Netanyahu sağ ve sol arasında tercih yapacak

İsrail'de koalisyonu kurmakla görevlendirilen Başbakan ve Likud (Birlik) Partisi lideri Binyamin Netanyahu, siyasi yelpazenin sağ Siyonist kanadında yer alan partilerle uzlaşma ararken, merkez-sol ile "Birlik Hükümeti" kurulma seçeneği de geçerliliğini koruyor. İsrail'de 17 Mart seçimlerinin ardından birinci parti olarak çıkan Likud Partisi lideri Netanyahu'nun, koalisyon arayışlarını önümüzdeki hafta hızlandırması bekleniyor. Kulislerde Netanyahu'nun önünde iki seçenek olduğu konuşuluyor. Bunlar, kurulması büyük oranda mümkün gözüken sağcı hükümet, ya da seçimlerden ikinci parti olarak çıkan merkez-sol eğilimli Siyonist Birliği de kapsayan "Birlik Hükümeti" seçenekleri.
İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin'in parti temsilcileriyle yaptığı görüşmelerde, sağ partilere mensup 67 milletvekili Netanyahu'yu Başbakan adayı olarak önermiş, Rivlin de hükümeti kurma görevini Netanyahu'ya vermişti.
Netanyahu'nun hükümet arayışlarını tamamlamak için ise 6 Mayıs'a kadar süresi bulunuyor.
Netanyahu'nun geçtiğimiz hafta, "Artık seçim kargaşası sona erdi. Şimdi ise ülkeyi birleştirme zamanı" şeklinde konuşması, "Sol ile 'Birlik Hükümeti' mi kurulacak?" Sorusunu yeniden gündeme getirdi.
Likud Partisi mensubu İçişleri Bakanı Gilad Erdan, Netanyahu'nun söz konusu konuşması ile "Birlik Hükümeti'ne açık kapı bıraktığını ancak bu seçeneğin sağ partiler ile anlaşma zeminin sağlanamaması halinde düşünülebileceğine" işaret etmişti.
- Netanyahu'nun Bennet ve Herzog ikilemi
Seçimlerde 8 koltuk elde eden sağcı çizgideki HaBayit HaYehudi (Yahudi Evi) Partisi lideri Naftali Bennett'in hükümette yer alması, Netanyahu'nun yoğun muhalefetle karşılaşan sağcı politikalarını rahatlıkla hayata geçirebileceği şeklinde yorumlanıyor. Bunlar arasında en çok öne çıkanının ise "Yahudi ulus devleti yasası"nın meclisten geçirilmesi olduğu belirtiliyor.
Netanyahu'nun, bunun yerine sol eğilimli Siyonist Birliği de kapsayan bir koalisyon kurması halinde ise "istikrara önem veren muhafazakar bir hükümetin" ortaya çıkacağı öne sürülüyor.
Öte yandan, Siyonist Birliğin "Yahudi ulus devleti yasası" gibi politikalara karşı bir duruş sergileyeceği ancak ekonomik reformların yapılmasında istekli olduğu da siyasetçilerin yaptığı açıklamalardan anlaşılabiliyor. Ayrıca Siyonist Birlik ile Netanyahu'nun hükümeti kurması halinde ABD ile ilişkilerin de pozitif bir ivme kazanması beklenen bir diğer gelişme olarak öngörülüyor.
-Halkın yüzde 49'u "Birlik Hükümeti" istiyor
Bununla birlikte, merkezi Kudüs'te bulunan İsrail Demokrasi Enstitüsü adlı düşünce kuruluşu tarafından yapılan 1 Nisan tarihli anket, İsrail halkının yüzde 49'unun "Birlik Hükümeti"nden yana olduğunu ortaya koyuyor. Ankete katılanların sadece yüzde 35'i ise sağcı bir hükümet yanlısı olduğunu açıklamıştı.
- Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları pazarlık konusu
"Netanyahu'nun ABD Başkanı Barack Obama ile ilişkileri düzeltmek için, Herzog'a dışişleri bakanı olarak ihtiyacı var" yorumunu yapan İsrail'in Haaretz gazetesi editörü Aluf Benn, "Sağcı bir hükümet kurulması halinde bu misyonu taşıyabilecek kimseyi göremiyorum" şeklindeki ifadelere yer vermişti.
İsrail'deki aşırı-sağcı Bennett ve Liberman'ın ise Savunma ve Dışişleri bakanlıklarını kendileri için istedikleri belirtiliyor. Netanyahu'nun geçtiğimiz günlerde bu iki bakanlığın Likud içinde kalması niyetinde olduğunu duyurması, bu taleplere olumlu bakmadığını gösterdi.
- Netanyahu'ya "sözünü tut" baskısı
Seçimlerden istediği sonucu alamayan, Yisrael Beyteni (Evimiz İsrail) Partisi lideri ve Dışişleri Bakanı Avigdor Liberman, Netanyahu'yu koalisyon kurma çalışmalarını ağırdan almakla suçlayarak, Likud liderinin Siyonist Birlik ile hükümeti kurma görüşmeleri yaptığını iddia etmişti.
"Hamas'ı yok etmek için çalışılmasını" hükümete katılma şartı olarak öne süren Liberman, "Netanyahu'nun, merkez-sol eğilimli Siyonist Birlik ile koalisyon arayışına girmesi durumunda ise partisinin hükümete katılmayacağını" söyledi.
HaBeyit HaYahudi Partisi lideri Bennett ise medyaya yaptığı açıklamada, hükümete katılması için en önemli şartının "Filistin Devleti'nin reddedilmesi" olduğunu vurgulamıştı.
HaBeyit HaYahudi'nin önde gelen isimlerinden milletvekili Ayelet Shaked ise Netanyahu'nun daha önce yaptığı "Siyonist Birlik ile koalisyon hükümeti kurmayacağım" açıklamasını hatırlatarak, "Sözünü tutmaması 'siyasi yolsuzluk' anlamına gelir. Seçmenin iradesine saygı duyulmalı" değerlendirmesinde bulunmuştu.
- Kulanu ekonomik reformlarda ısrarlı
Koalisyon pazarlıklarının en önemli maddelerinden birisi de yeni hükümetin nasıl bir ekonomi politikası izleyeceği. Muhtemel bir sağ koalisyonda Maliye Bakanı olması beklenen Kulanu (Hepimiz) Partisi lideri Moşe Kahlon ile Netanyahu geçtiğimiz pazar günü bir araya gelerek, Kahlon'un "hayat pahalılığının azaltılması, tekelleşme ile mücadele ve emlak sıkıntısının giderilmesi" yönündeki planının nasıl hayata geçirilebileceğini görüştü.
Toplam üç saat süren görüşmede Kahlon'un, Netanyahu'nun diğer partilere "büyük ekonomik vaatlerde" bulunmasından şikayetçi olarak, "maliye bakanının sırtına milyarlarca dolarlık vaatler yüklemek sorunlu bir yaklaşım" eleştirisinde bulunduğu öğrenildi.
Görüşmede Kahlon'un maliye, inşaat ve çevre bakanlıklarına bağlı olanlar da dahil, hükümet bünyesindeki tüm emlak ve inşaat birimlerinin kendisine bağlanmasını istediği bildirildi.
Şas (Tevrat Muhafızları) Partisi Genel Başkanı Arye Deri'nin İçişleri Bakanı olması halinde, bakanlık bünyesindeki Emlak Planlama Komisyonu için Kahlon'un öngördüğü reformların nasıl hayata geçirileceğini de konuşan iki liderin, bu komisyonu Maliye Bakanlığı bünyesine alma seçeneğini de değerlendirdiği bildirildi.
Kulanu Partisi'nin 10 koltuk kazanmasıyla koalisyon arayışlarında kilit parti haline gelmişti. Netanyahu'nun Kulanu ve diğer sağcı partiler ile 67 sandalyeye ulaşıyor ve bu da hükümetin kurulması için yeterli. Bu nedenle hala sağcı bir hükümetin kurulması daha büyük ihtimal olarak gözüküyor.
Hükümeti kurma görevi verilen Netanyahu'nun 6 Mayıs'a kadar süresi bulunuyor.