İhtiyacı mı alıyoruz bize gösterileni mi?

Canan Eraslan

Ani satın almalar, yanlış kararlar, ihtiyacınız olmayan ürünlere dökülen paralarla bütçenizi zorluyor musunuz? O hâlde her ‘lüzumsuz’ alışverişin ardından “Bir daha böyle yapmayacağım” diye sözler verip, yine her seferinde kendi sözünüzü çiğniyor musunuz?
Satış temsilcisinin “Bu size bambaşka bir hava verdi” cümlesiyle başlayıp “Beş kilo daha ince görünüyorsunuz” ile devam eden iltifatları sonrasında o ürünü alıyor musunuz?
“2 alana 1 bedava” diyen mağazadan, 3 ayakkabıyla mı çıkıyorsunuz?
Markette size güler yüzle ikram edilen yiyecekten en az 1 kilo alarak ayrılıyor musunuz?
Eğer bu soruların tamamına ya da çoğuna ‘evet’ cevabı verdiyseniz, bütçenizi ihtiyaçlarınız değil, komşunun, satış temsilcisinin, garsonun, neonların, reklamların “Hadi al” diye tutturması bozuyor olabilir...
Faaliyet alanı kart olan BKM’nin hazırladığı ve elimizin altında tutmakta yarar olan bir kitapçıkta, seçimlerimizi nelerin etkilediği gözler önüne serilirken tavsiyelere de yer veriliyor.

30 liralık çek için 300 liralık alışveriş

Cüzdanlarımızda onlarca mağaza kartı var. Onların verdiği puanlar yıl sonunda siliniyor malum. Dönemi geldiğinde mesajlar başlar: 30 liralık kuponunuz var. Silinmeden harcayın. Gidersiniz mağazaya, 30 liralık bir şey bulamadığınız için o puanı kullanmak için kuponun belki 10 katı alışveriş yaparsınız, yaparız. Market alışverişinde ise sadece 30 liralık kuponla gidilen yerden en az yüzde 12 fazla alışverişe sebep olduğu görülmüş. 

Güler yüze teşekkür için mi alışveriş?

Bir markettesiniz. Bir satış görevlisi bir ürün ikram ediyor. Mesela kurabiye, salam, sucuk vs... Güler yüz ve nezaketle yaklaşan bu gencin sattığı üründen almak gerek değil mi?
Aslında hayır. 
Bu hareketin, size satın alma mecburiyetini hissettirmek için olduğunu bilin, reddetmeye hazır olun.

Aynı paraya diye 2 pizza yer misiniz?

Birçok insan yiyor, inanın. “1 alana 1 bedava” anonsunu gören göz, tek başına yiyip yiyemeyeceğini hesap etmeden alıyor ve muhtemelen ikincisinin büyük çoğunluğu kalıyor. Ya da kendisini zorlayıp yiyor, mide fesadı geçiriyor. Ama kalabalık aileyseniz ne âlâ.

Hiç aklınızda yokken araba satın almak?

 “Yok canım” deseniz de araştırmalar bunun da gerçek olduğunu gösteriyor. Yani bir otomobil bayisinin önünden geçerken “Test sürüşüne davetlisiniz” yazısını gördünüz. Davete icabet ettiniz ve arabaya bindiniz diyelim. O anda aracın sahibi gibi hissetmeye başlıyorsunuz. Sonra hanımın altınları peşinat, banka kredisi taksit oluyor. Sonra ödenemeyen taksitler, icralar, kara listeler...

Pahalı olan mı daha iyidir?

Bir araştırmada uzmanlar 12 farklı markadan 2 tane ‘en iyi’ seçmiş. Sonra bunu gözü kapalı tadımla tüketiciye sunmuş. En ucuz olanı, kapalı gözle tadımda en iyi zeytinyağı seçilmiş. Gözü açık testlerde ise tam tersi. Yine uluslararası bir araştırma şirketi göz kapalıyken Pepsi Cola, göz açıkken Coca Cola’nın tercih edildiğini belirlemiş.

Yorgun ve açken alışverişe çıkmayın 

 Stresliyken rahatlama amaçlı alım isteği artıyor. Bu nedenle stresli, yorgun ve açken alışverişe çıkmayın. Gıdada daha çok abur cubur, giyside hiç olmadık şeyler bu ruh hâline sahipken alınıyor. Liste yaparak alışverişe çıkıp buna uymak, sizi israftan kurtaracaktır.

Şunları yapmayın
¥ Sırf kendinizi karşınızdakine borçlu hissettiğiniz için alım kararı vermeyin.
¥ Sunum iyi hissettirebilir ama o paraya değmez.
¥ Sadece marka olduğu için satın almayın. 
¥ Hayalî vaatlere kanmayın.
¥ İndirimler, kampanyalar, taksit ertelemeler... İhtiyacınız değilse uzak durun.
¥ Denediğiniz ürünü almak zorunda değilsiniz. 
¥ Satış temsilcisinin etkisine kapılmayın.
¥ Bir resim bile ürün aldırabilir, kanmayın.

BUNLARI YAPIN
¥  Yapılan jeste teşekkür edip yolunuza gidin.
¥  Satıcının değil, kendi zevkinize güvenin.
¥  Ürünün gerçekten beklentinizi karşılayıp karşılamadığını düşünün.
¥  İhtiyaç mı, değil mi? Ucuz olsa bile düşünün.
¥  Denediğinizde almaya yakın olursunuz, bilin.
¥  İnceleyin, araştırın. Beğenseniz de bir dolaşın. Çok isterseniz dönüp alırsınız.
¥  Beklemediğiniz yerden gelen paraya da değer verin. Çok daha acil bir ihtiyaç olabilir.

Koyacak yerim bile yokbu kadar ayakkabıyı neden aldım ki şimdi?

Birçok kadın için çok tanıdık bir cümle. Çünkü BKM’nin ‘Ayşe’si, “2 alana 1 bedava” anonsunu görüp 3 ayakkabıyla evin yolunu tutmuş. Fakat daha çıkar çıkmaz evde aynı ayakkabının neredeyse aynısından kaç tane olduğunu hatırlamış.  Bu gibi durumlarda pişmanlıkla o ayakkabıları eve taşımak yerine, hemen dönüp iade etmek gerek. Çünkü bir süre sonra o ayakkabı 3’te 1 fiyata düşecek zaten.

Nasıl aldırıyorlar, görün

¥  Dil kursuna gittiğinizde o dili sular seller gibi öğrenip dünyanın dört bir yanında o dili konuşabileceğinizi hayal edersiniz. Çünkü müşteri temsilcisi böyle anlattı size.
¥  Spor salonuna gittiniz. Kendinizi o anda reklamlarındaki fit, 36 beden kadın veya üçgen vücutlu erkek olarak hayal etmeye başlamışsınız demektir.
¥  “Bu kıyafet 2 beden ince gösterdi” dedi satıcı; inanıyor musunuz gerçekten?
¥  Bir kaban gördünüz. 600 liranın üzeri çizilmiş, yerine 300 lira yazılmış. Aman büyük fırsat!.. Gerçekten öyle mi?
¥  Alışverişe gittiniz, yüzlerce lira harcadınız ve arkasından “Çok yoruldum, çikolatayı hak ettim” der misiniz? Sizi bilmem ama çoğunluk diyor.