'Çık aradan Frankfurt'

Ömer Temür

Türkiye stratejik konumunun getirdiği avantajları kullanarak havacılık ve enerji sektöründe hub olma yolunda hızlı ilerlerken veri merkezi olma yolunda ise tam tersi bir durum yaşanıyor. İstanbul’dan çıkan veri peering adı verilen direkt hatlar olmadığı için Asya, Orta Doğu, Kafkaslar,  Kuzey Afrika’ya Frankfurt üzerinden ulaşmak zorunda kalıyor. 

Yapılan ölçümlere göre; bir e-ticaret sitesinde yalnızca bir saniyelik bir gecikme, satın alma oranını yüzde 7, sayfa gösterimini de yüzde 11 etkiliyor. Bu da günde 50 bin TL gelir elde eden bir e-ticaret sitesi için, sadece bir saniye yılda 1 milyon lira anlamına geliyor. Dünya çapında örneklere bakıldığında rakamlar çok daha fazla artabiliyor. Örneğin Amazon, 2012 yılında bir saniyelik gecikmenin kendisi için 1,6 milyar dolarlık bir zarara işaret ettiğini açıklamıştı. Bu anlamda veri merkezlerinin çok önemli bir rol oynadığını belirten Radore Veri Merkezi Genel Müdürü Sadi Abalı, maalesef Türkiye’nin  verisinin Türkiye’de bile kalmadığını söyledi. Bunun birkaç sebebi olduğunu ifade eden Abalı, “Türkiye’deki fiber altyapılar hep Batı’ya doğru çıkıyor. Bizim Doğu’ya, Orta Doğu’ya ve Afrika’ya giden fiber alt yapılara ve peering dediğimiz internetlerin direkt konuşmasına ihtiyacımız var. Mesela Azerbaycan’a direkt hat alabilirsiniz. Ama pahalı olur. Zaten pahalı osun diye açmıyorlar. Kafkaslar’daki ve Orta Asya’daki ülkeler Türkiye ile direkt internet üzerinden konuşabilseler o zaman Türkiye Dubai olur. Şu anda İstanbul’daki trafik Asya ya da Afrika’ya Frankfurt üzerinden gidiyor. Bu, aynı zamanda çok yüksek bir gecikme demek. Her ne kadar fiber üzerinden gidiyorsanız da seyahat süresi var. Hâlbuki biz direkt Orta Doğu, Kafkaslar, Asya’ya gidebilsek oralardan da müşteri çekebiliriz. Oraların felaket yönetim merkezi hâline gelebiliriz. Pastayı büyütmek herkesin kârına. Neden İran’a, Azerbaycan’a, Lübnan’a, Birleşik Arap Emirlikleri’ne, Suudi Arabistan’a direkt ‘peering’imiz yok? Ve oralara biz niçin Frankfurt ve Amsterdam üzerinden dolaşarak trafik göndermek zorunda kalıyoruz. Şu anda biz Doğu’dan gelecek fırsatları kapatmış durumdayız. O zaman Türkiye cazip olmuyor. Bulgaristan bile Türkiye’den çok yabancı çekiyor. Maalesef bunu kıramıyoruz” diye konuştu. 

Fiberde alt yapı paylaşımı konusunda yaşanan sıkıntılara da dikkat çeken Abalı, “Fiber hatların paylaşımı konusunda hâlâ GSM operatörleri arasında sıkıntılar yaşanıyor. Paylaşımı birbirlerine açmıyorlar. Bu alt yapıdan daha fazla nasıl para kazanırım diye düşünüyorlar. Ayrıca fiber hatlar yeterli değil. Bugün Bulgaristan’da bir veri merkezine 40-50 hat gelirken bizde 3-5 gibi rakamlar iyi sayılıyor” dedi. 
Türkiye’nin veri merkezi olabilmesi için GSM operatörlerinin teşvik edilmesi gerektiği belirten Abalı şunları söyledi: “Türkiye’nin verisinin Türkiye’de kalması için herkesin büyük resmi düşünerek hareket etmesi gerekiyor. Kısa vadeli kârlar değil veri merkezi sektörünün büyümesine imkân tanıyacak şekilde yol açmalılar. Ayrıca sanallaştırma, bulut hizmetleri, esnek maliyetlendirme, kullandıkça öde gibi sistemler şart. Eğer bunları yapmıyorsanız veriyi Türkiye’de tutamazsınız. Kabin kirala, içine sunucu doldur, artık o devir bitti.”

Facebook’a hizmet veririz 
İstanbul Metrocity’deki veri merkezi ile 3500 müşteriye hizmet verdiklerini belirten Sadi Abalı “Müşteri sayımız her ay 100-150 tane artıyor. En çok IT, perakendecilik, medya, e-ticaret ve oyun sektörü bizi tercih ediyor. Ünlüler de bizim müşterimiz” dedi. Mevcut durumda 160 bin GB RAM ve 7 bin 500 TB’lık depolama kapasitesi sunduklarını dile getiren Abalı “Radore’nin sahip olduğu veri depolama alanlarında 3 milyon 750 bin saatlik video barındırabiliyor. Bu depolama kapasitesi her biri 2 saatlik yaklaşık 1 milyon 875 bin adet filme eş değer. Rahatlıkla Google ve Facebook’un verilerini saklayabilecek güçteyiz” diye konuştu. 

Veri merkezlerine bitcoin istilası
Son zamanlarda bitcoin madenciliğine ilginin arttığını ifade eden Sadi Abalı “Özellikle son iki üç aydır bize talepler geliyor. Bizim sistemlerimiz üzerinden bitcoin üretmek istiyorlar. Ne kadar elektrik parası veririm diye soruyorlar. Sanal sunucular ya da fiziksel sunucular üzerinden de yapabiliyorlar” dedi.