Enerji borsasının merkezi Türkiye

Enerji üreticisi olmamasına rağmen bulunduğu stratejik konumu, Türkiye’yi, küresel bir enerji borsasının merkezi olmaya doğru götürüyor. Türk-Rus ilişkilerindeki normalleşme süreci, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 23. Dünya Enerji Kongresi çerçevesinde gerçekleştirdiği İstanbul ziyareti sırasında imzalanan Türk Akımı doğalgaz boru hattı anlaşmasıyla ilk somut neticesini vermişti. Enerji hatlarının uzun vadeli projeler olmaları, birçok ülkenin katılımı ve karşılıklı bağımlılık oluşturabilecek mahiyet taşımaları, stratejik çerçevede yorumlanmalarını gerekli kılıyor. Bu bağlamda Türk Akımı, Ankara ve Moskova hattındaki karar alıcılar haricinde, başka birçok aktörün de radarına takıldı. Gazın, Türkiye-Yunanistan sınırında kurulacak bir merkez üzerinden Avrupa ülkelerine satışının öngörülmesi, AB’yi de projenin gerçekleştirilmesi noktasında gerek yeni altyapı inşasında gerekse enerji tedarik yollarının çeşitlendirilmesi bağlamında sorumluluk almaya itti.

Öte yandan Rus gazına ilaveten ileriki süreçte bölgeye sevk edilebilecek Azerbaycan, Irak, İran, İsrail, Kıbrıs gibi ülkelerin gazı da, Türkiye üzerinde geçerek Yunanistan sınırına yakın bir noktada buluşacak. Enerji uzmanları, böylece bu bölgede, spot alımların ve kısa vadeli gaz anlaşmalarının yapıldığı bir çeşit enerji borsasının oluşabileceğini belirtiyor. Bu gelişme, Ankara’nın bölgesel enerji denkleminde daha güçlü bir şekilde masada yer almasını sağlayacak. Uzmanlara göre; Rusya’dan alınan gazın yanı sıra Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’den Avrupa piyasasına uzanacak enerji hatlarına Türkiye’nin ev sahipliği yapacak olması, gaz fiyatlarının belirlenmesinde Ankara’nın da kritik bir konuma yükselmesini beraberinde getirecek.

REKABET KIZIŞACAK TÜKETİCİ KAZANACAK

Azerbaycan’dan Avrupa’ya doğalgaz taşıyacak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi’nin (TANAP) Genel Müdürü Saltuk Düzyol; Türk Akımı’nın güzergah çeşitliliği sağlayarak arz güvenliğine katkıda bulunacağını söyledi. Düzyol, şöyle konuştu: “TANAP kararı alınırken, 15 yıllık gaz taşıma anlaşmaları da imzalanmış ve bu çerçevede akacak gazın miktarı, tarifesi garanti altına alınmıştı. Dolayısıyla Türk Akımı’nın TANAP için kısa vadede rekabet oluşturması söz konusu değil. İlerleyen dönemlerde ise bu iki boru hattı üzerinden gazlarını taşıtacak şirketler açısından rekabet söz konusu olabilir. TANAP için kapasite artırımı gündeme geldiğinde, Rus gazının Türkiye-Yunanistan sınırındaki fiyatı belirleyici olacak. Rus ve Azeri gazı arasında fiyat rekabeti de, hem Türkiye’deki hem de Avrupa’daki nihai tüketicilere yarayacak.”