Şişmanlık astımı tetikliyor

Ziyneti Kocabıyık

Çocukların yüzde 5-15’i, yetişkinlerin yüzde 5-10’unda görülen astım hastalığı dünyada yaklaşık 300 milyon, ülkemizde ise yaklaşık 3.5 milyon kişiyi çeşitli seviyelerde etkiliyor. Hırıltı, hışıltılı solunum, nefes darlığı, göğüste sıkışma veya öksürük ve özellikle nefes alıp verirken zorlanma belirtileri ile kendini gösteren astımın görülme sıklığı hava kirliliği, mide hastalıkları ve şişmanlığa bağlı olarak artıyor. Astımlı hastalardaki şikâyetlerin şiddetinin sürekli olmayıp zaman içerisinde değişkenlik gösterdiğini söyleyen Amerikan Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Levent Tabak “Kişinin duyarlı olduğu alerjik maddelerle temas etmesi, solunum yolunda tahrişe yol açan kimyasallar, egzersiz sırasında olduğu gibi soğuk havanın solunması veya hava yolu enfeksiyonları gibi faktörler astımı tetikler” dedi. Bunların dışında, bazı ağrı kesici ilaçlar, yüksek tansiyon veya kalp hastalarındaki ritim bozukluklarını tedavi etmekte kullanılan ilaçların da tetikleyiciler arasında bulunduğunu hatırlatan Prof. Dr. Tabak “Aşırı kilo, geniz akıntısı, mide reflüsü, aşırı stres, iş yerinde maruz kalınan ya da çevresel etkiler astım atağının başlamasına sebep olabiliyor. Hastalar günlük işlerini yapamaz hale geliyor, nefes tıkanması yüzünden sık sık hastaneye yatmak zorunda kalıyorlar. Tedavi edilmeyen ileri derecedeki astım ölüme sebebiyet veriyor. Araştırmalar hastaların neredeyse yarıya yakının fazla kilolu olduğunu ve sigarayı bırakmanın yanı sıra kilo vermenin de astım belirtilerinin kontrolünde işe yaradığını gösteriyor” dedi. 
İLAÇLAR ALIŞKANLIK YAPMAZ
Astımlı hastaların sadece atak sırasında, kontrol edici ve solunum yoluyla kullandıkları 3 tip ilaç vardır. Kontrol edici ilaçlar hastaların asıl ilaçlarıdır ve düzenli olarak kullanılmaları gerekir. Kontrol edici ilaçların içerisinde çok düşük dozlarda kortizon ve uzun etkili bronş gevşetici maddeler  bulunur. Hastaların korktukları gibi alışkanlık yapmazlar ya da akciğere zarar vermezler.
Hamilelik astım hastalarının bir kısmında atakların azalmasına bir kısmında da artışa sebep olur. Hamilelikte solunum yoluyla kullanılan ilaçlar bebeğe zarar vermezler.

%100 KONTROL MÜMKÜN

Astımın tamamen iyileşmese bile tedaviyle yüzde 100 kontrol edilebileceğini söyleyen Prof. Dr. Levent Tabak “İlaç tedavisinin yanında özellikle alerjik astımlı hastaların duyarlı oldukları alerjenlerle temastan kaçınmaları, astım ataklarının başlamasına yol açan sigara ya da tütün mamullerinin içilmemesi, mesleki ve çevresel tetikleyicilerden uzak durulması, aşırı kilosu olanların kilo vermeleri, reflüsü olanların reflüyü engelleyecek tedbirleri alması, tavsiyeler doğrultusunda zatürre 
aşısı ve her yıl düzenli olarak grip 
aşısının yaptırılması gerekir” dedi.

Alerjik nezle astıma dönebilir

Alerjik nezle ile astımın birbirine akraba hastalıklar olduğunu söyleyen Koç Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Benan Çağlayan “Birçok hastada alerjik nezle ve alerjik astım birlikte görülür. Buna benzer olarak astımlı hastaların bir kısmında hayatlarının ilerleyen yıllarında alerjik nezle hastalığı da ortaya çıkabilir ya da bunun tersi olabilir” dedi. 
Hastada sadece belirli mevsimlerde ortaya çıkan polenlere karşı alerji varsa mevsimsel astımdan söz edilebileceğini söyleyen Prof. Dr. Çağlayan “Ancak hastaların birçoğunda polenlerin yanı sıra ev tozu veya diğer alerjenlere karşı duyarlılık da vardır ve hastalık belirtileri yıl boyu devam eder. Bu hastalarda da polen mevsiminde temas edilen alerjen miktarındaki artışa bağlı olarak kontrol altındaki astımda yeni bir atak ortaya çıkabilir. Kontrol altında olmayan astım hastalarının şikâyetleri de bu dönemde artabilir. Alerjik ve mevsimsel nezlede de mekanizma aynıdır. Bu hastalıkta alerjik reaksiyonun hedef organı burundur. Karşılaşılan alerjenin örneğin bahar aylarında ortaya çıkan polenlerin tetiklediği alerjik reaksiyonla ortaya çıkan bazı kimyasal maddelerin etkisi ile hapşırık, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, koku alma kabiliyetinde azalma gibi belirtiler ortaya çıkar” dedi.

ilaçları eczacıya sorun

Türk Toraks Derneği’nin Dünya Astım Günü dolayısıyla düzenlediği halk toplantısında ilaçların yanlış kullanılmasının hastalık kontrolünü olumsuz etkilediğini söyleyen Kronik Hava Yolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı Türkiye (GARD) Koordinatör Yardımcısı Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu “Hastalar tedavilerini kullandıklarını sanıyorlar ama solunum yoluyla çalışan cihazlarını doğru kullanamayabiliyorlar. Bu cihazların doğru kullanımının öğretilmesi için geçen yıl hazırladığımız bilgilendirme videoları ile birlikte İstanbul Eczacı Odası bize destek oluyor. İstanbul Eczacı Odası bünyesindeki pek çok eczanede eczacılar hastalarına inhaler cihazların kullanımını gösteriyorlar. 1 ve 3 ay sonra bunları doğru kullanıp kullanmadıklarına bakıyorlar. Astım hastasıysanız ve ilaç kullanıyorsanız bunları doğru kullanıp kullanmadığınızı mutlaka eczacınızla konuşun” dedi. Türkiye Ulusal Allerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Ayşe Bilge Öztürk, astımın spor yapmaya engel olmadığını, hastaların doktorlarıyla paylaşarak ve çevresel tetikleyicilere dikkat ederek yürüyüş, hafif koşu, yüzme gibi sporları yapabileceklerini vurguladı.