Bebeğinize iyi bakın!

Ziyneti Kocabıyık

Otizm, çocuğun düşünme, hissetme, dil ve başkalarıyla ilişki kurma kabiliyetinde probleme yol açan karmaşık bir beyin gelişimi bozukluğu. Dünyada yaklaşık her 68 çocuktan birine otizm teşhisi konuluyor.  Erkek çocuklarda kızlardan 3 kat daha fazla görülüyor. Ömür boyu süren bir durum olan otizmde, eğitim ve doğru tedavi bazı vakalarda otizm belirtilerinin tamamen ortadan kalkmasını sağladığı için erken teşhis pek çok hastalıktan daha büyük önem kazanıyor.
Otizmin erken teşhisinde anne babalara büyük rol düştüğünü söyleyen Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Algun Tüfekçi “Otizm çocuğun aynı yaştaki diğer çocuklarla karşılaştırıldığında nasıl konuştuğunu ve hareket ettiğini gözlemleyerek teşhis edilir. Uzmanlar çocukla konuşarak ve anne babaya ve diğer bakıcılarına sorular sorarak otizmi teşhis eder” dedi.

TEK TİP OTİZM YOK
Otizmin şiddet ve belirtilerinin kişiden kişiye değiştiğini ifade eden Dr. Algun Tüfekçi “İki çocuk aynı şekilde davranmaz. . Otizmli birçok çocuk, rutinlere ve aynılığa dikkat eder ve alışılmamış çevreye ya da rutin değişimlere uyum sağlamakta zorluk çeker. Otizmli birçok kişi normal zihinsel aktivilere sahipken, diğerlerinin zihinsel zorlukları vardır. Bazıları, uyku problemleri ve nöbetler gibi bazı tıbbi durumlar için daha büyük risk altındadır” dedi. Otizmin özelliklerinin üç kategoriye ayrıldığını kaydeden Dr. Algun Tüfekçi, bunları şöyle sıraladı:
İletişim Problemleri: Dili kullanma veya anlamada zorlanma. Bazı otizmli çocuklar dikkatlerini ve konuşmalarını birkaç konu alanı üzerinde yoğunlaştırırlar, bazıları sıklıkla cümleleri tekrar ederler ve bazıları da çok sınırlı cümle kurabilirler.
İletişim zorluğu: Arkadaş edinme ve insanlarla iletişim kurma, yüz ifadelerini okumada zorluk çekme ve göz teması kuramama gibi problemleri olabilir.
Tekrarlayan vücut hareketleri veya davranışları: El çırpma veya tekrarlanan sesler veya ifadeler gibi.
Otizmin genellikle hayat boyu süren bir bozukluk olduğunu ifade eden Dr. Algun Tüfekçi “Erişkin çağda bu kişilerin üçte ikisi bağımsız yaşayamaz, ancak yüzde 5-17 kadarı tam bağımsız hayat sürdürebilmektedir. Başarılı sonuç alabilmeki çin 5 yaş öncesi konuşmanın başlaması, erken başlayan iyi bir eğitim programının olması ve İQ’nun (zekâ puanı) 70’in üzerinde olması gerekir. Hem dil gelişimi 5 yaş öncesi başlayan hem de IQ’su normal olanlarda ise hastaların yarısının bağımsız hayat sürdürme şansı vardır” diye konuştu.

Aşıyla ilişkisi yok
Aşıların içeriğinin otizme yol açtığına ilişkin iddialar, aşı karşıtı gruplar tarafından sık sık gündeme getirilen bir konu. Türk Pediatri Kurumu bu konu ile ilgili yaptığı açıklamada “Aşıların içerdiği koruyucu maddelerin otizm gibi bazı nörolojik bozukluklara yol açtığı iddiası çok araştırılmıştır. Sonuçta aşılar ile otizm arasında bir ilişkinin olmadığının defalarca ispatlanmasına rağmen, bu iddia tekrar tekrar gündeme getirilmektedir” diyor.

Adı söylendiğinde tepki vermiyorsa
Hastalığa teşhis konması bazı durumlarda gecikse de pek çok otizm belirtisi erken yaşlarda görülüyor. Uzmanlar şu belirtilere dikkat etmek gerektiği konusunda ikazda bulunuyorlar:
Eğer bebek 6 aylık olduğu halde annesini tanımıyor, gülümsemiyorsa,
12 aylıkken adıyla seslendiğinizde tepki vermiyorsa,
1 yaşını geçtiği halde işaretle göstermiyor, basit oyunları oynamıyor, anlamlı 1-2 kelime söylemiyor, göz teması kurmuyor, çevresinde olup bitenlere ilgisiz görünüyor, bir ilişki ihtiyacı hissetmiyorsa bu durum gelişim basamaklarında bir problem olduğuna işaret ediyor.

Türkiye’de görülme sıklığı yüzde 1’den az
Geçtiğimiz yıl Türkiye’de yapılan bir çalışma, otizm görülme sıklığının yüzde 1’in altında olduğunu gösterdi. İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen ve Tohum Otizm Vakfı, İBB, İstanbul İl Millî Eğitim Müdürlüğü ve İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü ortaklığında yürütülen ’Otizmde Tarama, Tanımlama ve Eğitim Modeli’nin Geliştirilmesi Projesi’nde kapsamında yapılan çalışmaya göre göre otizm spektrum bozukluğu sıklığı yüzde 0,81 olarak bulundu. Çalışmada 9 bin 10 çocuk otizm taramasından geçirildi.

OTİZMİ EĞİTİMLE YENDİLER
Literatürde "mutlak kulak" olarak adlandırılan ve nadir rastlanan müzik "dehası" özelliğine sahip Antalyalı otizmli 19 yaşındaki Taylan Hartavi, hünerli parmaklarıyla piyano ve viyola çalarak dinleyenlerini mest ediyor. 2,5 yaşında atipik otizm teşhisi konulan Taylan, öğretmeninin aileyi yönlendirmesiyle piyano eğitimine başladı. Kısa sürede kendini geliştirerek duyduğu müzikleri notaya çevirmeye başlayan Taylan, kısa sürede yaylı çalgılardan viyolayı öğrenerek, Türkiye genelinde düzenlenen yarışmalarda derece elde etti.  Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Güzel Sanatlar Lisesi 3. sınıf öğrencisi Taylan, ünlü bir piyanist olmayı hedefliyor. Müziğin oğlunun hayatını değiştirdiğini söyleyen anne Fadime Hartavi “Taylan otizmi yenmiş durumda. Uzmanlar, absolut kulakta Türkiye'de Fazıl Say, İdil Biret ve üçüncüsü Taylan diyorlar. Dünyaca ünlü Mozart, Beethoven, ünlü yazar Kafka bunların hepsi otistik. Taylan'ımız neden Mozart, Beethoven olmasın” dedi. AA

Ali Eren renklerle iyileşiyor
Hatay’ın İskenderun ilçesinde yaşayan Nezlioğlu ailesinin otizmli çocukları Ali Eren,öğretmeninin teşvikiyle başladığı resim kursunda, hem resim kabiliyetini geliştirdi hem de otizmin getirdiği psikolojik problemleri aştı. Arsuz Karaağaç Nuran Yılmaz Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 9’uncu sınıf öğrencisi atipik otizmli olan Ali Eren en büyük hayalinin çok ünlü bir ressam olmak olduğunu söylüyor. İHA

#otizmemaviışıkyak
2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü’nde, kamuoyunun dikkatini otizme çekmek için başlatılan ve bütün dünyada ilgi gören Mavi Işık Yak Kampanyası’nın (Light It Up Blue) Türkiye elçisi Tohum Otizm Vakfı’nın çağrısı ile Türkiye’de önemli binalar mavi ışıkla aydınlatılacak; insanlar mavi giyecek ve sosyal medya hesapları üzerinden #otizmemaviışıkyak etiketi ile otizmle ilgili mesajlar verecekler. Bu kapsamda Tohum Otizm Vakfı gönüllüsü Neslihan Atagül Doğulu’nun rol aldığı bir video da da sosyal medyada paylaşılıyor.