Göbeklitepe’ye güneş daha yeni doğuyor

GÖBEKLİTEPE ŞANLIURFA

Mısır Piramitlerinden önce de vardı, İngiltere’deki meşhur Stonehenge’den evvel de... Dünyanın günümüze ulaşan en eski tapınağı olarak bilinen Şanlıurfa’daki 12 bin yıllık Göbeklitepe, küçük bir kısmı aydınlatılabildiği hâlde, bilinen birçok şeyi değiştirdi. Öyle görünüyor ki tarih öncesi insanlar hakkında “hakikat” olarak anılan modern anlayışı değiştirmeye devam edecek. Ancak Göbeklitepe’yi kimler inşa etti; ne gibi inançlara mensuptular; yerleşik hayata geçmişler miydi?  Bunlar gibi birçok soru hâlihazırda cevap bulmayı bekliyor. Bunun için ören yerinde Doğuş Grubu’nun sponsorluğundaki çalışmalar devam ediyor. 2035’e kadar Göbeklitepe’nin sponsorluğunu yapacak olan grup, ören yerine son olarak bir ziyaretçi merkezi kazandırdı.
İşin arkeolojik cihetinde ise hep umut dolu bir bekleyiş var. Sorularımızı cevaplayan kazı heyetinden Alman arkeolog Dr. Moritz Kinzel, bir zamanlar üzerine köylüler tarafından mercimek ekilen bölgede, 20’ye yakın yapının olduğunu ancak sadece 8’inin gün yüzüne çıkarıldığını söylüyor. “Kazıların başlangıcından bugüne, 23 yıl geçti ama Göbeklitepe’yi anlamanın daha başlangıcındayız” diyen Dr. Kinzel “En mühim şey; Göbeklitepe’nin günümüze gelen en eski taş yapı olduğunu keşfetmemizdi. Bunun gibi malumatlar ise bizi başka bilgilere götürecektir” ifadelerini kullanıyor. Göbeklitepe’de kalıcı insan yerleşimi bulmayı heyecanla beklediklerini kaydeden Dr. Moritz Kinzel “Şu ana kadar bir ev bulamadık. Eğer insanların devamlı konakladığı bir mekân ve defnedildikleri bir mezar yeri bulursak büyük bir gelişme olacak” şeklinde konuşuyor.

ALMANLAR İZİN VERİR MİYDİ?
Alman arkeolog, Türkiye’deki kazı heyetlerinde var olan Alman hâkimiyetine dair de şunları söylüyor: Burada kazıları çok kültürlü bir grupla sürdürüyoruz. ‘Sadece Almanlar çalışıyor’ diye düşünmek yanlış. Ancak Almanya’da böyle bir ören yeri olsa, Türklere kazı izni verilir miydi? Kanaatimce Almanlar buna izin vermezdi. Bu, beni rahatsız ediyor doğrusu.

Hedef: Dünya Miras Listesi
İnsanlara Göbeklitepe’yi anlatabilmek için projeler yürüttüklerini söyleyen Doğuş Holding Kurumsal İletişim Başkanı Bahar Erbengi, “Kültür Bakanlığı’yla yaptığımız 20 yıllık sponsorluk anlaşması çerçevesinde Göbeklitepe’ye şu ana kadar 15 milyon dolar yatırım yaptık. Burası, mistik bir yer ve henüz hakkında her şey bilinmiyor. Yeni inşa ettiğimiz ziyaretçi ve canlandırma merkezleriyle, 12 bin yıllık bu yeri biraz daha anlaşılabilir ve eğlenceli hâle getirmek istedik. Göbeklitepe hususunda nihai hedefimiz ise UNESCO’nun geçici aday listesinde olan bu ören yerini kalıcı listeye taşımak” ifadelerini kullanıyor.