Kapris değil hastalık

Ziyneti Kocabıyık

Fibromiyalji henüz adını bile doğru doğru düzgün telaffuz edemediğimiz hastalıklar bütünü. Tıpta sendrom olarak adlandırılan ve birçok hastalığın bir arada görüldüğü durum tam da fibromiyalji için söylenmiş gibi. Fibromilayji sendromu vücutta yaygın kas ağrıları ve vücudun birçok bölgesinde aşırı hassasiyetle kendini gösteren kronik bir ağrılar bütünüdür. Yaygın ağrı, sabah yorgun uyanma, konsantrasyon problemleri, kendini kötü hissetme, çaresizlik gibi duygularla birlikte görülür. Çoğunlukla kadınları tuttuğu ve bir kan testi ya da görüntüleme yöntemiyle teşhis konulamadığı için de genelikle “kadın kaprisi” olduğu düşünülür. Belirtileri birçok hastalıkla karışır, bu yüzden teşhisi çok gecikir. Neredeyse hayatı kararır. İşe gidemez, gitse de verimli olamaz, evinde çocuğuna bakamaz. Kısacası bütün hayat kalitesini ortadan kalkar. Oysa tamamen fizyolojik sebeplere dayanır; tedavi edilebilir ve tedavi edilmezse kanser, kalp krizi, kalp yetmezliği ve depresyon gibi çok ciddi hastalıklara zemin hazırlar. Fibromiyaljiye ortalama 7 sene sonra teşhis konulabiliyor” diyor.

ERKEKLERİN DE BAŞI DERTTE
Fibromiyaljinin temel belirtisinin ağrı ve uykusuzluk olduğunu anlatan Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Ketenci, bu şikayetlere Bu dinlendirici olmayan uyku, bilişsel dalgalanmalar, depresyon ve hırçınlık gibi psikolojik şikâyetler, kollarda bacaklarda karıncalanmalar, uyuşukluk, yanma hissi, migren ve gerilim tipi baş ağrısı, ağrılı adet görme, bağırsak fonksiyonlarında değişim, çarpıntı, idrar yaparken yanma ve huzursuz bacak sendromu gibi birçok farklı şikâyetlerin eşlik edebileceğini söyledi. Fibromiyaljinin eskiden sağım solum ağrıyor diyen, biraz da stresli genç kadınlara konan bir teşhis olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ketenci “Ama artık biliyoruz ki çocukluk çağında da, 60-70-80 yaşında da, Sadece kadınlarda değil, erkeklerde de olabiliyor. Ancak hâlâ erkeklere teşhis konulma oranları çok düşük” diye vurguladı.

YAĞLI SÜT, DOMATES, PATLICAN YASAK
Fibromiyalji, bağırsak sistemi ile ilgili bir hastalık olduğu için hastalığın yönetiminde yiyeceklere de çok dikkat etmek gerekiyor. Fibromiyaljinin vücuttaki enflamasyonun yüksek olduğu hastalıklardan biri olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ketenci “Hastalık vücuttaki ödemi artırır. Bu yüzden enflamasyonu artırmayan yiyecekler seçilmelidir. Mesela yarım yağlı süt, glütensiz gıdalar, taze patates tercih edilmeli, bunun yanında enflamasyonu artıran cipsler, domates, patlıcan gibi bazı sebzeleri kısıtlı olarak tüketilmelidir” dedi.

ANNEDE VARSA KIZI DA RİSKTE
Hastalığın ortaya çıkışında genetik faktörler çok ön planda. Fibromiyalji aslında seratonin hormonun beyinden az salgılanması ve ağrının normalin üstünde algılanması ile ilgili bir problem. Fibromiyalji hastalarında seratonin hormonu az olduğu için fibromiyalji hastaları beyine giden her uyaranı ağrı olarak yaşıyorlar. Prof. Dr. Ayşegül Ketenci, fibromiyalji hastalarının büyük bir bölümünün İrritabl Bağırsak Sendromu hastası olduklarını belirterek “Vücudumuzdaki seratoninin yüzde 91’i bağırsaklarda, çok azı beynimizde bulunuyor. Ayrıca fibromiyalji hastalarında bağırsaktaki faydalı mikroplar aşırı düzeyde ölüyorlar. Bu da hastalığı tetikliyor” dedi.

BÜYÜME AĞRISI DEYİP GEÇMEYİN
Yaygın kas ağrıları ile kendini gösteren fibromiyaljinin yetişkinlere özgü bir hastalık olarak düşünülmemesi gerektiğini vurgulayan uzmanlar, hastalığın çocuklarda da görülebileceğini, çocuklardaki büyüme ağrılarının fibromiyalji ile karıştırıldığını bildiriyorlar. Prof. Dr. Ketenci “10 yaşındaki çocuğa bile fibromiyalji teşhisi koyabiliyoruz. Genetiğin yanında, kötü beslenme, stresli hayat şartları, düzgün spor yapmamak, kötü beslenme alışkanlıkları bunların hepsi ihtimali artıran faktörler” dedi.