4 asırlık savaş

İrfan Özfatura
irfan.ozfatura@tg.com.tr
Katalonya, İspanya Fransa sınırında özerk bir bölge. (İdi diyelim) Yüzölçümü 32.108 km², Konya’dan ufakça. Nüfusu 7,5 milyon, İstanbul’un yarısı bile etmiyor. Lakin İspanya’daki paranın beşte biri orada dönüyor.
Havaliden Basklar, Berberiler, Keltler geçmiş pek bir iz bırakmamışlar.  Kartacalı Hamilcar Barca ise (Hannibal’ın babası olur) Barca şehrini kuruyor. Roma hakimiyeti Vizigot işgali derken şehir Emevilerin eline geçiyor (711). Müslüman âlimler İspanya’ya çok şey kazandırıyor, tabiri caizse Rönesans’a maya çalınıyor. 
Bu arada Frenk Kralı Charlemagne önderliğinde birleşen kontlar Pirene önlerine diziliyor, Arapların Fransa’ya geçmesine mâni oluyorlar. Ki aralarında Barselona da bulunuyor. 

VURUN MÜSLÜMANA
Barselona Kontu IV. Ramon Berenguer, Aragon Kraliçesi Petronilla ile evlenince (1137) gücü artıyor. Emevilere karşı acımasız bir saldırı başlatıyor. Aragon Katalan ittifakı Mayorka, Minorka, İbiza, Valencia’yı da alıyor. 
Yıllar sonra aynı şeyi Aragon Kral 2. Fernando yapıyor. Kastilya Kraliçesi İsabella ile evleniyor. Gırnata’yı ele geçirip çok kan döküyor. İşte tam da o yıllarda Kristof Kolomb’un kalyonları demir alıyor. Sömürgecilik denen melaneti keşfeden İspanya sadece Amerika’nın değil, Afrika ve Uzakdoğu’nun da kanını emiyor. 
16. yy. İspanya’sı, dünyanın sayılı devletlerinden biri, istediği yere çomak sokabiliyor. Ancak kanlı paralar saadet getirmiyor.  Gidip Fransızlarla didişiyorlar, 30 yıl savaşları felakete dönüyor. 

 FRANSIZIN İPİYLE  
Sen misin takışan? Fransa eski defterleri açıp Katalanları ayaklandırıyor. Katalonya kopuyor, kuzeyi Fransa’da kalıyor. Güya muhtariyet verecek ama Fransız’ın sözüne güven olmuyor. 
Yetmiyor, Katalanları satıp İspanyolların merhametine bırakıyor bir süre sonra (1713 Utrecht Anlaşması). 
1714’te Barselona düşüyor, Katalanca yasaklanıyor, es kaza ağzından kaçıran zindanlarda çürüyor. 
Katalanlar her 11 Eylül’de bu hadiseyi (Dia de Cataluna) anar, sokaklara dökülüp Els Segadors (millî marşları) söylerler haykıra haykıra. “Zamanı gelecek, zincirler kırılacak!”  1873 yılında İspanya Kralı Amedeo tahttan çekiliyor. Katalanlar Cumhuriyetçilerin yanında yer alıyor. Kurulan rejim bir yıl bile yaşamıyor o başka.

DÜŞMANIMIN DÜŞMANI 
O günden sonra daima krallığa karşı savaşıyorlar. Nasıl ki Veraset Savaşlarında Avusturyalılarla birlikte İspanyollara vurdularsa, yine ayrı baş çekiyorlar SSCB’nin hatırına. İspanyol iç savaşından sonra Barcelona(1936) Devrimci Anarşistler, Marksist İşçi Birliği Partisi ve Troçkist milisler tarafından idare ediliyor.  
Lakin kızıllar General Franco karşısında tutunamıyor, Barcelona düşüyor. Ünlü diktatör halkı 3F formulü (fame, fiesta, futbol) ile uyutup kırk yıl tepelerine biniyor. 
Franco öldükten sonra yeni bir anayasa hazırlanıyor (1978) ve 17 mahalli idare teşkil ediliyor ki Katalonya da bulunuyor aralarında. 

PARASI OLAN KONUŞUR
Her ne kadar marş söylerken “Katalonya, yeniden mamur ve zengin olacak” diye haykırsalar da diğer İspanyollardan rahatlar aslında. İşsizlik nispeten düşük, gelirleri daha fazla. Polis güçleri (Mossos d’Esquadra) Katalanlardan teşkil ediliyor sonra.    
Ticareti biliyor, finans, tarım, turizm sektörüne yön veriyorlar. 
Tuzları kuruyunca çıtalar yükseliyor. “independencia” (bağımsızlık) kelimesini yüksek sesle terennüme başlıyorlar. 
Ve referandum. 
Halk ezici bir ekseriyetle “si” dese de Madrid sert çıkıyor. Gerdanlığın ipi kopmayagörsün Basklar sırada bekliyor zira.  Merkel’in niye “nayn” çektiğini anlayamıyoruz, hâlbuki Orta Doğu’da bölücülere verdiği desteklerle tanınıyor. 
Katalanlar dinlemiyor tek taraflı bağımsızlık ilan ediyorlar. Nereden inceyse ordan kopsun diyor iniyorlar meydanlara. 
İspanya’nın cevabı net, “asla!” Bundan sonra özerlik de yok Katalanlara! 

NASIL YPG’NİN YANINDALARSA...
İspanya iç savaşında Amerikalı Hemingway (Çanlar Kimin İçin Çalıyor) ve John Dos Passos (Genç bir Adamın Maceraları); Fransız Andre Malraux (İnsanlığın Umudu), İngiliz George Orwell (Katalonya’ya Selam) kitapları ile Marksist gerillalara destek oluyor. Yahudi Robert Capa resimlerini çekip servis ediyor.

SPOR, SKOR, POLİTİKA
La Liga’daki Real Madrid -Barcelona rekabetini (El Clasico) biliyorsunuz. İlk karşılaşma 1902 yılında olduğuna göre 115 yıldır süregeliyor. Şu günlerde Barcelona istikrarlı, ancak Real açık ara önde, hatta Copa del Generalismo yarı finalinde Barca’ya (üstelik Barcelona’da) 11 tane atıyor. Real kralcı, Barcelona Katalancı. Biri devletçi, öbürü miliyetçi. O sağcı, bu solcu. Hatta bazen işler zıvanadan çıkıyor, holiganlar çeteleşiyor, kan dökülüyor. Düşünün Barca Kulüp Başkanı Josep Sunyol bile kurşunlara geliyor. 
Şüphesiz Barcelona’nın dünya sahnesine çıkmasında FC Barca’nın epey rolü var. Birçok insan, Katalonya diye bir yer, Katalanca diye bir lisan olduğunu 1992 Olimpiyatları ile öğreniyor. 
Ekselânsları sayesinde… Juan Antonio Samaranch! 
Efendim kendileri (1980-2001) Olimpiyat Komitesi Başkanı oluyorlar. 
Oyunu kuralına göre oynuyor, 1992 Olimpiyatlarını Barcelona’ya lütfediyor. Tanıtım ve propaganda adına bulunmaz bir fırsat yakalıyorlar ki bir çok insan Katolanya diye bir yer, Katalanca diye bir dil olduğunu o günlerde öğreniyor. 

KATALONYA BAĞIMSIZLIK İLAN ETTİ İSPANYA KARIŞTI
İspanya’nın doğusundaki Katalonya özerk yönetimi parlamentosu, yapılan gizli oylamayla tek taraflı bağımsızlık kararı aldı. Kararı duyan Katalonlar, sokaklara döküldü ancak sevinç kısa sürdü. Çünkü Madrid’de toplanan İspanya Senatosu, Katalonya’nın yerel hükûmetini feshetme yetkisi veren 155. maddenin yürürlüğe girmesini onayladı. Bunun üzerine İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, Katalonya özerk yönetimi hükümetini ve yerel polis müdürlerini görevden aldıklarını açıkladı. Rajoy, 21 Aralık’ta erken yerel seçime gidileceğini de belirtti.
Bağımsızlık kararı dünya çapında olumlu karşılanmazken ilk tepki verenlerden biri de Ankara oldu. Dışişleri Bakanlığı, “Anayasal meşruiyeti yok. İspanya’nın toprak bütünlüğüne saygıyı esas görmekteyiz” açıklaması yaptı.
Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Antonio Tajani, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin Katalonya’nın İspanya’dan tek taraflı bağımsızlık ilanını tanımayacağını bildirdi. İngiltere ile ABD de yaptıkları açıklamayla bağımsızlık kararına karşı çıktı.  Fransa ve Almanya da İspanya’ya destek verdi.