Katar krizinde neredeyiz?

ÇETİNER ÇETİN / HABER ANALİZ
 
Katar üzerinde ekonomik baskıyı arttırmayı hedefleyen Suudi Arabistan ve Mısır’ın başını çektiği koalisyon Ankara, Moskova, Tahran ve bazı AB ülkelerinden gelen destek açıklamaları şimdilik krizde Katar’a bir nefes aldırıken bir yandan da çözüm arayışları için 3 farklı koldan diplomasi trafiği sürdürülüyor.  

ABD İÇİN DİPLOMATİK SINAV

Gelişmeler, küçük ama varlıklı Katar ile ülkeyi istikrarsızlığı teşvik etmekle suçlayan Suudi Arabistan ve Mısır’ın öncülüğündeki bir grup Arap ülkesi arasındaki anlaşmazlığı artırdı. Söz konusu anlaşmazlık, her iki taraftaki ülkelerin yakın müttefiki olan ABD için önemli bir diplomatik sınav teşkil ediyor. ABD krizin çözümü için Katarlı yetkililerle iki kez görüştü ama iki görüşmede çözüm için bir yol haritası belirlemek yerine Suudi Arabistan ve Mısır’ın talepleri için postacılık yapmayı tercih etti. 
 
MAğDUR ‘BEDEVİLER’ BOYUN EĞME NİYETİNDE DEĞİL

Karşısındaki ülkelerin boyun eğdirme isteği Katar’da bir başkaldırı hareketi uyandırdı. Katar’da yaşayan insanlar son derece mağdur bedeviler ve bu duruma alabildiğine ciddi yaklaşıyorlar. Zira boyun eğdirmeye çalıştıkları Katar’a destek artıyor. Bir yandan da ABD ve Suudi Arabistan’ın başlattığı diplomatik baskıları yersiz bulup itidal çağrısı yapan ülkelerde artmaya başladı.

DIŞARIDAN DESTEK GELMEYE BAŞLADI

Kendisine uygulanan boykot karşısında Katar dışarıdan destek aramaya başladı. Doha bu şartlar altında Tahran ve Ankara’dan beklediği desteği aldı. Türkiye ve İran, Katar’a istediği bütün ürünleri temin edeceğini ifade ederken, Türkiye ayrıca iki ay içinde Katar’daki askerî üssüne asker konuşlandırmaya karar verdi. Ankara ve Tahran’dan gelen desteğin ardından Moskova’dan da kısmı destek geldi. AB üyesi ülkeler ise ABD’nin destek verdiği Suudi Arabistan ve Mısır’ın başat rol üstlendiği krizin çözümü noktasında itidal çağrıları yapmaya başladı. 
 
ABD ÇATIŞMA ALANINI KÖRFEZİN DIŞINA TAŞIYOR

ABD aslında Körfez ülkelerini sessiz kalarak  ve birbirine düşürerek bölgeyi çatışma arenasına çeviriyor. Trump’ın Riyad ziyaretinin üzerinden daha bir ay geçmeden bölge ülkelerinin savaşa girmesine ramak kaldı. Bu kargaşaya Yemen ve Libya gibi devletlerin dışında Maldivler ve Mauritius gibi küçük ülkeler karıştırılıyor. Gerilimin şiddetlenmesi ve terör metotlarının uygulanması ile daha da tehlikeli bir safhaya geçmesinden Amerikalıların korkmamasını kimse yadırgamıyor. Tahran’daki olaylar ve Suudi Arabistan’daki silahlı hadiseler bu olayların başlangıcı olabilir. Bu olaylar bölge halkına korku, keder ve ölüm getirirken ABD için askerî müdahale yapılabilecek bir alan oluşturuyor.

ASKERİ DARBE OLMA RİSKİ

ABD’nin bir yandan bölgeyi silahlandırması bir yandan da İran başta olmak üzere askeri hareketliliğe sessiz kalması ABD’nin bölgede bir savaşın zeminini hazırladığı yönünde yorumlara neden oluyor. Ancak asıl korkulan mesele ise Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Katar’da darbe zemini hazırlığı içinde olduğu kendi medya kuruluşlarında kulis bilgisi olarak sunuluyor. Ancak içerideki hareketlilik bu konunun zannedildiği gibi dedikodu olmanın ötesinde Suudilerin tıpkı 96’da gerçekleştirdiği “Beyaz Darbe” benzeri bir darbenin gerçekleşmesi için içerideki bazı isimlerle görüştüğü belirtiliyor.

TÜRK ASKERİ BÖLGEYE İNTİKALİ BAŞLIYOR

Türkiye, Katar’a asker konuşlandırma girişimlerini hızlandırmış durumda. Hali hazırda 88 askerimiz Katar’da geri kalan askerlerin gelişi için zemin hazırlıyor. Önümüzdeki 18 gün içinde 15 askerimiz daha bölgeye intikal edecek. Ardından savaş jetlerinin ikmal ve yakıt sorunlarının halledilmesi ile birlikte en geç 65 gün içinde Katar’a tüm askeri birliklerimi intikal edecek. Türk askeri Osmanlı döneminde kullanılan garnizon bölgesinde ikamet edecek.
 
ABD-BRİTANYA REKABETİ HORTLADI. İNGİLİZLER DE SAHAYA İNİYOR

Katar özelinde askeri ve diplomatik hareketlilik devam ederken, bölgede tansiyon yayılmaya başlayabilir. Zira Umman’da ise İngiltere kendi askerî üslerini kuruyor. İngilizler bu bölgede 1970 yılına kadar hüküm sürdü. Daha sonra Amerikalılar onları bölgede sıkıştırdı. Fakat bölgeye ABD’nin güç gösterisine karşı İngiliz hükümdarlığının siyasi anlamda geri döneceği konuşuluyor.

İNGİLTERE KİMİN YANINDA YER ALACAK REKABETİ

Londra artık Avrupa Birliği’nden bağımsız. Başbakan May tarafından dikkat edilecek ilk bölgenin Körfez olacağı düşünülüyor. İngiltere merkezli düşünce kurumları ve Arap dünyasına hitap eden bazı medya kurumları İngiltere’nin bölgede yeniden rol alması için girişimlerine hız vermiş durumda. Zira bu kuruluşlar, Bölgede tansiyonun yükselmesi, Suudi ve Katar cephelerinin oluşması gibi son derece karışık durumu kurnazlığıyla çözebilecek tek ülke İngiltere’nin olacağını ve İngilizlerin bölgede uzun bir tecrübesi olduğuna vurgu yaparak Bölgedeki iç ve dış dinamikleri, siyasi süreçleri bilen ülke olarak İngiltere’yi göstererek sürece dahil etme çabası içindeler.

SUUDİ ARABİSTAN PETROLÜNÜ VERMEYE HAZIRLANIYOR

Bu çabaların ortaya çıkması ile birlikte Katar ve Suudi Arabistan İngiltere’yi yanına çekebilmek için hamleler başlattılar. Suudi Arabistan elindeki “Saudi Aramco” petrol şirketinin bir kısmının özelleştirilmesine büyük umut bağlamış durumda. Bu girişimin gerçekleştirilmesi için üç yer tercih edildi. Birincisi New York borsası, ikinci ve üçüncü yerler ise Londra borsası. Avukatlar Riyad’ı, New York’ta bu işi gerçekleştirmenin 11 Eylül 2001 yılındaki olaylardan dolayı çok büyük riskler içerdiği konusunda resmî olarak uyardı. Anlaşılan “Saudi Aramco” şirketinin hisseleri Londra’da değerlendirilecek.

HANGİ ABD TARTIŞMASI

Suudi Arabistan ve Bahreyn’den cumartesi günü gelen açıklamalarda, ABD Başkanı Donald Trump’ın Katar’dan teröre verdiği desteği bitirmesini talep etmesi memnuniyetle karşılandı ancak Körfez ülkesine uygulanan ambargonun hafifletilmesine yönelik ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan çağrıya değinilmedi. Şimdi Arap dünyası hangi ABD tartışmaları içinde yoğunlaşmış durumda.
 
ALMANYA’DAN TÜRKİYELİ ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Almanya Şansölyesi Angela Merkel, cuma günü Meksika’da bulunduğu sırada yaptığı açıklamada, Katar’daki durumdan ötürü endişeli olduğunu ifade ederken Körfez ülkelerinin tümünün yanı sıra İran ve Türkiye’nin bölgesel ihtilafın çözümü için müşterek çalışmaları gerektiğini sözlerine ekledi. Merkel “Katar, Türkiye ve İran gibi belirli aktörler görüşmelere dahil edilmediği müddetçe Suriye, Libya veya Irak’taki gibi ihtilafların siyasi olarak çözülmesinin mümkün olmayacağını anlamamız gerekiyor.” dedi.