Hava kirliliği felç ediyor

Ziyneti Kocabıyık

Havaların soğumasıyla birlikte toplumu bekleyen sağlık riskleri sadece grip ve soğuk algınlığı ile sınırlı değil. 189 ülkeden alınan verilerin değerlendirildiği bir çalışmanın sonuçlarına göre, hava kirliliği akciğer ve kalp hastalıklarının yanı sıra felç geçirme riskini de artırıyor. Sanayi bölgeleri, otoyol kenarları ve ısınmak için katı yakıt kullanılan mahallelerde yaşayanların risk altında olduğunu söyleyen Türk Nöroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Şerefnur Öztürk “Hava kirliliği hiçbir risk faktörü olmasa bile felç geçirme riskini yüzde 30 oranında artırıyor” dedi.
ALZHEİMER’A DA YOL AÇIYOR
 Antalya’da düzenlenen 53. Ulusal Nöroloji Kongresi’nde özellikle kış aylarında, bacalardan çıkan duman sebebiyle akşam yoğun olarak hissedilen hava kirliliğinin tehlike oluşturduğunu anlatan Prof. Dr. Öztürk, kirli havanın partikül madde taşıdığına dikkat çekerek, “Solunum yoluyla vücuda giren bu maddeler, damarın iç duvarında hasar oluşturuyor; kanın pıhtılaşma mekanizmasını bozuyor ve damar tıkanması riskini artırıyor. Soluduğumuz havanın içinde oksijenin az olması da damar yapısını bozuyor” dedi. Laboratuvar çalışmalarında kirli hava soluyan kişinin direkt beyin dokusunun içine giren maddeler de gösterildiğini, bunun da beyin damar sağlığını olumsuz etkileyen bir durum olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Öztürk,  “Bu partikül maddelerin beyinde birikimi beyin dokusunun harabiyetine yol açıyor. Bu da başta Alzheimer olmak üzere diğer nörolojik hastalıklara yol açıyor” diye konuştu. 
ALTI KİŞİDEN BİRİ İNME GEÇİREBİLİR!..
İnmenin en önemli beyin damar hastalıklarından biri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Öztürk “Her 6 kişiden biri ani beyin damar tıkanıklığı ile karşılaşabilir. Buna göre yılda en az 120 bin kişi inme geçiriyor; 40 bin kişi bağımlı hâle geliyor. 2016 yılında yaklaşık 40 bin kişinin inme sebebiyle hayatını kaybettiği tahmin ediliyor” dedi. 

Akdeniz diyeti beyni koruyor

Son yıllarda yapılan çalışmaların inme risk faktörleri arasında kötü beslenmenin de olduğunu ortaya koyduğunu söyleyen Prof. Dr. Şerefnur Öztürk “Zeytinyağının kullanıldığı, sebze ve meyve ağırlıklı yiyeceklerin hâkim olduğu Akdeniz diyeti ile beslenmenin felç riskini düşürdüğü ortaya çıkmıştır. Beyni korumak için günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketmek gerekir. Ek olarak en az haftada 3 gün yarım saat tempolu şekilde yürüyüş yapmak da beyin damarlarını koruyor. Değiştirilebilir risk faktörleri ortadan kaldırıldığında 10 inmeden 9’u önlenebilir” dedi.  

Hedef: 1 milyon  kişiye 1 inme merkezi

Sağlık Bakanlığı tarafından Türkiye’de inme hastalarının en etkin ve başarılı bir organizasyonla tedavi edilmelerini sağlayacak “İnme Klinik Protokolü”nü oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Şerefnur Öztürk, “Şu anda inme ünitesi ve inme merkezi sayısı yeterli değil. Sağlık Bakanlığı ile yaptığımız çalışmalarda hangi bölgelere, hangi özelliklerde inme merkezleri kurulacağı, nasıl işletileceği, hastaların ne şekilde bakılacağı ve her şeyden önemlisi bu merkezlere hastaların nasıl yönlendirileceğinin çalışmaları yapılıyor. Her bir milyon kişiye bir inme merkezi açılması planlanıyor. Nöroloji uzmanı yönetiminde inme üniteleri ve inme merkezlerinin hem damar açıcı ilaç tedavisi hem de girişimsel yani damar içi tedavileri uygulamak üzere uygun ekiplerle bu çalışmaları yapması bekleniyor” şeklinde konuştu.

Horluyorsanız inme geçirme riskiniz yüksek

Prof. Dr. Şerefnur Öztürk, felç görülme riskinin yaşla birlikte arttığına dikkat çekerek “Erkeklerde 55, kadınlarda ise 65 yaşından sonra risk katlanarak artıyor” dedi. Prof. Dr. Öztürk diğer risk faktörlerini şöyle sıraladı:
¥ Hipertansiyon ¥ Şeker hastalığı
¥ Aşırı tuz kullanımı ¥ Kalp ritim bozuklukları ¥ Uyku apnesi ¥ Yüksek kolesterol
¥ Genetik ¥ Beslenme bozuklukları
¥ Hareketsizlik ¥ Sigara ve
alkol tüketimi

BELİRTİLER

Konuşması bozulursa...

Kolda ve bacakta ani olarak tek taraflı uyuşma
Konuşmanın bozulması ve söylenenin anlaşılamaması, hastanın saçmalaması.
yüzde özellikle ağızda çarpıklık oluşması
NADİR olarak baş dönmesi. 

Ne yapmalı?

TANSİYONU düşürmeye çalışmayın
ZAMAN beyindir. Dakikalar içinde milyonlarca hücre ölür. İlk 4,5 saat içinde inme merkezine ulaşmak gerekir. Vakit kaybetmeden 112’yi arayın
HASTANEYE kendi imkânlarınızla değil mutlaka 112 ambulansla gidin