İran'da ölü sayısı kaç, İran son dakika haberleri | İran'da neler oluyor? İşte son durum

Son dakika İran haberleri ve İran ölü sayısı hakkında son bilgi ne, İran'da neler oluyor, İran'da son durum ne sorularının cevapları haberimizde. Sınır komşumuz İran'da geçtiğimiz hafta başlayan rejim karşıtı gösteriler ülkenin birçok şehrinde devam ediyor. Protestoların herhangi bir siyasi oluşumun çağrısı bulunmadan bir araya geldiği ifade edilirken, ABD ve İsrail'in olaylara müdahil olması uzun sürmedi. ABD Başkanı Donald Trump, rejim karşıtı gösterileri "Değişim zamanı" ifadesiyle desteklediğini belirtirken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da "İran halkının özgürlük arayışında başarılar dilerim" sözleriyle hükûmet karşıtı gösterilere desteğini ilan etti. Rejim yanlılarının yer yer binlerce kişinin katılımıyla karşı gösteri düzenlediği ifade edilirken, atılan sloganların ABD, İsrail ve Suudi Arabistan'ı hedef aldığı bildirildi. Türk Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, kışkırtıcı söylemlerden kaçınılmasına vurgu yaparken sağduyu çağrısı yaptı. Facebook ve Twitter'a uzun süredir erişimin olmadığı ülkede gösteriler nedeniyle en çok kullanılan sosyal paylaşım ağları Instagram ve Telegram'ın da engellendiği öğrenildi. İşte tüm detaylar...

İRAN'DA ÖLÜ SAYISI KAÇ OLDU?

Günlerdir devam eden gösterilerde can kayıpları da yaşanıyor. Son olarak İran Devlet Televizyonu protestolarda en az 30 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Devlet televizyonu silahlı göstericilerin polis karakolları ve askerî üsleri ele geçirmeye çalıştığını savundu. Geçtiğimiz günlerde açıklama yapan İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, güvenlik güçlerinin gösterilere ateş açmadığını ifade etmişti. İran makamları ölümlerden bölgedeki yabancı ajanların sorumlu olduğunu öne sürüyor.

İRAN, ABD'Yİ BM'YE ŞİKÂYET ETTİ

İran, ülkede devam eden protestolarla ilgili olarak içişlerine karışmakla suçladığı ABD'yi Birleşmiş Milletlere (BM) şikâyet etti. İran'ın BM Daimi Temsilcisi Gholamali Khoshroo, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve BM Güvenlik Konseyine gönderdiği mektupta, "ABD hükümeti gösterilere destek verme bahanesiyle anlamsız bir şekilde İran'ın içişlerine müdahale eylemlerini artırdı. ABD Başkanı (Donald Trump) ve Başkan Yardımcısı (Mike Pence), çok sayıda saçma tweet ile İranlıları tahrik edici eylemlere teşvik etti." ifadelerine yer verdi. ABD'yi uluslararası hukuku ve BM Sözleşmesi'nin prensiplerini ihlal etmekle suçlayan Khoshroo, Trump yönetiminin İran ile ilgili açıklamalarının kınanması çağrısında bulundu.

"EKONOMİK ŞARTLAR" PROTESTO EDİLİYOR

Ülke geneline yayılan gösterilerin nedeni "ekonomik şartlar" olarak gösteriliyor. Hayat pahalılığı, batık şirket mağdurları ve yoksulluk, protestoların ana sebebi olarak ifade ediliyor. Sokağa çıkan kitlelerin herhangi bir siyasi liderin çağrısıyla hareket etmemesinin yanı sıra, gelinen son noktada göstericilere muhalif siyasi gruplar da katıldı. Protestocular, ülkedeki hayat şartları, yoksulluk ve işsizliğe tepki gösterirken, İran'ın ekonomisi ile dış siyasetinin iç içe bir yapıya sahip olması, bu üç grubun gösterilerdeki ilişkisini ortaya koyuyor. Türkiye Gazetesi

DIŞ POLİTİKA ELEŞTİRİLİYOR

Gösterilerde ayrıca İran'ın Lübnan, Suriye, Irak, Filistin ve Yemen gibi ülkelerdeki faaliyetleri sert bir dille eleştiriliyor. Protestocuların, "Paralarımızı Suriye, Gazze ve Lübnan'da harcamayın", "Suriye'yi bırak da bizim halimize bir bak", "Ne Gazze, Ne Lübnan, canım İran'a feda olsun", "Kahrolsun Hizbullah", "İslam cumhuriyeti istemiyoruz", "İstiklal, özgürlük, İran Cumhuriyeti" ve "Halk dilenciliğe başladı" sloganları attığı ve çeşitli dövizler taşıdığı belirtiliyor.

Öte yandan bu durum devrik Şah Muhammed Rıza Pehlevi fanatiklerine de umut oldu. Gösterilere destek veren Pehlevi ailesi destekçileri, sosyal medya ve televizyon ağlarında rejim karşıtı propagandalar sürdürüyor. Ayrıca Pehlevi ailesinden üyeler de ABD'de gerçekleştirilen rejim karşıtı gösterilerde yer alarak protestolara destek verdiklerini ifade etmiş oldu. Dünya genelinde rejim karşıtı İranlıların gösterilere destek verdiği belirtiliyor.

İran'da Ruhullah Humeyni önderliğindeki hareketin etkisi sonrası ülkeden ayrılan Şah Muhammed Rıza Pehlevi, ABD'de hayatını kaybetmişti. Pehlevi ailesi üyeleri hâlâ Avrupa ve ABD'de yaşıyor.

(Reşt şehrindeki rejim karşıtı yürüyüş böyle görüntülendi)

3 İSTİHBARATÇI ÖLDÜRÜLDÜ

Mehr Haber Ajansı'na göre, Devrim muhafızları tarafından yapılan açıklamada, Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Irak sınırındaki Piranşehr kenti kırsalında "devrim karşıtlarıyla" çıkan çatışmada istihbarat birimine bağlı 3 kişinin hayatını kaybettiği ifadelerine yer verildi. İranlı yetkililer, ülkenin batı sınır bölgesinde faaliyet gösteren bazı terörist ve silahlı gruplar için "devrim karşıtı" nitelemesi kullanıyor.

BİR AVRUPALI GÖZALTINDA

İran'daki gösterilere katılan bir Avrupa ülkesi vatandaşının gözaltına alındığı bildirildi. Tesnim Haber Ajansı'na göre, Loristan eyaletine bağlı Burucerd Başsavcısı Hamid Rıza Bolhasani, Burucerd ilçesindeki rejim karşıtı gösterilerde bir Avrupa ülkesi vatandaşının gözaltına alındığını söyledi. Bolhasani, sözü edilen kişinin Avrupa'daki casusluk merkezlerinde eğitildiğini ve gösterileri yönlendirmek için Burucerd'e gönderildiğini iddia etti. Gözaltına alınan kişinin uyruğuna ilişkin bir açıklama yapılmadı.

PROTESTOCULARA "3 GÜN" UYARISI

Tahran Devrim Mahkemesi Başkanı Musa Gazanfer Abadi, "3'üncü ve sonraki günlerinde gösterilere katılan eylemcilerden gözaltına alınanların cezaları daha ağır olacak. Çünkü, İçişleri Bakanlığı tarafından gösterilerin izinsiz olduğu açıklaması yapılmasına rağmen, bu kimseler bilerek ve kasıtlı olarak toplumda kargaşa çıkarma girişiminde bulundu." dedi.

Devam eden günlerde gösterilere katılımların "vatandaşlık hakkını kullanma" şeklinde değerlendirilmeyeceğini vurgulayan Abadi, "Bilakis bu kişiler, rejimin temellerine kasteden kişiler olarak kabul edilecek. Gözaltına alınanlar, ulusal güvenliğe saldırı ve kamu malına zarar verme gibi ağır ithamlarla suçlanabilecek." diye konuştu. Gözaltına alınan göstericilerin ivedilikle yargılanacağını öne süren Abadi ayrıca, eylemlerden birine "öncülük eden ve gözaltına alınan göstericinin" yabancı ülke istihbarat birimleriyle irtibatının tespit edildiğini iddia etti.

GÖSTERİLERE GÜNEY AZERBAYCANLILAR DA KATILIYOR

Öte yandan ülkede yaşayan Azerilerin de protestolara katılma kararı alarak cadde ve meydanlara çıkacaklarını duyurdu. Sokakta kimliksel taleplerinin de olacağını duyuran Güney Azerbaycan Türk Hareketi, 1978'deki hayal kırıklığına uğramak istemediklerini bu nedenle Farsların değil kendi öz millî ve iktisadi talepleriyle meydanlara çıkacaklarını beyan etti. 

Güney Azerbaycanlı göstericilerin meydanlarda kendi sloganları ile yer alacağı belirtilirken, "Cana can kana kan yaşasın Azerbaycan",  "Azerbaycan talandı millet oyan emandı", "Azerbaycan var olsun istemeyen kör olsun", "Azerbaycan dur sesi ver Urmu gölüne nefesi ver", "Anadilinde medrese olmalıdır herkese", "Türk dilinde medrese", sloganları atıldığı ifade ediliyor. Türkiye Gazetesi

Güney Azerbaycan eyaletleri İran vergi sisteminde verginin en yüksek olduğu eyaletler olarak biliniyor. Ülkede yaklaşık 25-30 milyon Azeri yaşıyor.

İRAN HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇİN TIKLAYIN

REJİM YANLILARI KARŞI GÖSTERİ DÜZENLİYOR

Ayrıca geçtiğimiz günlerde hükûmet karşıtı protestolara tepki gösteren rejim yanlıları, "9 Dey Hamaseti" adı verilen etkinlikler kapsamında başkent Tahran'da yürüyüş düzenledi. Ali Hamaney ve Ruhullah Humeyni'nin posterlerini taşırken, İran İslam Cumhuriyeti lehine sloganlar attı. Ülkede özellikle muhafazakar bölgelerde rejim yanlısı gösteriler düzenlenmeye devam ettiği ifade ediliyor. On binlerce kişinin katıldığı rejim yanlısı gösterilerde ABD, İsrail ve Suudi Arabistan'a tepki gösteriliyor.

(Rejim yanlıları farklı şehirlerde Ruhani ve Hamaney lehine sloganlar attı)

TAHRAN YÖNETİMİ GÖSTERİCİLERE ILIMLI YAKLAŞIYOR

Protestolarda yer yer çatışmalar yaşansada, olaylara müdahale eden güvenlik güçlerinin dikkatli davranması dikkat çekiyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de bir araya geldiği milletvekillerine hitaben yaptığı konuşmada protestoların bir tehdit olarak değil, insanların sorunlarını görmek için bir fırsat olarak ele alınması gerektiğini söyledi. Türkiye Gazetesi

İran'da her eylemcinin yurt dışından emir almadığını vurgulayan Ruhani, "bir grup insan da fikirlerini ve sorunlarını aktarmak için sokağa çıktı" dedi. Ruhani, protestocuları sokağa çeken tek şeyin ekonomik sorunlar olmadığını, insanların daha fazla özgürlük istediğini de belirtti. İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin konuşması devlet televizyonundan naklen yayınlandı.

HAMANEY NE DEDİ?

Günler sonra sessizliğini bozan Hamaney ise, rejim düşmanlarının ülkede isyan çıkartmak için çalıştığını belirtirken, yabancı kaynaklı bu oluşumların para, silah ve ajanlarını kullanarak İran'da savaş çıkartmak istediğini savundu.

Öte yandan yerel kaynaklar protestoların bazı kişi veya kişilerce provoke edildiğini ifade ederken, çok sayıda banka, belediye ve valilik binası ile aracın ateşe verildiğini ya da yağmalandığını belirtiyor. Cumhurbaşkanlığı kaynakları, barışçıl gösterilere ılımlı yaklaşırken, vandalizme hiçbir şekilde müsade edilmeyeceğini vurgulamıştı. Tahran yönetimi gösterileri "izinsiz ve yasa dışı" ilan etmesine karşı, güvenlik güçleri protestoları bastırmaya yönelik ciddi bir efor göstermiyor. 

RUHANİ SÖZ VERDİ

Yanı sıra İran Cumhurbaşkanı Ruhani, parlamentoda yaptığı konuşmada günlerdir ülkede protesto gösterilerine neden olan işsizlik, enflasyon sorunlarının çözümüne yönelik çabaları yoğunlaştırma sözü verdi.

Ruhani, devam eden hükûmet karşıtı protesto gösterilerinde Suudi Arabistan'ın da etkisinin olduğunu belirtti. Ruhani, "İran İslam Cumhuriyeti’nin düşmanları, İran ulusunun şerefine, başarısına ve gelişimine kızıyor. Bölgesel sorunlarının içine İran’ı çekmeye çalışıyorlar ama İran İslam Cumhuriyeti’nin halkı ve yetkilileri onlara gereken cevabı verecek." dedi.

Daha önce değerlendirmelerde bulunan hükûmet kaynakları da, gösterilerde yaşanan can kayıplarıyla ilgili bazı bölgelerde ABD ile İsrail bağlantılı ajanların izlerine rastlandığını öne sürmüştü.

İRAN'DAN TRUMP'A CEVAP

ABD Başkanı Trump'ın sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı, "İran halkı yozlaşmış ve vahşi rejime karşı harekete geçti. Obama’nın çok aptalca onlara verdiği para, teröre ve onların ceplerine gitti. İnsanların yemeği az, enflasyonu çok, insan hakları ise yok. ABD izliyor" açıklamasına İran'dan tepki geldi. Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, "Diğer ülkeler ile ilgili aşağılayıcı ve işe yaramaz tweet'ler göndererek vaktini harcayacağına, her gün onlarca kişinin öldürülmesi ve milyonlarca evsiz ve aç insanın varlığı gibi kendi ülkesindeki iç sorunları görse iyi olur." dedi.

"CIA, MOSSAD VE SUUDİ ARABİSTAN EL ELE"

İran Başsavcısı Muhammet Cafer Muntazeri, ülkesinde çıkan sokak olaylarına ilişkin açıklama yaptı. İran'ın lideri Ali Hamaney gibi dış güçleri işaret eden Muntazeri, "Takke düştü kel göründü ve anlaşıldı ki söz konusu olayların arkasında CIA ve MOSSAD var." dedi. Suudi Arabistan'ın da eylemcilere para akıttığını savunan Muntazeri, "Suudi Arabistan'ın dolarlarıyla İran'ı kargaşaya sürüklenmesini istiyorlar." ifadelerini kullandı.

ANKARA'DAN SAĞDUYU ÇAĞRISI

İran'da günlerdir devam eden rejim karşıtı gösterilere ilişkin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, gelişmelerin endişe ile takip edildiği ifade edilirken taraflara sağduyu çağrısı yapıldı. 

Dışişleri'nden yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: "İran’da 28 Aralık tarihinde başlayan gösterilerin yayılarak sürdüğü ve çıkan olaylarda ölenlerin olduğu, ayrıca kamu binalarının zarar gördüğü yönündeki haberlerden endişe duyulmaktadır. Türkiye, dost ve kardeş İran’ın toplumsal huzur ve istikrarının korunmasına büyük önem atfetmektedir. Bu bağlamda, Cumhurbaşkanı Ruhani’nin halkın barışçıl gösteri yapmaya hakkı olduğu, ancak kanunların çiğnenmemesi ve kamu malına zarar verilmemesi gerektiği yolundaki açıklaması dikkate alınarak şiddetten kaçınılması ve provokasyonlara kapılınmaması lazım geldiğine inanıyoruz. Biran önce ülkede sükûnetin sağlanmasını ve sağduyunun hakim kılınarak olayların tırmanmasının önüne geçilmesini, gelişmeleri kışkırtıcı söylem ve dış müdahalelerden kaçınılmasını temenni ediyoruz."

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre Dışişleri Bakanı Mevlût Çavuşoğlu ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif telefon görüşmesi yaptı.

ÇAVUŞOĞLU: SÜRECE SADECE NETANYAHU VE TRUMP DESTEK VERİYOR

İran yönetiminin olaylara yaklaşımını olumlu bulan Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, "İran yönetimi, 'Biz, barışçıl gösterilere itibar etmiyoruz, varsa sorun çözeriz. Sabırlı davranıyoruz. Devletin demir yumruğunu da göstermiyoruz' diyorlar. İlginç bir durum. Arkasında başka güçler olduğu söyleniyor. Ama deliller net şekilde ortaya çıkmadan bir şey söylemek zor. Yönlendirme mi var iyi değerlendirmek lazım. Bu sürece destek veren iki kişi var. Birisi Netanyahu, diğeri Trump. Başka ülkelerden bu gösterilere destek veren açıklamalar görmedim. İran’ın iç işleridir ama İran’ın istikrarı komşuları için önemlidir. Dışarıdan bu tür müdahalelere karşıyız. Rejimi seversiniz sevmezsiniz ama yönetimler seçimle iş başına gelir. Seçimlerden sonra demokratik olup olmadığı konusunda itirazlar gelmiyor. Bir yönetim değişecekse bir sonraki seçimde İran halkı değiştirebilir" şeklinde konuştu.

Çavuoğlu ayrıca, İran'ı eleştiren ülkelerin de samimi olması, çifte standarttan uzak olması gerektiğinin altını çizerek şunları kaydetti: "Kendine hizmet eden ya da kendi çıkarlarına uygun olan, buna benzer hiç seçimin olmadığı ülkeler gayet iyi güzel oluyor, onlara övgüler var. İran’la geçinemiyoruz, İran bize karşı dolayısıyla bu rejim kötü. Bu çifte standarttır. Mısır’da bir darbe oldu. Darbecilere herkes destek verdi. Başka ülkelerde onlara övgüler var. İran’a eleştiriler var. Bu tür müdahaleler İran rejiminin de işlerini kolaylaştırır. Kimler İran’ı karıştırmak istiyor, bu da ortada. Ruhani’nin açıklamalarını da olumlu buluyoruz. Barışçıl gösteri hakkının olduğunu ve kanunların çiğnenmemesi gerektiğini söylüyor. Şiddetten, provokasyondan kaçınılması gerektiğini söylüyor."​

ERDOĞAN'DAN RUHANİ'YE TELEFON

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile telefonda görüştü. Cumhurbaşkanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre, görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye olarak İran’ın toplumsal huzur ve istikrarının korunmasına önem verdiklerini vurguladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İranlı mevkidaşı Ruhani’ye halkın barışçıl gösteri hakkını kullanırken kanunların çiğnenmemesi gerektiği yönündeki açıklamasını isabetli bulduğunu da ifade ettiği belirtildi. İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin ise Erdoğan’a duyarlılığından dolayı teşekkür ederek, gösterilerin birkaç gün içerisinde sona ermesini umduklarını söylediği kaydedildi.

"İRAN, ÇOK CİDDİ BİR MANİPÜLASYONLA KARŞI KARŞIYA"

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Mahir Ünal, CNNTürk televizyonunun canlı yayınında gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu, soruları cevapladı. İran'daki protestolar ve bölgede yaşananlara ilişkin bir soru üzerine Ünal, son 5 yıldır bölgede "Arap Baharı" ile başlayan çok ağır sorunlar yaşandığına dikkati çekti.

Küresel güçlerin, bölgede kendi politikalarını ve amaçlarını gerçekleştirmek için yaşanan sosyal meseleler, toplumsal talepler ve zafiyetleri kendi avantajlarına dönüştürmeye yönelik hamlelerinin olduğunu belirten Ünal, "İran birtakım sosyal, ekonomik sorunlar yaşarken, İran'ın yaşadığı bu sorunlara dönük bazı küresel güçlerin de müdahalesi oldu. Yani siz bazı sorunlar yaşıyorsanız, yaşadığınız sorunlar aslında rakipleriniz tarafından kaçınılmaz olarak bir rekabet avantajına dönüştürülüyor. Onlar tarafından maniple ediliyor. Şu an İran bunu yaşıyor yani Amerika'nın, özellikle Trump'ın açıklamalarına baktığımızda çok ciddi bir manipülasyonla karşı karşıya. Ruhani'nin açıklamaları bu durumu fark ettiklerini açık bir şekilde ortaya koydu." diye konuştu.

PKK VE PJAK İŞ BAŞINDA

Öte yandan bölgedeki her karışıklıktan yararlanmaya çalışan terör örgütü PKK'nın, İran kolu PJAK ile ülkede provokatif eylemlere başladığı bildirildi. PJAK militanlarının sokaklara karıştığını ifade eden yerel kaynaklar, protestocuların bu kişiler tarafından kamu kurumları ve bankalara yönlendirilmeye çalışıldığı belirtildi. Yanı sıra terör örgütü PJAK'ın, "köklü değişim ve dönüşüm için İran’da yapılan her türlü eylem meşrudur" ifadeleriyle, tüm tarafları rejime karşı birleşmeye çağırdığı bildirildi.

Türkiye ve İran, kısa süre önce terör örgütü PKK ve örgütün İran kolu PJAK'a yönelik geniş kapsamlı bir operasyon başlatılacağını duyurmuştu. 

ABD VE İSRAİL'DEN PROTESTOCULARA DESTEK

Ülkedeki gösterilere en büyük destek, rejimin baş düşmanları arasında yer alan iki ülkenin liderleri ABD Başkanı Trump ve İsrail Başbakanı Netanyahu'dan geldi. ABD Dışişleri Bakanlığı da gelişmeleri yakından takip ettiğini ifade ederken, İran'a muhaliflerin taleplerine kulak verme çağrısı yaptı.

Konuyla ilgili sosyal medya hesabında açıklamalarda bulunan Trump, "Büyük İran halkı yıllardır baskı altında. Gıda ve özgürlüğe aç. İran'da insan haklarıyla birlikte ülkenin serveti yağmalanıyor. Değişim zamanı" değerlendirmesinde bulunurken Netanyahu ise, "İran rejimi, İranlılar ve İsrailliler arasında nefret uyandırmaya çalışıyor. Başaramayacaklar. Bu rejim nihayet düştüğünde İranlılar ve İsrailliler bir kez daha harika arkadaşlar olacak. İran halkının özgürlük arayışında başarılar dilerim" değerlendirmesinde blundu. Türkiye Gazetesi

RUSYA'DAN İRAN AÇIKLAMASI

Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İran'da yaşanan gelişmelerin kan dökülerek veya şiddet yoluyla tırmanmamasının umulduğu kaydedildi. Ülkede başlayan protestolar etrafında yaşanan gelişmelerin İran'ın iç meselesi olduğuna vurgu yapılan açıklamada, "İran'daki durumu istikrarsızlaştırabilecek dış müdahaleler kabul edilemez." ifadesine yer verildi.

Öte yandan Rus senatör Konstantin Kosaçev, İran'daki olaylarda dış güçlerin etkili olduğunu söyledi. Kosaçev, ABD ve İsrail'in Tahran'ı baskı altına almak için görüştüğünü de belirtti. Göstericilerin "Ne Gazze, ne Lübnan, benim hayatım İran", "Suriye'yi bırakın, bizleri düşünün" gibi sloganlar atarak Tahran'ın dış politikasına saldırdığına dikkat çeken Kosaçev, "Burada henüz dominant olmasa da dış etkiden söz edilebilir. Washington'un İran'daki süreçler üzerinde çok etkisi olduğunu söylemek istemiyorum, zira Washington 'eski formunda' değil ve İran da, dış müdahaleye açık bir ülke değil" dedi.

ABD, OLAYLARI BMGK'YA TAŞIYACAK

ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Nikki Haley, İran'da devam eden protestolar ve şiddet olaylarıyla ilgili BM Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) acil toplanma çağrısı yapacaklarını duyurdu. Haley, BM Genel Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısında, İran halkının "hükûmetin baskısını protesto etmek için cesurca sokaklara çıktığını" belirterek, gösterilere destek verdi. Ülkedeki protestoların dış güçler tarafından yönlendirilmediğini ve halkın kendiliğinden sokaklara çıktığını belirten Haley, "İran halkının bu büyük cesaretini alkışlıyoruz." dedi. Haley, İran hükûmetinin "kendi halkını öldürmek gibi bir geçmişe sahip olduğunu" iddia ederek, İran'da devam eden protestolarla ilgili BMGK'ye acil toplanma çağrısı yapacaklarını bildirdi. 

BM'DEN İRAN ÇIKIŞI

BM Genel Sekreter sözcülerinden Farhan Haq, günlük basın brifinginde, Genel Sekreter Antonio Guterres'in İran'daki protestoları yakından takip ettiğini ve İran hükûmeti ya da başkalarıyla temas kurma konusunu değerlendirdiğini söyledi. BM'nin ne tür temasların "yararlı" olacağını ele aldığını ve daha fazla şiddet olaylarının yaşanmamasını umut ettiklerini belirten Haq, "BM, İranlıların barışçıl toplanma hakkına ve ifade özgürlüğüne saygı duyulmasını bekliyor." dedi.

İNGİLTERE VE ALMANYA GELİŞMLERİ YAKINDAN TAKİP EDİYOR

İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson, İran’daki gösterileri yakından izlediklerini belirterek, protestocuların gündeme getirdiği önemli sorunlarla ilgili anlamlı ve meşru bir tartışma olması gerektiğine inandıklarını bildirdi. Johnson, yazılı açıklamasında, İran’da devam eden protestolarla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

İran’daki olayları yakından izlediklerini vurgulayan Johnson, "Protestocuların gündeme getirdiği önemli sorunlarla ilgili anlamlı ve meşru bir tartışma olması gerektiğine inanıyoruz ve İranlı yetkililerin buna izin vermesini bekliyoruz." ifadesini kullandı. Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi’nin 70. yıl dönümüne girildiğine işaret eden Johnson, "İnsanlar kendilerini özgürce ifade edebilmeli ve kanunlar çerçevesinde barışçıl gösteri yapabilmeli." değerlendirmesinde bulundu. İran'daki olaylarda yaşanan can kayıplarından üzüntü duyduğunu kaydeden Johnson, ilgili tarafları şiddetten kaçınmaya ve uluslararası insan haklarına riayet etmeye çağırdıklarını kaydetti.

Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, İran'daki gelişmelerden endişe duyduğunu belirtti. Gabriel yaptığı yazılı açıklamada, İran'da yaşanan protestolarda göstericilerin öldürülmesi ve çok sayıda tutuklama nedeniyle endişeli olduğunu ifade etti. Şiddet içeren eylemlerden kaçınılmasını isteyen Gabriel, "İran hükûmetine, göstericilerin haklarına saygı gösterme, toplanmalarına müsaade etme, özgürce ve barışçıl bir şekilde seslerini duyurmalarına izin verme" çağrısında bulundu.

MACRON, RUHANİ İLE GÖRÜŞTÜ

Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Fransız yetkililerin İran'daki protestoları yakından takip ettiği ve özgür bir şekilde gösteri yapmanın temel bir hak olduğunu belirttiği vurgulanarak, "Fransa, çok sayıda gözaltına alınan ve mağdur olanlara karşı endişe duyuyor." ifadeleri kullanıldı. Açıklamada, Fransa'nın İran hükûmetiyle görüşmelerinde, protestolar ve insan hakları konularının en önde yer alacağı kaydedildi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile telefonda görüştü. Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamaya göre, telefon görüşmesinde Macron, Ruhani'ye İran'da düzenlenen protestolarda mağdur olanlara karşı endişe duyduğunu ve sükûnete çağırdığını ifade etti. Açıklamada, Macron'un mevkidaşına insanların düşünce ve gösteri özgürlüğüne saygı duyulması gerektiğini söylediği kaydedildi.

İki cumhurbaşkanı arasında gerçekleştirilen telefon görüşmesinde, İran nükleer anlaşmasının da ele alındığı vurgulanarak, Macron'un bu anlaşmayı desteklediği, Ruhani'nin de bu anlaşmada mutabakat sağlanan konulara riayet gösterilmesi için uluslararası topluma çağrıda bulunduğu aktarıldı.

SNOWDEN'DEN İLGİNÇ ÇAĞRI

Eski bir ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ve Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA) çalışanı olan Edward Snowden, İran'daki gösterileri desteklediğini söyleyen ABD'li politikacılara, "Eğer ciddiyseniz Google'a bir telefon açıp göstericilere gerçekten destek olabilirsiniz" şeklinde tweet attı. Snowden Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Birçok ABD'li politikacı İran'daki göstericilere yardım etmek istediğini söylüyor. Ciddilerse, Google'a edecekleri bir telefon milyonlarca göstericinin tekrar bağlantı kurmasını ve organize olmasını sağlayabilir" dedi. 

İran'da göstericilerin birbirleriyle haberleşmek için yaygın olarak kullandığı mesajlaşma uygulaması Signal Google AppEngine adlı bir cloud platformu kullanıyor ve Google ABD'nin İran’a uyguladığı yaptırımlar kapsamında bu hizmeti İran vatandaşlarına sağlamıyor.

BOZDAĞ: İRAN'DA YAŞANACAK KAOS, TÜM BÖLGEYE ZARAR VERİR

Başbakan Yardımcısı ve Hükûmet Sözcüsü Bekir Bozdağ, sosyal paylaşım sitesi Twitter'daki hesabından İran'daki protestolara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. İran'da meydana gelecek, getirilecek kriz, kaos ve çatışmaların İran, İranlılar ve bölgeye zarar vereceğinin aşikar olduğunu vurgulayan Bozdağ, şunları kaydetti: "İran'da huzur, sükûn, barış ve istikrarın korunması için iktidarın ve halkın, kışkırtma ve provokasyonlara, kurulan ve kurulacak tuzaklara karşı dikkatli, basiretli ve sağduyulu hareket etmesinin gerekliliğini ve önemini bir kez daha vurgulamakta fayda görüyoruz. Türkiye, dış müdahalelerle veya şiddet kullanarak zorla ya da anayasa ve yasaların çizdiği meşru yol dışında başka bir yöntemle iktidara gelmeye de iktidarı değiştirmeye de karşıdır."

DEVRİM MUHAFIZLARI: PROTESTOLAR SONLANDIRILDI

İran Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Ali Caferi, ülkesinde son günlerde gerçekleşen "rejim karşıtı" gösterilerin sona erdirildiğini iddia etti. Ekonomik sebeplerle geçen hafta perşembe günü başlayan eylemlerin, cuma günü ve sonrasında rejim karşıtlığına dönüştüğünü vurgulayan Caferi, "Cuma günü ve sonrası gösteriler fitne merkezli olmaya başladı. Bunlara katılan devrim karşıtları ve münafıklar gözaltına alındı." dedi. Caferi olaylardan ABD, İsrail ve Suudi Arabistan'ı sorumlu tuttu.

TRUMP: BÜYÜK DESTEK GÖRECEKSİNİZ

ABD Başkanı Trump, İran'daki krize yönelik açıklama yapmaya devam ediyor. Attığı tweeterle İran yönetiminin "yabancı ülkelerin" İran'daki krize müdahale ettiği argümanını güçlendirdiği yorumu yapılan Trump, son açıklamasında, ABD'nin eylemcilere uygun zamanda "büyük bir destek" sağlayacağını söyledi. Trump, tweetinde "Yozlaşmış hükûmetlerini geri almaya çalışan İran halkına büyük bir saygı duyuyorum. Zamanı gelinde ABD'den büyük bir destek göreceksiniz" ifadesini kullandı. 

"AB, İRAN İLE TEMAS HALİNDE"

AB Dış İlişkiler Servisi (EEAS), İran'da devam eden protestolar ve şiddet olaylarıyla ilgili açıklama yaptı. Açıklamada, AB'nin İran'da devam eden gösterileri ve artan şiddet olaylarını yakından takip ettiği belirtilerek, "AB için insan hakları, İran ile ilişkimizde daima ana bir konu olmuştur. Barışçıl gösteri ve ifade özgürlüğü her ülke için temel haklardır ve İran istisna değildir." ifadesi kullanıldı. AB'nin İran makamlarıyla temasta olduğu kaydedilen açıklamada, "İlgili tüm tarafları şiddetten sakınmaya ve ifade özgürlüğünün güvence altına alınmasını sağlamaya çağırıyoruz. AB durumu gözlemlemeye devam edecek." değerlendirmesinde bulunuldu.

HİZBULLAH: KRİZİN SEBEBİ EKONOMİ

İran destekli Hizbullah örgütünün Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, Lübnan'da örgüte yakın El-Meyadin kanalına açıklamalarda bulundu. Ülkedeki krizin siyasi değil ekonomik nedenlerden kaynaklandığını belirten Nasrallah, olayların bir grup bankanın iflas ettiğini açıklamasıyla başladığını dile getirdi. Nasrallah, konuya bazı siyasi kesimlerin müdahil olduğunu, protestoları kullanarak olaya siyasi bir boyut kazandırdıklarını ifade etti. Rejimin ise konuyla sessizce ve endişeye mahal vermeyecek şekilde ilgilendiğini kaydeden Nasrallah, "Şu an yaşananlar iyi bir şekilde kontrol altına alınıyor. 2009'da yaşananlar ile kıyaslanamaz." ifadelerini kullandı.

"SÜLEYMANİYE'YE SUİKAST HAZIRLIĞI" İDDİASI

Öte yandan İran'da protestolar devam ederken zamanlaması dikkat çeken bir iddia ortaya atıldı. İsrail'in Haaretz gazetesinde yayınlanan ve Kuveyt merkezli El Ceride'ye dayandırılan haberde, ABD ve İsrail'in, İran'ın Kudüs Gücü Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani'ye suikast için anlaşmaya vardığı öne sürüldü. Haberde İran'daki son gelişmelere de yer verildi.

SÜLEYMANİ KİMDİR HABERİ İÇİN TIKLAYIN

(30 Aralık 2009'da düzenlenen rejim yanlısı gösteriden bir kare)

30 ARALIK 2009 GÖSTERİLERİ

Son olarak İran'da son günlerde gerçekleştirilen rejim karşıtı gösterilerin, muhalif lider Mir Hüseyin Musevi'yi desteklemek amacıyla düzenlendiği iddia edilen 2009 yılındaki gösterilerin yıl dönümünde yapılması dikkati çekti. Söz konusu protestolar, İran Lideri Ali Hamaney'e bağlı Tebliğat Kurumu tarafından muhafazakarların sokağa çağrılmasıyla 30 Aralık 2009'da düzenlenen "karşı eylem"in ardından bitmişti.