Avrupa Osmanlıya hayrandı

Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (İLESAM)'nin Ankara'daki Kültür Evi'nde, "Şiirimizde Yabancı Hayranlığının Akisleri" konulu bir toplantı düzenlendi. Toplantıda bir konuşma yapan Prof. Dr. Ali ihsan Kolcu, "Osmanlının gücünü her bakımdan hissettirdiği asırlarda Batı'nın Türk hayranlığı doruğa ulaşmış ve başta İtalya'da olmak üzere neredeyse bütün Avrupa'da 'Alla Turca / Türk gibi' kavramı ortaya çıkmıştır. "Osmanlının zamanla gücünü kaybetmesiyle bu anlayış tersine dönmüş bu kez Batı'ya öykünme, taklit etme, Batılı gibi olma anlamına gelen 'Alla franga' kavramı ortaya çıkmıştır" dedi. İlesam Başkanı Mehmet Nuri Parmaksız'ın açış konuşmasından sonra söz alan Prof. Kolcu, şunları söyledi: "Gazete ve mecmuaların sayısının artması, hemen her alanda bir çeviri cennetine dönüşen Osmanlı kültür hayatının Batılıları daha yakından tanıma imkanını doğurmuştur. Böylece Batı gelişmesini gerçekleştiren şahsiyetler hakkında merak ve ilgi artmaya başlamıştır. On dokuzuncu asırda Türk edebiyatında özellikle Fransız edebiyatının her yönüyle edebiyatımıza olan etkisinin sanıldığından daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Başlangıcından bugüne geldiğimizde Batılı şair ve yazarlara, devlet adamlarına, kaşif ve bilim adamlarına ve sanatkarlarını konu alan çok sayıda şiir yazılır. Bu aşamada ortaya konulan şiiri 'hayranlık hisleriyle kaleme alınanlar ve nefret, yergi hisleriyle kaleme alınanlar' olmak üzere iki ana başlık altında toplayabiliriz.


Batılı liderleri öven şiirler yazıldı


Sadullah Paşa, Şinasi, Mehmet Tahir, Tevfik Fikret, Hafız İsmail Müşfik Efendi, Mehmet Rif'at, Süleyman Nazif, Ali Ekrem Bolayır, Osman Fahri, Cenab Şahabeddin, İhsan Raif Hanım, Nazım Hikmet, Mehmet Emin Yurdakul, Cahit Külebi, Edip Cansever, Hasan Hüseyin Korkmazgil, Salah Birsel, Faruk Nafız Çamlıbel, İlhan Berk, Ahmet Telli gibi edebiyatçılar da bu anlamda eser veren isimler arasındadır. Sonuç olarak; edebiyatımızda Batılı şahsiyetlere yazılan şiirlerin genel bir değerlendirilmesi yapılacak olursa şu çarpıcı sonuçlar çıkacaktır:
Bizim şairlerimiz başlangıçta Batıyı tanımamaktadır.Bu yüzden ilk metinlerin çoğu bilgi eksikliğinden kaynaklanan bir hayranlık duygusuyla yada özenti hissiyle yazılmıştır. Şairlerimiz aynı zamanda ilk çevirmenlerimizdir. Bu yüzden eserleriyle haşır neşir oldukları yazar yada sanatkarların etkisinde kalabilmektedirler. Bunun en iyi örneği Victor Hugo, Alfred de Musseti Lorca, vb.dir. Şairlerimiz Batı'nın gerçek yüzünü Birinci Dünya Savaşı ve Çanakkale Harbi'nde görmüştür. Bundan sonra kaleme alınan şiirlerde daha temkinli oldukları görünür. Batılı şahsiyetlerin üzerindeki sis dağıldıkça ve gerçek kişilikleri ortaya çıktıkça hayranlık yerini eleştiri, öfke hatta kine bırakabilmektedir. Cumhuriyet devrinde bizim şairlerimiz kendi ideolojilerine yakın Batılı şahsiyetlere şiir yazmışlardır. Karşıt ideolojilerin figürlerine yazılan şiirlerde ise aşağılama ve yergi vardır. Türkiye'nin ve Türklerin fenalığını isteyen ve bunu eserlerine yansıtan Batılı şahsiyetlere tepki eskiden olduğu gibi yurtsever şairlerimizden gelmiştir. Edebiyatımızda kendilerine en çok şiir yazılan kişiler Che Guavara ve Lorca gibi Marksist şair ve devrimci figürlerdir. Özellikle Lorca'nın İspanya iç savaşında faşistlerce kurşuna dizilmesi bizim Marksist şairlerimizi derinden etkilemiştir. Siyasal figür olarak Che Guavara neyse onun edebiyattaki yansıması da Lorca'dır."


Prof. Kolcu'ya plaket verildi


Sözlerini, "İçinde yaşadığımız yüzyılın Türk asrı olması ve bizim sanatkar, bilim adamı, politikacı, asker, mucit ve kaşif figürlerimize Batılıların hatta bütün dünya şairlerinin hayranlık dolu şiirler yazması ve yeniden bir 'Alla Turca' rüzgarının esmesi dileğiyle tamamlamak istiyorum." diyerek noktalayan Prof. Dr. Ali İhsan Kolcu 'ya İLESAM Genel Başkanı Mehmet Nuri Parmaksız tarafından bir Teşekkür Belgesi takdim edildi. www.ilesam.org.tr
nbsp;