Kosova ayağa kalkmaya çalışıyor

İsmail Okan Ukav - Priştine

Yugoslavya’nın dağılmasının ardından bölgede doğan devletlerin son halkası Kosova, Sırbistan’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan ettiği 2008 yılından bu yana iktisadi dinamizm yakalayamadı. Başkent Priştine başta olmak üzere ülke genelinde krize sebep olan bu durum sebebiyle bölgeden göç edenlerin sayısı her geçen gün artıyor. 1998-1999 yıllarındaki savaş sonrası NATO müdahalesi ve 2004’te tırmanan etnik gerginlik ise zaman zaman rahatsızlık uyandırmaya devam ediyor.

Ülkedeki gerilimin umutsuzluğa dönüştüğü en büyük husus ise işsizlik. 

"DİPLOMALAR İŞE YARAMIYOR"

Kosovalı ailelerin eğitime büyük önem verdiğini ifade eden 24 yaşındaki üniversite öğrencisi Elina D, gençlerin buna rağmen geleceğe dair karamsarlık içinde olduğunu dile getirdi. Elina konuyla ilgili olarak, “Ülkedeki ekonomik durum nedeniyle aldığımız diplomalar işe yaramıyor. Her yerde kafe ya da taksici görmenin sebeplerinden biri de bu. Aile kurmak ya da iyi şartlarda yaşamak istiyorsak buradan ayrılmamız gerekiyor. Ama dışarı çıktığımızda durum daha da zorlaşıyor” dedi. 

Avrupa Birliği vatandaşlarının Kosovalı Arnavutlara karşı ön yargılı olduğunu belirten Elina, bazı öğretim görevlilerinin öğrencinin başarılı olmasına karşın dersi geçebilmesi için gençlere ahlak dışı teklifler sunmasından da rahatsızlık duyduğunu ifade etti.

"HEPİMİZİ TOPLAYIP BİR ÇUKUR KAZDILAR..."

Başkent Priştine’de hemen her köşede Amerikan bayrağı görmek mümkün. Yugoslavya ordusu adı altında aşırıcı Sırpların 1998’de Kosovalı Arnavutlara karşı başlattığı etnik temizlik hareketi sırasında Bosna Hersek’teki faciaya nispeten daha hızlı tepki veren Batılı güçler, kıyımın çok büyük boyutlara ulaşmasına engel oldu. Kosova Savaşı’nda yaşananlara dair hatırladıklarını paylaşan 25 yaşındaki Arsa Basha şu ifadeleri kullandı: “Silah sesleriyle uyandım, annemle aynı odada olmama rağmen karanlıktan onu göremedim. Bir grup asker bizi dışarı çıkardı. Yaşadığım yerdeki herkesi topladılar ve büyük bir çukur kazdılar. İnsanlar çukura girmeye zorlandı. Sonra Amerikalılar geldi. Hayatımızı onlara borçluyuz.” 

Bu dönemde Kosova Kurtuluş Ordusu’na (UÇK) bağlı Arnavut birlikler de önemini artırdı. Kosovalı Arnavutlar için sembol olan Adem Jashari’nin Sırp güçlere karşı Prekaz köyündeki savunması ise buradaki çocuklara öğretilen bir destan. Yaşanan saldırıda düzenli orduya karşı 72 saat savaşan Jashari ailesinin tüm üyeleri hayatını kaybetti. Gerçekleştirilen saldırı sonrası milliyetçi hareket daha da güçlendi.

"AMERİKALILARA MİNNETTARIZ AMA..."

ABD’nin savaş döneminde Kosovalılara büyük yardımlarının dokunduğunu ve bu nedenle Amerikalılara minnettar olduklarını belirten güvenlik görevlisi Mirsad A, bağımsızlık sonrası yaşanan gelişmeler ile ABD’ye bağlı bir vilayet muamelesi görmekten duydukları rahatsızlığı dile getirdi. 

TÜRKİYE VE ARNAVUTLUK KARDEŞ

Nüfusunun büyük bölümü Arnavut olan Kosova’da Arnavutluk da ayrı bir önem arz ediyor. Hatta bazı noktalarda Kosova değil, Arnavutluk bayrağı dalgalanıyor. Türkiye ise Başbakanlığa bağlı TİKA’nın faaliyetleri ile Kosovalıların gönlünü fethediyor. Kosova’da ana dil olarak Arnavutça benimsenirken Türkçe de tanınan diller arasında. Ülke genelindeki tüketim mallarının büyük bölümü Arnavutluk ve Türkiye’den geliyor.