Aslolan kalplere yazmak

Murat Öztekin

Şüphesiz matbaa, insanoğluna büyük kolaylıklar sağladı; kitaplar hızla basıldı, ilim kolay yayıldı, zahmetler azaldı... Ama bu yenilik hayatımızdan bir şeyler de götürdü. Onlardan biri de el yazması kitapların estetik değeriydi. Sonra, yüz binlerce baskıyla birlikte, “nevi şahsına münhasır” olan eserler, sıradan bir kopyaya dönüverdi...
Son yıllarda el yazması kitapları sahaflarda bile bulmak çok zor ama bu geleneği devam ettiren hat sanatçıları da var. Hattat Faruk Eratlı’yı diğer sanatçılardan ayıran hususiyet de bu... Karikatür çizerek sanata atılan Eratlı; Fuat Başar, Hüseyin Kutlu, Davut Bektaş ve Ali Rıza Özcan gibi usta hat sanatçıların önünde diz çökmüş. Ardından da tıpkı Osmanlıda olduğu gibi bir Kur’ân-ı kerimin tamamını yazarak, bir “Mushaf” meydana getirmeyi kafasına koymuş. Biz de İstanbul Beylerbeyi Sabancı Olgunlaşma Enstitüsünde kendisini mukaddes kitabı yazıya dökmeye adayan Eratlı ile projesini konuştuk...

YAZABİLMEK YETMİYOR
Türkiye’nin en tanınmış hat ustalarından dersler almışsınız. Bu isimlerin size nasıl tesirleri oldu?
Her hocamın bende ayrı etkileri oldu. Hepsi yazının inceliklerini anlatırken, sanatın manevi derinliğini ve yazının insanın ahlakını pozitif anlamda nasıl etkilediğini de öğretti. Yani, hat sanatının gözle görünen kısmını icra edebilmek için asırlar içinde biriktirilmiş büyük bir kültürün meraklısı da olmak gerektiğini anladım.

Peki, günümüzde çok az kişiye nasip olan Mushaf yazma fikri nasıl meydana geldi sizde?
Aslında bu Sabancı Olgunlaşma Enstitüsünün hayata geçirilmeyi bekleyen bir projesiydi. Her hattatın hayalini kurduğu, gerçekleşmesi imkânsız gibi görünen böyle bir proje karşıma çıkınca hiç düşünmeden kabul ettim.

Osmanlıda birkaç haftada Mushaf yazabilen sanatçılar varmış. Siz nasıl bir yol izliyorsunuz?
Çok sayıda el yazması Kur’ân gördüm. Bazıları çalakalem yazılmış iken bir kısmı gerçekten hat sanatının kurallarına riayet edilerek yazılmıştı. Birkaç haftada Kur’ân yazmak bana biraz abartı gibi geliyor. Bizim ortaya koymaya çalıştığımız projenin çıkış noktası hat sanatına uygun bir şekilde Kur’ân-ı kerim yazmaktı. Dolayısıyla yazdığımız her bir sayfa üzerinde uzun zaman harcıyoruz.

ALTI YIL ÇALIŞACAK
Ne kadar zaman alacak bu çalışmanız?
Bugüne kadar deneme-yanılma usulüyle yol aldık, 6 ayda iki cüzü yazma fırsatı buldum. Mushaf’ımızın tamamlanmasının ise beş altı sene alacağını tahmin ediyorum.

Ne tür mürekkep ve kamışlar kullanıyorsunuz Mushaf yazarken?
Bir ön hazırlık mahiyetinde birçok farklı mürekkep ve kalem denedim. Her birinden kâğıt üzerinde aldığım verim farklı oluyordu. Nihayetinde Japon mürekkebi ve metal uçlu kalem kullanmakta karar kılmış olduk.

Hat yazarken tefekkür etme fırsatınız oluyor mu?
İşin en keyifli kısmı da burası zaten... Bir sayfayı yazmadan evvel defalarca tahlil etmeniz gerekiyor. Ben Kur’ân’ı yazmayı bir amaç olarak da görmüyorum. Rabb’imin kelamıyla bir şekilde meşgul olmakla zaten sanatım mana kazanıyor. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki Kur’ân’ı kâğıda değil kalbe yazmaktır aslolan.

'KOLAY OKUNMUYOR' PEŞİN FİKRİNİ YIKACAK
Ya işin manevi mesuliyeti...
Kur’ân okurken ya da yazarken insan ister istemez büyük bir sorumluluğun altına girdiğini fark ediyor ama aslında hepimiz aynı mesuliyetin altına imza atmış durumdayız. “İman ettim” demek bu manaya geliyor.

Şimdi bilgisayar hatları yaygınlaşırken çabanız daha bir manalı sanırım?
Bu bir taraftan da İslam tarihi kadar kadim olan kültürümüzün moderniteyle kavgası aslında. Kur’an yazarken dikkat ettiğim en mühim hususlardan biri de elle yazılmış bir Kur’ân’ı okumanın zor, bilgisayar harflerinin kolay olduğu peşin hükmünü yıkmak.

Hattat Hafız Osman Nuri Efendi 107. Mushaf’ını yazarken vefat etmiş. Hedefiniz nedir?
Allah Osman Nuri Efendi’nin sayini meşkûr etsin. Kolay bir şey değil. Hayatım boyunca Kur’ân için elimden gelen ne varsa yapmak istiyorum.