeken Bilden, şöyle konuştu:
"Geçen yıl tüm dünyada ticarete konu olan 202 milyon hektar tarım arazisi ya başka ülke tarafından satın alındı ya da kiralandı. Bu da Türkiye'deki tarım arazisinin 8-9 katı bir büyüklüğe denk geliyor. Bu da demektir ki, sizin de dışarıda olmanız gerekiyor. Gıda çok önemli bir nüve ve insanların sürekli ihtiyaç maddesi. Eğer ticari olarak karlı bir işse, ülkenin geleceği açısından stratejik bir öneme sahip ise sizin de orada olmanız gerekiyor. Bu 202 milyon hektar tarım arazisini alan ülkeler tarımda çok önde olan ülkeler. Dolayısıyla bunun doğru bir yöntem olduğunu düşünüyoruz."
-Şirketin kuruluş sermayesi 10 milyon dolar olarak belirlendi
Kanun tasarısının yasalaşması halinde, anlaşma ile Türk tarafına Sudan Hükümetince imtiyazlar tanınacak ve Sudan'da belirlenen bir bölgede "Tarım Serbest Bölgesi" kurulması mümkün olabilecek. İki ülkenin karşılaştırmalı üstünlükleri ve ekonomik tamamlayıcıları göz önünde bulundurularak tarafların katılımıyla ortak şirket kurulacak.
Şirketin merkezi Türkiye'de olacak. Sudan'da esas şube olmak üzere başka ülkelerde de şube açılabilecek. Şirketin her türlü tarımsal faaliyet ve işlemleri ile gelirleri ve bu gelirlerin ülke dışına transferi Sudan Cumhuriyeti'nde hiçbir vergi ve benzeri ödemeye tabi olmayacak.
Şirketin süresi yasal kuruluş tarihinden itibaren 35 yıl olacak ve bu süre tarafların ortak kararı ile uzatılabilecek. Anlaşma maddelerinde şirketin kuruluş sermayesi 10 milyon dolar olarak belirlendi.