İran'da seçim süreci tartışmalarla devam ediyor

İran'da seçimlere katılacak adayların yeterliliğini denetleyen Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin (AKK), aralarında ülkenin önemli din adamlarının bulunduğu çoğu reformcu kanattan birçok adaya Uzmanlar Meclisi seçimlerine katılma izni vermemesi, eleştiri konusu oldu.

Adaylığı reddedilenler arasında İran devrim lideri Ayetullah Humeyni'nin torunu Ayetullah Hasan Humeyni'nin de olması tartışmayı daha da alevlendirdi.

AKK tarafından seçimlere katılmasına izin verilmeyen Ayetullah Hasan Humeyni ise bir kaç gün önce yaptığı açıklamada, karara itiraz edeceğini belirtmişti. Humeyni'nin itirazının kabul edilmesi ve Uzmanlar Meclisi'nde yer alması durumunda, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'nin başını çektiği Ilımlılar Hareketi'nin Uzmanlar Meclisi'nde önemli bir güç elde edeceği yorumları yapılıyor.

AKK'nin yayımladığı Uzmanlar Meclisi seçimlerine katılması kesinleşen isim listesine göre, seçimlere katılacak reformist adaylardan çoğunluğunun reddedilmiş olduğu göze çarparken Hürmüzgan, Semnan, Kuzey Horasan, Buşehr, Erdebil ve Batı Azerbaycan'dan oluşan 6 seçim bölgesinde seçilecek kişi sayısı kadar aday sayısının onaylanmış olması nedeniyle AKK'nın kararları eleştiri konusu oldu.

AKK tarafından onaylanan adaylar bazı kesimler tarafından "seçilmesi istenilen adaylar" olarak değerlendirildi. Bu durum da ülkedeki seçimlerin göstermelik olduğu yorumlarına yol açtı. Seçimlere katılmasına izin verilenler listesinde, Uzmanlar Meclisi'nde 6 üyenin temsil edildiği Huzistan eyaletinde sadece 7 kişinin onaylanmış olması da eleştiri konusu oldu.

Tahran'da 36 adaydan 28'i muhafazakar kanattan

Başkent Tahran, Uzmanlar Meclisi'nde 16 sandalyeyle temsil ediliyor. Bu sandalyeler için yarışacak 36 isim, Cumhurbaşkanı Ruhani'nin de aralarında olduğu ülkenin en önemli siyasileri arasında sayılıyor. Adaylardan 28 isim muhafazakar kanada mensup din adamlarından oluşuyor.

Önemli eyaletlerden İsfahan'da, AKK'nin ilk kabul listesine göre 5 kişinin oturacağı sandalyeler için 16 kişi yarışacak. Merkez kenti Tebriz olan Doğu Azerbaycan seçim bölgesinde adaylıkları açıklanan 6 kişiden 5'i, Huzistan eyaletinde adaylığı onaylanan 13 din adamından ise 6'sı seçilecek.

Kazanacağına kesin gözüyle bakılan muhafazakarlardan biri de Amu bölgesinden seçimlere katılan Yargı Erki Başkanı Sadık Amuli Laricani. 

Fars bölgesinde yarışan adaylardan reformistlere yakın olanların tamamının adaylıklarının AKK tarafından reddedilmesinin ardından 5 sandalye için 8 muhafazakar aday yarışacak.

Reformcuların ılımlı adaylara oy vermesi bekleniyor

Anayasayı Koruyucular Konseyi, seçimlere katılacak aday adaylarını değerlendirirken çoğunlukla muhafazakar adayları onaylaması ve reformcuları elemesi nedeniyle eleştiriliyor. AKK'nin reddedilen reformcu adayların itirazlarını uygun görerek onay vermesi ise uzak bir ihtimal olarak görünüyor. Bu durumda reformcuların seçimlerde kendilerine yakın gördükleri ılımlı adaylara oy vermeleri bekleniyor. 

Ülkenin dini liderinin ölümü veya vazifesini ifa edememesi durumunda yeni dini lideri seçme, dini lider ve ona bağlı kurumları denetleme gibi görevli olan Uzmanlar Meclisi, dini ilimlerde uzman kişilerden oluşuyor. Bir önceki dönemde üye sayısı 86 olan Uzmanlar Meclisi'nde seçimler sonrasında 99 üye görev yapacak.

İran'da ülkenin en kritik kurumlarından Uzmanlar Meclisi seçimleri ile Parlamento Seçimleri eş zamanlı olarak 26 Şubat'ta gerçekleştirilecek.