9 bin yıl öncesine yolculuk

KÜLTÜR SANAT SERVİSİ
Konya’da yer alan Çatalhöyük, âdeta Anadolu’nun 9 bin yıl öncesine açılan antik kapısı... 1958’de İngiliz arkeologlar David French ve James Mellaart tarafından keşfedilen Çatalhöyük antik şehrindeki çalışmalar 1993’te İngiliz araştırmacı Ian Hodder tarafından devralındı. O günden şimdiye değin, bölgede karalıkta kalmış birçok şey aydınlatıldı. Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi de (ANAMED), Hodder’ın bu projesinin 25. yılında “Bir Kazı Hikâyesi: Çatalhöyük” isimli sergi açtı. Meraklılarını binlerce yıl geriye götüren sergi, Anadolu’nun ilk neolitik iskân mahalli Çatalhöyük’teki kazıların arka planına ve teknik yönlerine ‘insani’ bir bakış açısı getiriyor. “Bir Kazı Hikâyesi: Çatalhöyük” sergisinde Çatalhöyük’ten gelen toprakları mikroskopla inceleyip, bulunan materyallerin 3 boyutlu modellerine bakarak araştırma adımlarına şahitlik edilebiliyor. Ayrıca sanal gerçeklik teknolojisiyle Çatalhöyük’teki binalar oradaymışçasına gezilebiliyor.
HÂLÂ CEVAP BEKLEYEN SORULAR...
Sergiyle alakalı gazetemizin sorularını cevaplayan kazı başkanı Ian Hodder, çeyrek asırlık çalışmalar neticesinde Çatalhöyük hakkında çok şey keşfettiklerini söylüyor. Hodder “O devirde insanların nasıl yaşadığı, ne yedikleri ve ölülerini nasıl gömdükleri gibi detaylar, çalışmalar sürerken bile aydınlanmaya devam etti. En enteresan olanı, kazı esnasında çok farklı sahalardan insanı bir araya getirebilmekti. Kimyager, sosyolog ve teologlar gibi 36 disiplinden insanlar Çatalhöyük’te buluştu. Sanatçılar da Çatalhöyük’e geldiler ve oranın tesiri altında kalarak eserler meydana getirdiler” diye konuşuyor. Çalışmalarda kendisini en çok heyecanlandıran keşfin “kil sıvalı insan kafatası” olduğunu söyleyen Hodder “Bu seneki sezonda da birçok bilinmeze yolculuk yapacağız. Mesela ‘İnsanların bir araya toplandığı binalar var mıydı?’ sorusu en çok merak ettiğimiz şeyler arasında” ifadelerini kullanıyor. 

Kazılara ‘insani’ bakış

Sergide yer alan enteresan nesnelerden biri de kazı çalışanlarının tuttuğu günlükler...  1996 yılından beri kazı çalışanlarının günlük tuttuğunu söyleyen sergi küratörü arkeolog Duygu Tarkan, “Bu günlüklerle işin içerisindeki insan faktörünü yansıtmaya çalıştık. Yazılan metinlerde ‘Bu arkeologlar ne iş yaparlar?’ sorusunun cevapları var. Herkes bizi Indiana Jones’lar olarak kabul ediyor. Ancak toz-toprak içerisinde nelerle boğuştuğumuzu insanlar görsün istedik” ifadelerini kullanıyor.