Şimdi de gözlerini devlerimize diktiler

Canan ERASLAN
İSTANBUL

Türkiye’nin ekonomik gerçeklerini görmeyip tahminlerle notunu indiren, bu yolla fon girişini önleyip ekonomiye zarar vermek isteyen kredi derecelendirme kuruluşları amacına ulaşamayınca başka bir yol denemeye başladı: Şirketler üzerinden operasyon. Bunu da neredeyse her gün bir Türk şirketini, bankasını izlemeye alarak yapmaya çalışıyorlar. Yaptıkları açıklamalarda ‘Negatif seyir izlendi’ gerekçesini açıklayarak bu kuruluşların notunun düşürüleceği mesajını veriyorlar. Son olarak Moody’s, 11 Türk şirketini, notunu düşürmek için izlemeye aldı. Bu şirketler öyle sıradan şirketler de değil. Alanında Türkiye’nin en büyükleri olmasının yanı sıra dünyada da söz sahibi olan şirketler: Anadolu Efes, Coca Cola İçecek, Doğuş Holding, Erdemir, Koç Holding, OYAK, Rönesans Gayrimenkul Yatırım AŞ, Turkcell, Türk Hava Yolları, Tüpraş, Şişecam...
Kuruluş, izlemeye aldığı şirketlerle ilgili açıklamasında şirketlerin zorlu çalışma ortamında olduğunu, döviz kredileri sebebiyle kırılgan olup olmadıklarının izleneceğini gerekçe olarak açıkladı. Burada niyetini de belli etti. Bir süre önce dövizi pompalayarak döviz borcu olan şirketleri vurmayı hedefleyen söz konusu kuruluşlar, şimdi de kur riskinin nasıl yönetildiğini görmek için izleme başlattığını açıkladı.

GEREKÇELERİ GEÇERSİZ
Hâlbuki Türk şirketlerinin ne borcunu ödeyememe ne de kredisini çevirme riski bulunuyor. Kuruluş, bu şirketlerin notunu indirmese dahi, izlemeye alarak, çoğu borsada işlem gören şirketlerden yatırımcı çıkışını sağlayarak endeksin hızla düşüşüne ve dolayısıyla piyasalarda bir kriz algısına yol açmak istiyor. Bir başka deyişle ‘ekonomi çöküyor’ algısı oluşturmak amacıyla döviz talebini artırma çabaları Merkez Bankası ve ekonomi yönetimi tarafından püskürtülen bu kuruluşlar, Türkiye’nin en güçlü, en yüksek ihracata imza atan, en fazla istihdam sağlayan dev şirketlerini ‘Notunu düşürürüm’ diye izlemeye alarak yeni bir operasyon yapmaya çalışıyor. Ekonomistler ise “Dev şirketlerde satış başlatacaklar. Küçük yatırımcı ‘Borsa çöküyor’ endişesine kapılıp elindekini boşaltacak, şirketlerin değeri eriyecek ve kriz senaryosu yazılacak. Ekonomisi çöken hükûmetin oylarının düşmesi sağlanacak. Senaryo bu.” diyerek yeni oyuna dikkat çekiyor.

İşte Moody’s’in göz diktiği gözde şirketlerimiz
¥ Üretimden satışla sağladığı 51,1 milyar lira ile Türkiye’nin yıllardır en büyüğü olan Tüpraş.
¥ Brand Finance tarafından açıklanan rakamlara göre Türkiye’nin en değerli şirketi THY.
¥ Türkiye’de on binlerce kişiye istihdam sağlayan, TOFAŞ, Arçelik, Aygaz gibi dev markalarıyla Avrupa’da fırtınalar estiren Türkiye’nin en büyüğü Koç Holding.
¥ Türkiye’de olduğu gibi dünyanın birçok ülkesinde fabrikası bulunan, istihdam ve üretim sağlayan Tüpraş.
¥ Perakende ve üretim şirketleriyle hızlı büyüme gerçekleştiren Doğuş Holding.
¥ Türkiye’nin dev projelerinde imzası olan Rönesans Gayrimenkul.
¥ Türkiye’nin en büyük şirketlerinden Anadolu Efes.
¥ Türkiye’deki fabrikaların yanı sıra çevre ülkelerde de fabrika kurup istihdam sağlayan Coca Cola içecek.

Hem en değerli marka hem rekorlar şirketi
Türk Hava Yolları, dünyanın en hızlı büyüyen şirketlerinden biri olmasının yanı sıra, dünyada en fazla noktaya uçuş gerçekleştiren havayolu şirketi. İlk çeyrekti yüzde 80,5 ile tarihinin en yüksek ilk çeyrek doluluk oranına ulaştı. Geçtiğimiz gün ise Brand Finance tarafından belirlenen ‘Türkiye’nin en değerli markaları’ sıralamasında 2 milyar 40 milyon dolarla birinci sırada yer aldı.

Bankaları da izleyeceklermiş
Diğer bir kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings ise Türkiye’nin bankalarını izlemeye aldığını açıkladı. 2008 krizinde, Merrilly Linch, Lehman gibi ‘batmaz’ denilen devler tek tek çökerken sağlam duruşlarıyla bütün dünyanın ilgisini çeken Türk bankalarını izlemeye alan Fitch’i eleştiren Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci “Sokaktaki vatandaşlar dahi artık inandırıcılığını yitiren bu kredi derecelendirme kuruluşlarının itibarını ve doğruluğunu sorgulayacaktır.” dedi. Bankacılık sektörü temsilcileri de Türk bankalarının finansal sağlamlığı ve teknolojisi bakımından Avrupa’nın birçok bankasına fark attığını, bunu alınan ödül ve kredilerin de ispatladığını ifade ediyor.