Dört bölgeye koruma kalkanı

Çetiner ÇETİN

Şam yönetiminin, İdlib şehrinin güneyindeki Han Şeyhun beldesinde sivillerin üzerinde ‘sarin’ gazı kullanmasının ardından muhalifleri ve sivilleri koruma altına almak isteyen Türkiye ile Rusya arasında 21 günden bu yana sürdürülen görüşmeler olumlu sonuçlar vermeye başladı. Astana toplantıları öncesinde 21 gün Ankara-Moskova hattında güvenlik birimleri ve diplomatik kanallar üzerinden yürütülen görüşmeler sonucunda, ikisi Suriye’nin kuzeyinde olmak üzere 4 farklı bölgede ‘koruma kalkanı’ (çatışmasızlık bölgeleri) oluşturulması için imzalar atıldı. Dışişleri Bakanlığı söz konusu bölgelerin; İdlib’in tamamı, Lazkiye, Halep ve Hama vilayetlerinin belli bölümleri, Humus vilayetinin belli bölümleri, Şam/Doğu Guta bölgesi ve Dera ile Kuneytra’nın belli bölümleri olduğunu açıkladı. 
25 MAYIS’TA HAYATA GEÇECEK
Türkiye, Rusya ve İran’ın bu bölgeleri ilan etmesinin ardından uygulamanın 25 Mayıs tarihinden itibaren hayata geçirilmesi planlanıyor. Ardından Suriye rejiminin bu kararı kabul ettiğini açıklaması ve buna bağlı olarak ‘koruma kalkanı’ bölgelerinin içindeki askerlerini ve paramiliter silahlı gruplarını çekmesi beklenecek. Ve ardından diğer aşamalara geçilecek. 30 Mayıs-5 Haziran tarihleri arasında ise Türkiye, Rusya ve İran’ın ortak kuracağı iki komisyon ile 4 bölgenin sınırları için çalışmalar başlatılacak. 
Üçüncü aşamada iç güvenlik konsepti üzerine çalışmalara geçilecek. Diğer bir ifade ile bu bölgelerin korunmasının şartları netleştirilecek. Dördüncü aşamada normalleştirme olarak tanımlanan sivillerin hayat şartlarının iyileştirilmesi planı hayata geçirilecek. Suriye’nin kuzeyindeki iki bölgede Türkiye sürecin her aşamasında yer alacak. Güneyde kalan bölgelerde ise sürecin aktif takipçisi olacak.
 Suriye’de 21 bin civarında paramiliter gücü barındırdığı düşünülen İran’ın sahaya doğrudan Şii paramiliter güçleri sokma ihtimalinin bölgedeki muhaliflerle gerilimi artıracağı göz önüne alınarak Tahran yönetiminin, planın üçüncü aşamasında ülkenin kuzeyindeki güvenli bölgelere girmesine sıcak bakılmıyor. Ancak Şam yönetimi bu bölgelere İran’ın da girmesini istese de Rusya’nın İran’ı güneydeki bölgelere sevk edeceği belirtiliyor.

ESAD REJİMİ ARTIK UÇAK UÇURAMAYACAK

Koruyucu kalkan planının hayata geçirilmesiyle Şam yönetiminin, muhalifler üzerinde savaş uçaklarını ve helikopterlerini gezdirmesinin de önü kesilmiş olacak. Bu durum BM Güvenli Konseyi kararı alınmadan Ankara ve Moskova’nın kendi aralarında belirledikleri dünyada bir ilk uygulama olacak. Ayrıca söz konusu bölgelere acil ve kesintisiz insani yardım akışı da sağlanacak.