Turizm, cari açığı tek başına kapatabilir

FİKRET ÇENGEL
İSTANBUL

Nisan ayının üçüncü haftası Türkiye’de ‘Turizm Haftası’ olarak kutlanıyor. 1976’dan beri kutlanmakta olan bu haftada amaç, ülkedeki turizm bilincini geliştirmek, iç ve dış turizmi canlandırmak ve yabancı ziyaretçileri ülkeye gerçekleştirecekleri turizm hareketlerine teşvik etmek. Bu kapsamda düzenlenen bir toplantıda konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2018 yılı turist beklentisini 36-40 milyon, gelirini ise 26-30 milyar dolar olarak hedeflediklerini dile getirdi.
Yabancı ziyaretçiler ülkeye döviz girdisi sağlayarak ödemeler dengesi üzerindeki meseleleri ortadan kaldırmakta önemli rol oynar. Turizm gelirinin millî gelir içindeki payı gelen turist sayısının en yoğun olduğu 2015 yılında yüzde 6.1’e kadar çıkması bu sektörün ülke büyümesi için ne kadar etkili olduğu gösteriyor.  İstanbul’da düzenlenen ve Türkiye’yi doğrudan hedef alan terör saldırıları, 15 Temmuz darbe girişimi gibi olumsuz etkiler yüzünden 2016 ve 2017’de gelirler düşerken turizmin millî gelir içindeki payı da yarı yarıya düşerek yüzde 3,1’e geriledi. Sadece bu hain saldırılar olmasa ve turist sayısı doğal akışı içinde devam etseydi, bugün millî gelire en az yüzde 5 puan  fazladan olumlu katkı yapar ve yıllık büyüme de 7,4 yerine iki haneye çok daha yakın bir noktada gerçekleşebilirdi.
Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, 2023 hedefinin 50 milyon turist, 50 milyar dolar turizm geliri olduğunu belirtti. Kalkınma Bakanı Lütfü Elvan da  turizmde kişi başı ortalama harcamaların 650-700 dolar seviyelerinde olduğunu, bu harcamaların 1000 dolar seviyelerine çıkarılması hâlinde ise yüzde 5 olan Türkiye’nin cari açığının, yarı yarıya azalacağını ifade etti.

En çok parayı gurbetçiler bırakıyor
Turizm sektörünün durumunun yorumlanmasında, Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısının yanı sıra, ziyaretçilerin seyahatleri süresince yaptıkları ortalama harcama ve ülkeye yapılan döviz girdisine bağlı olarak yıllık turizm gelirinde gerçekleşen değişim de önemli. Turizm geliri 2017’de bir önceki yıla göre %18,9 artarak 26,3 milyar $ olarak gerçekleşti. Yine TÜİK’e göre, yıllık olarak değerlendirildiğinde; kişi başına ortalama harcama 681$ olarak öne çıkıyor. Bunun içerisinde yabancıların ortalama harcaması 630$, yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 903$ olarak belirtilmiş.
Ancak bu hâliyle de, 2017’deki turizm geliri 2014 yılındaki kazancın hâlâ çok altında. Turizmin millî gelir  içerisindeki payı da, 2017 yılında %3,1 oldu.

Ruslar, Türkiye’ye akın ediyor
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin istatistiklerinde 2017’de Türkiye’ye giriş yapan yabancı ziyaretçilerin hangi ülkelerden geldiğinin verisi bulunuyor. TURSAB’ın açıkladığı sayılardan derlediğimiz tablodan da görülebileceği gibi, ülkemize geçtiğimiz yıl en çok ziyaretçi yaklaşık 4,8 milyon kişi ile Rusya’dan gelmiş. Rusya’yı Almanya, İran ve Gürcistan takip ediyor.

İstanbul ve Antalya dünyanın odağında
Hem şehir hem de ülke bazında en çok uluslararası ziyaretçi alan yerler arasında Türkiye yer alıyor. Euromonitor’un 2017 verilerine İstanbul, gelen ziyaretçi sayısı bakımından Avrupa’4., dünyada ise 15. sırada yer alıyor. 2016 yılında 9.1 milyon ziyaretçinin geldiği İstanbul’da bu rakam geçtiğimiz yıl 8.6 milyona düştü. Raporda 2020 yılında istanbul’a gelecek ziyaretçi sayısının 9,5 milyona, 2025’te ise 11,6 milyona çıkması öngörülüyor. Dünyanın en çok ziyaret edilen kentleri arasında 29. sırada bulunan Antalya’ya gelen ziyaretçi sayısı 6.5 milyn olarak gerçekleşti. Raporda Antalya’ya 2020’de 7, 2025’te ise 8.6 milyon ziyaretçinin gelmesi bekleniyor.
Gelen ziyaretçilerin yaptıkları harcamalara göre yapıldığında ise İstanbul’un sırasında önemli bir gerileme gözleniyor. 2017’de turistler içinde İstanbul’da toplam harcama 5,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiş.

En turistlik şehirler

Şehir         2016        2017      Değişim
Londra    19,190,3    19,842,8    3,4
Paris    14,392,0    14,263,0    -0,9
Roma    9,396,4    9,565,5    1,8
İstanbul    9,174,4    8,642,3    -5,8
Prag    8,182,5    8,550,7    4,5
Barselona    7,037,8    7,624,1    8,3
Milan    6,695,1    6,882,5    2,8
Amsterdam    6,345,1    6,570,4    3,6
Antalya    6,173,4    6,457,4    4,6