Ahşabın ikinci baharı

Mahmut Özay İSTANBUL

Fener-Balat arasında ilerlerken, surların ve üzerlerindeki yorgun binaların hemen yanında “Dönüşüm Atölyesi” diye bir mekân göze çarpıyor. Kapısında sıra halinde ahşap sandalyeler, yataklar ve sehpalar duruyor. Merakla kapıya doğru ilerlediğinizde ise; hummalı bir çalışmayla karşılaşıyorsunuz. Ahşap kokusunun sizi birlikte buyur ettiği bu mekânda, kullanılmayacak haldeki eşyalar sanat eserine dönüştürülüyor. Mehmet Sönmez’in başında bulunduğu ekip, ahşapların hikâyesini tekrardan yorumluyor, her birini estetik bir hale sokuyor. Mehmet Sönmez Usta’ya ardı ardına sıraladım soruları, başladım macerasını dinlemeye....

BİZ ALMASAK BİRİLERİ YAKACAKTI

Yaptığınız işten biraz bahseder misiniz?

Atölyemizin temel prensibi atık malzemelerden dizayn yapmak. Dolayısıyla burada gördüğünüz objelerin tamamına yakını atıl haldeki malzemeler. Bunları belki birileri yakacaktı ama biz onları alıp yeniden şekillendiriyoruz.

Malzemeleri nereden topluyorsunuz?

Bazen bir çöp kenarında, bazen bir yıkık dökük binadan bazen de sokakta gezen hurdacılardan alıyorum. Malzemeyi gördüğüm zaman o an kafamda bir tasarım canlanıyor. 

Neden Balat...

Burası her gün on binlerce insanın seni seyrettiği bir tiyatro sahnesi gibi. Oyuncular aynı, izleyiciler değişiyor. Öbür yönüyle burası, buram buram canlı bir tarih; eski evler, mahalle kültürü ve sokaklara serpilen çocuklar... Onun için Balat’ı seçtim. Kafamdaki tasarımları uygulayabileceğim mekân burası. 

YAPARKEN MAZİYE GİDİYORUM

Eskiye, yeni hatıralar yüklüyorsunuz.  Nasıl bir duygu?

Bundan büyük keyif alıyorum. Örneğin bir çeyiz sandığı alırken o sandığın ilk hâli geliyor aklıma. Onun içine konulan umutlar, danteller veya naftalin kokuları canlanıyor önümde. Eğer o sandık çok kötüyse ikon veya tarihi resimler yapıyorum. Biraz diriyse de ofis masası ya da sehpa imal ediyorum. 

PARA ÇOKSA DİZAYN ZAYIF

Ticari endişe sanatınızı etkiliyor mu?

Ben burada mümkünse çorbayı kaynatacak kadar ticarete bulaşarak sanat eserleri imal etmeye çalışıyorum. Tabii ticari endişeyi  ne kadar zayıf tutarsam dizayn da o kadar güçlü oluyor. Ticaret kadar güçlüyse tasarımda zayıf oluyor. Bunun da farkındayım. Yani para kazanamazsan bu işi yürütemiyorsun. Çok para kazansan da tasarım gücü zayıf oluyor. 

Bir eserin aynısının yapıldığı oluyor mu?

Kesinlikle hayır. O ruh hâliyle o duyguyla yaptığın işi bir kez daha yapman kesinlikle mümkün değil. Ben mobilyacı değilim, yaptığım iş farklı... 

Yanınızda bu işi öğrettiğiniz kişiler var mı?

Kabiliyetli kardeşlerimle birlikte çalışıyorum. Burada eğitim verdiğim çoğu öğrenci İzmir, Alanya gibi yerlere giderek bu işlere devam ediyorlar. Bu yaptığım konsept ise Türkiye’de bir ilk. Benzer dönüşüm atölyeleri ülkemizde mevcut ama benim yaptığım ahşap işi hiçbir yerde yok.

Yaptığınız işle tabiata da katkı sağlıyorsunuz...

Yaptığım ürünlerin beğenilmesi insanların yeni mobilya alma fikrinden uzaklaştırıyor. Böylelikle vatandaşın alacağı ürün bir müddet daha erteleniyor. Böylelikle yeni bir ağaç kesilmiyor. Bir ürünü satarken aslında ben müşterilerime bir de siz aslında tabiatta bir ağacın kesilmesini önlediniz diyorum. 

Kapısıda dönüşmüş

Mehmet Sönmez atölyesinin kapısının bile atıl haldeki malzemelerle üretildiğini ifade ederek şunları söyledi: “Benim atölyemin kapısı 7 cm 2. 40 boyunda. Mola Mahallesinde bir caminin 80 yıllık kapısıydı. Soğuk bir kış gününde hurdacı arabasında yakılmak üzereyken gördüm. Sıkı bir pazarlığın ardından 4 torba kömür karşılığında aldım. Zımparaladım ve bir işçilik sonrası kapıyı benim atölyeme monte ettim.”