1. Küresel Test Merhaba Komşu İ­yi kom­şu­luk, ül­ke­ler a­ra­sın­da­ki i­yi i­liş­ki­le­rin te­mel un­sur­la­rın­dan bi­ri­ni o­luş­tu­ru­yor. Ta­bi­i, e­sas o­lan kim­le kom­şu ol­du­ğu­nuz. A­ma kom­şu­la­rı­nı­zın sa­yı­sı da ö­nem­li. A­ca­ba a­şa­ğı­da­ki ül­ke­ler­den han­gi­si­nin kom­şu sa­yı­sı en faz­la? A. Tür­ki­ye B. Al­man­ya C. Rus­ya D. Çin A. Tür­ki­ye. YAN­LIŞ. Tür­ki­ye se­kiz ül­ke ile or­tak sı­nı­ra sa­hip. Gü­ney­do­ğu Av­ru­pa, gü­ney­ba­tı As­ya ve Or­ta Do­ğu­’nun bağ­lan­tı nok­ta­sın­da yer alan ül­ke­mi­zin, böl­ge­de ki­lit rol oy­na­dı­ğı he­men her­kes­çe ka­bul edi­li­yor. Tür­ki­ye­’nin, kom­şu­la­rı olan Yu­na­nis­tan, İran, Irak, Su­ri­ye, Er­me­nis­tan, Azer­bay­can, Bul­ga­ris­tan ve Gür­cis­tan ile top­lam 2.650 ki­lo­met­re uzun­lu­ğun­da or­tak ka­ra sı­nı­rı var. B. Al­man­ya YAN­LIŞ. Al­man­ya do­kuz Av­ru­pa ül­ke­si ile top­lam 3.600 ki­lo­met­re uzun­lu­ğun­da or­tak sı­nı­ra sa­hip. Bu ül­ke­ler Avus­tur­ya, Bel­çi­ka, Çek Cum­hu­ri­ye­ti, Da­ni­mar­ka, Fran­sa, Lük­sem­burg, Hol­lan­da, Po­lon­ya ve İs­viç­re. La­tin Ame­ri­ka ül­ke­le­ri için­de en çok sı­nır kom­şu­su­na sa­hip olan Bre­zil­ya, Al­man­ya­’dan bir faz­la, ya­ni on kom­şu­ya sa­hip. Bre­zil­ya, sı­nır kom­şu­la­rı olan Ar­jan­tin, Bo­liv­ya, Ko­lom­bi­ya, Pe­ru, Uru­gu­ay, Ve­ne­zu­ela, Fran­sız Gu­ya­na­sı, Gu­ya­na, Pa­ra­gu­ay ve Su­ri­nam ile top­lam 17 bin ki­lo­met­re uzun­lu­ğun­da or­tak sı­nı­ra sa­hip. C. Rus­ya DOĞ­RU. Top­lam 14 kom­şu­su olan Rus­ya en çok kom­şu­su olan iki ül­ke­den bi­ri. İki kı­ta­ya ya­yı­lan Rus­ya­’nın sı­nır­la­rı­nın uzun­lu­ğu 20 bin ki­lo­met­re­den bi­raz faz­la. Bu 14 kom­şu ül­ke Uk­ray­na, Azer­bay­can, Be­yaz Rus­ya, Çin, Es­ton­ya, Fin­lan­di­ya, Gür­cis­tan, Ka­za­kis­tan, Ku­zey Ko­re, Le­ton­ya, Lit­van­ya, Mo­ğo­lis­tan, Nor­veç ve Po­lon­ya. Rus­ya ilk sı­ra­yı Çin ile pay­la­şa­bil­me­si­ni Ka­li­nin­gra­d’­a borç­lu. Rus­ya ana­ka­ra­sı ile sı­nı­rı ol­ma­yan ve Lit­van­ya ile Po­lon­ya ara­sın­da, Bal­tık De­ni­zi ke­na­rın­da­ki Ka­li­nin­grad da Rus­ya­’ya ait bir top­rak ol­du­ğu için, Rus­ya­’nın sı­nır kom­şu­la­rı­nın sa­yı­sı 14’e ula­şı­yor. D. Çin YAN­LIŞ. Sa­hip ol­du­ğu 14 kom­şu ile Çin, en faz­la kom­şu­ya sa­hip ül­ke­ler sı­ra­la­ma­sın­da bi­rin­ci­lik kol­tu­ğu­nun di­ğer sa­hi­bi. Ay­rı­ca 22.100 ki­lo­met­re­lik ka­ra sı­nır­la­rıy­la da Çin, dün­ya ül­ke­le­ri için­de en uzun sı­nır­la­ra sa­hip. Çi­n’­in kom­şu­la­rı Hin­dis­tan, Pa­kis­tan, Rus­ya, Af­ga­nis­tan, Ku­zey Ko­re, Bhu­tan, Myan­mar, Ka­za­kis­tan, Kır­gı­zis­tan, La­os, Mo­ğo­lis­tan, Ne­pal, Ta­ci­kis­tan ve Vi­et­nam. 2. İlginç Rakamlar 1- Dün­ya pet­rol ü­re­ti­mi­nin yak­la­şık yüz­de 42’si en bü­yük on pet­rol ü­re­ti­ci­si ül­ke ta­ra­fın­dan ger­çek­leş­ti­ri­li­yor. (Was­hing­ton Post) 2- Dün­ya pet­ro­lü­nün yüz­de 24’ü­nü ABD tü­ke­ti­yor. (Was­hing­ton Post) 3- Ban­ga­lor, Hin­dis­tan’ın Si­li­kon Va­di­si o­la­rak bi­li­nir. (Fi­nan­ci­al Ti­mes) 4- 1000 - 1911 ta­rih­le­ri ara­sın­da Çi­n’­in do­ğu­su, 899 sa­va­şa sah­ne ol­du. (Dis­co­ver) 5- 650 - 1905 se­ne­le­ri ara­sın­da yak­la­şık 18 mil­yon Af­ri­ka­lı, Sah­ra Çö­lü ve Hint Ok­ya­nu­su hat­tın­da kö­le ti­ca­re­tin­de kul­la­nıl­dı. (Reu­ters) 6- Do­ğu As­ya­’da­ki in­san­la­rın ço­ğu sa­bah kah­val­tı­sı ola­rak şeh­ri­ye çor­ba­sı içi­yor. (Pros­pect) 7- Eu­ro 2008’de­ atılan gol­le­rin üç­te bi­ri, ana­va­ta­nın­dan baş­ka bir ül­ke va­tan­da­şı olan fut­bol­cu­la­ra ait. (Sla­te Ma­ga­zi­ne) 8-Pa­kis­tan “Te­miz İn­san­lar Ül­ke­si­” an­la­mı­na ge­li­yor. (Wall Stre­et Jo­ur­nal) 9- Dün­ya­da en çok ti­ca­re­ti ya­pı­lan mal pet­rol. İkin­ci sı­ra­da ise kah­ve ge­li­yor. (Fast Com­pany) 10- Ke­man­cı Jos­hu­a Bell 200 yıl­lık, 40 bin do­lar de­ğe­rin­de ve per­nam­bu­ko ağa­cın­dan ya­pıl­mış bir ke­man kul­la­nı­yor. (Per­nam­bu­ko, Bre­zil­ya­’da ye­ti­şen ke­res­te­si meş­hur bir ağaç) (Na­ti­onal Ge­og­rap­hic) © 2008 www.theglobalist.com 3. Dudak Okuma Hugo Chavez Konuşuyor Gü­rül­tü­lü-pa­tır­tı­lı baş­kan­lık dö­ne­mi­ne rağ­men Hu­go Cha­vez, Ve­ne­zu­ela’­nın dün­ya­da­ki ye­ri ko­nu­sun­da ken­din­den emin gö­rü­nü­yor. Hu­go Cha­ve­z’­in pet­rol, La­tin Ame­ri­ka­’nın du­ru­mu ve ABD ile iliş­ki­ler ko­nu­la­rın­da­ki gö­rüş­le­ri­ni ken­di ağ­zın­dan su­nu­yo­ruz. 1- ABD ile iliş­ki­le­ri na­sıl de­ğer­len­di­ri­yor­su­nuz? “Biz AB­D’­nin dos­tu­yuz fa­kat kö­tü mu­ame­le gö­rü­yo­ruz.” (Ha­zi­ran 2008) 2- Bu du­ru­mu na­sıl iyi­leş­tir­mek is­ter­si­niz? “İ­de­olo­ji­le­re ta­kıl­ma­dan özel­lik­le sağ­lık, be­bek ölüm­le­ri ve gı­da üre­ti­mi gi­bi ko­nu­lar­da ABD ile iş ­bir­li­ği yap­mak is­te­rim. Fa­kat bü­tün bun­la­rı ya­pa­ma­sak da en azın­dan ko­nu­şa­bil­me­li­yiz.” (Ha­zi­ran 2008) 3- ABD ta­ra­fın­dan teh­dit edil­di­ği­ni­zi dü­şü­nü­yor mu­su­nuz? “E­ğer ABD yö­ne­ti­mi bi­ze sal­dır­mak gi­bi çıl­gın­ca bir gi­ri­şim­de bu­lu­na­cak olur­sa, 100 yıl sü­re­cek bir sa­va­şa baş­la­mış ola­cak­tır.” (Ekim 2005) 4- Gün­de­mi­niz­de­ki ana ko­nu ne? “Ben bir dev­rim­ci­yim ve La­tin Ame­ri­ka’da­ki sol ha­re­ke­ti des­tek­le­mek zo­run­da­yım. La­tin Ame­ri­ka­’yı de­ğiş­tir­mek zo­run­da­yız.” (Ey­lül 2005) 5- Pet­rol, dış po­li­ti­ka­nı­zı et­ki­le­di mi? “Biz 100 yıl­dan faz­la bir sü­re­dir pet­rol üre­ti­yor ve ih­raç edi­yo­ruz, fa­kat uzun yıl­lar­dır AB­D’­ye ba­ğım­lıy­dık. Şim­di ba­ğım­sız du­rum­da­yız ve kay­nak­la­rı­mı­zı bü­yük Çin dev­le­ti­nin kul­la­nı­mı­na aç­tık.” (Ara­lık 2004) 6- İçe­ri­de kar­şı­laş­tı­ğı­nız prob­lem­ler var mı? “20. yüz­yı­lı, hiç gör­me­di­ği­miz bir yok­sul­luk­la bi­tir­dik. Eko­no­mi ta­ma­men bo­zul­muş­tu. Mil­yon­lar­ca Ve­ne­zu­ela­lı eği­tim, sağ­lık, is­tih­dam ve ba­rın­ma im­kan­la­rın­dan mah­rum­du.” (Ey­lül 2005) 7- Si­zin açı­nız­dan en iyi se­çe­nek hâ­lâ sos­ya­lizm mi di­yor­su­nuz? “Sos­ya­lizm, in­san­lı­ğı kur­tar­ma­mı­za im­kan ve­ren tek yol. Ka­pi­ta­lizm, dün­ya­yı ve in­san­la­rı he­lak eden bir yol. Ka­pi­ta­lizm, ha­ya­tı mah­ve­den bir yol.” (Ara­lık 2006) 8- Ve­ne­zu­ela’­da si­ze kar­şı mu­ha­le­fet ne ka­dar yay­gın? “ Ve­ne­zu­ela­’da­ki po­li­tik ay­rış­ma, 1998’de be­nim ilk de­fa se­çil­mem­le baş­la­ma­dı. Ül­kem ta­rih bo­yun­ca sos­yal ve eko­no­mik ola­rak bö­lün­müş du­rum­day­dı.” (Ma­yıs 2004) 9- Mu­ha­le­fe­tin inan­dı­rı­cı­lı­ğı kal­ma­dı di­yor­su­nuz. Ne­den? “Bu mu­ha­le­fet Ve­ne­zu­ela’­yı 1958’den 1998’e ka­dar yö­net­ti. ‘Ye­ri­miz da­r’ di­yor­lar ama bu­lun­duk­la­rı yer ken­di eser­le­ri.” (Ey­lül 2005) 10- Cha­ve­z’­in en ge­nel stra­te­ji­si ne­dir? “Za­yıf­la­rın ya­nın­da güç­lü­ler­le mü­ca­de­le edi­yor ve La­tin Ame­ri­ka­’dan muh­te­şem şe­kil­de al­kış alı­yor.” (Way­ne Smith, AB­D’­li es­ki dip­lo­mat, Ekim 2005) E­di­tör’ün No­tu: “Du­dak O­ku­ma”nın her bir bö­lü­mü, so­ru­lar­da be­lir­ti­len ta­rih­ler­de rö­por­taj ya­pı­lan şa­hıs­lar­ca söy­len­miş yak­la­şık on a­lın­tı i­çe­rir. Yal­nız, bu sa­de­ce sa­nal bir rö­por­taj­dır. Müm­kün ol­du­ğun­ca, i­fa­de e­di­len dü­şün­ce­le­re da­ha i­yi bir an­lam sağ­la­ya­cak so­ru­lar ek­len­miş­tir.”