8 kişinin öldüğü maden kazası öncesi sondaj uyarıları yapılmış

Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessese Müdürlüğüne bağlı ocakta metan gazı püskürmesi sonucu 8 işçinin öldüğü kazayla ilgili yüklenici firmaya, çeşitli tarihlerde yapılan denetimlerde degaj riskine karşı sondaj uyarısı yapıldığı belirlendi. Yazışmalara göre, yüklenici firmanın TTK Kozlu Müessese Müdürlüğünde yürüttüğü "eksi 630 kat hazırlığı ve eksi 560 galeri sürme" işinde 7 Ocak'ta meydana gelen metan gazı degajı öncesinde, kurumun iş güvenliği mühendisleri farklı zamanlarda yaptığı denetimlerde çeşitli uyarılarda bulundu. TTK'nın iş güvenliği mühendislerince 21 Aralık 2010'da yapılan denetlemenin raporunda, batı lağımında (taş içinde sürülen galeri) pilot sondajı olmadığının görüldüğü belirtildi. Firma çalışanlarının pilot sondajın geride kaldığı konusunda uyarıldığı raporda, "Arında, lağım istikametinde sondajın bulunması ve bu sondajların 5 metre kala yenilenmesi gerektiği 'Genel Emniyet Şartnamesi'nde' açık olarak yazılmış olmasına rağmen benzer durumlarla sık sık karşılaşılmaktadır" ifadesi kullanıldı. 30 Eylül 2011'deki denetimde ise sözleşme gereği pilot ve degaj sondaj sayısının asgari 3 adetten fazla yapılmadığı vurgulanarak, derinlik arttıkça kömürde bulunan metan oranındaki artışın da göz önüne alınması istendi. Raporda, 3 sondajın metan varlığını belirmeye yetmeyeceği, degaj sondajlarının sayısının artırılmasının uygun olacağı görüşüne yer verildi.
-"Gaza rağmen rahatlatma sondajı yapılmamış"
17 Ekim 2011'deki yazışmada da yüklenici firmanın çalıştığı lağımda 14 Ekim 2011'de metan gazı geliri tespiti yapıldığı belirtilerek, şunlar kaydedildi: "Yapılan incelemelerde belirtilen arında 9 Ekim 2011'de 12 metrelik tek sondaj yapılmıştır. 16 Ekim 2011'de 2 adet 13 metrelik, bir adet 11 metrelik olmak üzere 3 adet sondaj gerçekleşmiştir. Sondajlarda çeşitli metrelerde kömür kesilmesine ve 14 Ekim 2011'de gaz gelirine rağmen rahatlatma sondajları yapılmamıştır. Bu tip degaja müsait arınlarda tüzük ve yönetmelik maddelerine uygun çalışılmasının zorunluğu vardır."
17 Ekim 2012'deki denetimde de doğu lağımı arınında bir piloj sondaj olduğunun görüldüğü aktarılarak, "Bu lağımın ilerleme istikametinde keseceği damar sayısı ve formasyonun özelliği göz önüne alınarak en az 3 adet sondajla ilerlemesi ve 5 metre kala sondajların yenilenmesinin degaj riskini önlemesi açısından yararı olacaktır" ifadesi kullanıldı.
13 Aralık 2012'de ise sondajların arın istikametinde daha titiz takip edilmesi gerektiği uyarısı yapıldı.
-Firmaya göre tüm sondajlar yapılmış
Yüklenici firmanın proje sorumlusu ise savcılığın 17 Ekim 2012'de yapılan denetimle ilgili istediği bilgi doğrultusunda 4 Nisan 2013'te kuruma gönderdiği yazıda, denetim raporunda belirtilen 3 adet sondaj konusunun kömür içinde sürülen galeriler için geçerli olduğunu savundu.
Yüklenicinin çalıştığı alanın taş içinde sürülen galeri kapsamına girdiğine işaret edilen yazıda, şunlar kaydedildi: "Taşta sürülen galerilerde yapılması gereken sondajlara ilişkin tüzüğün ilgili maddesinde 25 metre uzunluğunda 1 adet pilot sondaj yapılamasını, eğer bu sırada kömür damarı kesilmişse damara 5 metre kala olası degaj riskini belirlemek üzere 3 adet kontrol sondaj yapılması gerekmektedir. Bu sondajlarda degaj riskini ortaya koyan stres emareleri alınmışsa metrekare başına 1 adet olmak üzere rahatlama sondajları yapılmalıdır. Bahse konu denetim raporundaki üç sondajla ilerleme önerisi tüzük ve yönetmelik gerekleri dışında bir düşüncedir. Galerideki tüzük ve yönetmelik gereği yapılması gereken tüm sondajlar yapılmıştır."
-Olay
TTK Kozlu Müessese Müdürlüğüne bağlı maden ocağında, 7 Ocak'ta özel firmanın galeri açma işini yürüttüğü eksi 630 kodunda ani metan gazı püskürmesi sonucu 8 işçi hayatını kaybetmişti. Olayın ardından TMMOB Maden Mühendisleri Odasınca, ocakta yeterli degaj sondajının yapılmadığı iddia edilmişti.
Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Maden Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Nuri Ali Akçin, Elektrik ve Elektronik Bölümü'nden Araştırma Görevlisi Rukiye Uzun ile 3 maden mühendisinin yer aldığı bilirkişi heyetinin Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığına sunduğu 50 sayfalık raporda ise sondajların usulüne ve tekniğine uygun yapılmadığı savunulmuştu.