'Onların kültürü öyle'

Yasemin Shooman "Onların kültürü öyle" (weil ihre Kultur so ist ) isimli kitabında Almanya'daki Islam söylemini inceleyerek, Müslüman karştı ırkçılığın resmini çiziyor. Konuyla ilgili herkesin okuması gereken temel bir eser.
Aslında okuduğumuz metinlerle dinlediğimiz şarkıların birbirine benzer yönleri var. Okuduğumuz metinlerin de tıpkı dinledigimiz müzikler gibi, içinde gizlediği melodi hoşumuza gider. Cümlelerden çıkan ritim içimizi kaplar, keyfini çıkarırırız. Bazen de bunun tersi olur. Metin bizi rahatsız eder, içimizi burkar hatta mutsuz eder. Alman kamuoyundaki İslam tartışmalarından bahsetsem, bu yazılarda kullanılan söylemin bizi kendine bağlayan, hoş bir seda bırakan yazılar olduğunu kaç kişi iddia edebilir? Böyle bir anket var mı bilmem ama Müslüman olmayan okuyucuların bile bu tartışmada kullanılan usluptan memnun olduğunu tehayyül etmek mümkün görülmüyor. Konu İslam olduğunda Alman kamuoyunda kullanılan uslup, kavramlar, anlatılar, (ön)yargılar, benzetmeler aşşağılamalar, dışlamalar her metinde ve söylemde nerdeyse bir tokat gibi yüzümüze çarpıyor. Görünmez bir el bize (Etnik, dinsel ve kültürel kökeni itibarıyla çoğunluk toplumundan farklı olanları) öteki yerdesiniz diyor adeta. Nesnel bir tartışmanın yaşatacağı zihinsel açılımların yerine ötekileştirici uslup zihnimizde ve gönlümüzde kekremsi bir tat bırakıyor. .
Bu uslubun günlük hayatımızdaki yansımaları çok önemli bir araştırma konusu. Bir diğer araştırma konusu ise uslubun kendisi. İşte Yasemin Shooman bu uslubu mükemmel bir bir bilimsel araştırma ile mercek altına aldı. "Weil ihre Kultur so ist. Narrative des antimuslimischen Rassismus (Onların kültürü öyle. Antimüslüman Irkçılığın anlatım biçimi) isimli kitap aslında bir doktora tezi. Shooman bu tezi biraz ilaveler yaparak kitaplaştırdı ve eser Transcript yayınevinde basıldı
Yazılı bir metni beğenmemek bir hak. Ama analiz ve eleştiri ise önemli bir birikim gerektiriyor. Yasemin Shoomann yazılı ve görsel medyada yayınlanan İslamla ilgili yazıları, Türk ve müslüman derneklere gönderilen metinleri bilimsel bir merceğin altına alarak ve hakkını vererek analiz ediyor. Alman kamuoyunda kullanılan klişe, resim ve imgeleri sadece semantik değil, felsefi ve kitle iletişim bilimi açılarından da irdeliyor.. Ortaya çıkan sonuç ise İslam karşıtı ırkçılık (antimuslimische Rassismus). İslam söyleminde ırkçılık tanımlamısının hakkını verecek ötekileştirici, etnik kökene indgirgeyici ve kendi kültürüne üstünlük vehmeden bir zihniyetle karşı karşıyayız. Aslında Shooman eserine "Alman kamuoyunda İslam hakkında konuşulanları anlama klavuzu" adını verseydi bu da yanlış olmazdı.
Schooman doktora tezinden hazırladığı kitabında kullandığı yöntem hakkında bir giriş yaptıktan sonra (üşenmeden okunması tavsiye edilir) Müslüman karşıtı söylemin tarihi arka planı ve günümüze yanısımaları hakkında bilgiler veriyor.
Kitap Müslüman karşıtlığının cinsiyet roller bağlamında irdelemesini yapıyor. Ezilen, erkeğine karşı sesini çıkaramayan kadın klişesi yeri ve zamanı geldiğinde bunun tam karşıtı tehlilekeli Müslüman kadın klişesi ile yer değişiyor. Tartışmaların kadın aktörlerinin söylem ve tavırları da ilginç bir analizin konusu oluyor. Almanya'nın en saygın dergi ve gazetelerinin kullandığı anti Müslüman söylem ve Müslüman derneklere gönderilen uyarı ve hakaret mektupları iki ayrı bölümde irdeleniyor.
Alman kamuoyunda oluşan sinir bozucu İslam söyleminin bu denli nesnel bir eleştiri ve analizin konusu olması çok sık karşılaşılan bir durum değil. Sadece bu söylemden rahatsız olanların değil, bu söylemi yaşatanların da mutlaka okuması gereken temel bir eser. Umarız kısa sürede Türkçe'ye de çevrilir. (Kaynak: Mikdat Karaalioğlu - Sabah Avrupa)