Gitti Saddam geldi Barzani

Yıktılar kalamızı, sürdüler balamızı, daha can boğazdayken çektiler salamızı, can Kerkük canan Kerkük, her söze kanan Kerkük, kalıpdı yardan uzak, mum kimin yanan Kerkük... nbsp;Bin yılı aşkın zamandan beri Kerkük'te yaşayan Türkmenler, bu meşhur türkülerini son zamanlarda daha fazla söyler oldu. Kuzey Irak Kürt yönetimi, siyasi varlığı ile Orta Doğu'da resmen yer edinirken, Kerkük bilmecesi girift bir hal almış görünüyor. Gün aşırı patlayan bombalar, bitmeyen terör saldırıları, bürokratik baskılar, siyasi kavgalar, ekonomik elverişsizlik sebebiyle onbinlerce Türkmen, ülkesini terk ediyor. Barzani'nin "yerleşim bölgesi" ilan ettiği yeni Kürt mahalleri, gerilen siyasi atmosfer, Kerkük'te yağmalanan tarihi eserler gibi birçok vakayı incelemek üzere soluğu Kerkük'te alıyoruz. Şehre giriş ve çıkış oldukça zahmetli. Belki de son günlerdeki durumun vehameti, Kürt ya da Arap emniyet birimlerini hareket geçirmiş durumda. Kontrol noktalarına geldiğinizde, namlular doğruluyor üzerinize. Peşmergeler tarafından nbsp;araçlar didik didik aranıyor. Yabancılar uzun uzun sorgulanıyor. Özellikle Araplara ve Türkmenlere yapılan muameleyi görünce dudak ısırıyoruz. nbsp;Saddam'ın Kürt halkına uyguladığı baskısının acısını, Kürt asayişi çıkarıyor gibi…
Bizi taşıyan aracımızın bütün kapıları açılıyor. Valizlerimiz yerlere atılıyor. K9 köpekleri çantaların içini didik ediyor. Artık Kuzey Irak'taki Kürt bölgesinin Irak'tan bağımsız bir ülke olduğunu giriş ve çıkışlarda daha iyi anlıyoruz, sert muamele karşısında. Peşmergelerin anlam veremediğiniz kızgınlığı, "sizin yüzünüze bakmadan" yanınızdaki Türkmen rehberi azarlarken gösterdiği "İsrail polisi tavırları"na sabrediyoruz. Gördüğünüz muamele, "Gelinim sana söylüyorum…" nbsp;tavrını akla getiriyor. Türk pasaportunu gösteriyoruz. nbsp;"Te viza Erbile heye?" (Erbil vizen var mı?) sorusuyla karşılaşıyoruz. Çok da Kürtçe bilmesek de "Bele" deyip geçiyoruz. Pasaport kontrolü bile 20 dakika sürüyor. Nihayet Kerkük'e giriyoruz. nbsp;
Şehirde Kürtler, Araplar ve Türkmenler arasındaki gerginlik had safhada. Irak'ta sadece 2013 yılında çeşitli bölgelerde yaşanan patlamalarda 6 bin kişinin hayatını kaybetmesi göz önüne alınınca, Kerkük Irak'ın tutuşmuş fitili gibi görünüyor.
Irak, Türk vatandaşlarına zoraki "Bağdat vizesi" verirken, Erbil Havalimanı'nda giriş yaparken aldığımız "Erbil Vizesi"yle 'Kürdistan'a giriş yapıyoruz. Bu vize; Erbil, Süleymaniye, Kerkük'ün kuzey mahalleri ve Dohuk'ta geçerli. Bağdat, Musul, Basra, Selahaddin gibi bölgelerde Irak polisininin "Bağdat vizen var mı?" sorusuna muhatap oluyorsunuz. Kerkük'ün kuzeyinde peşmergeler, güneyinde ise Bağdat polisleriyle karşı karşıya geliyorsunuz.
Bin yılı aşkın zamandan beri Kerkük'te yaşayan Türkmenlerin sayısı her geçen gün azalıyor. Kimi Almanya ve ABD'ye kimi Türkiye'ye göçüyor. Irak'ın genelinde 3 milyonu geçen Türkmen nüfusu, savaş ve terör sebebiyle 1 milyona kadar geriledi. Kerkük de Irak'ın geneliyle aynı kaderi paylaşıyor. Saddam Hüseyin, 1981 ve 1997'de Türkmenleri tehcir edip yerlerine Filistinli ve Arap göçmenleri yerleştirmişti. 2003'teki savaş öncesi Kerkük'ün nüfusu 830 bindi. Türkmen nüfusunun o dönemde 500 binin üzerinde olduğu belirtiliyor. Irak savaşı sonrası, Barzani ve Talabani'nin çağrıları sonrası Kürtler'in gelişiyle Kerkük'ün nüfusu 1 milyon 600 bine kadar yükseldi. Yıllardır nüfus sayımı ve referandum yapılamayan şehirde Türkmen nüfusu 246 bine geriledi. Kürt nüfusu 2003'te 200 bin kişiyken şimdi Kerkük nüfusunun yüzde 70'ini oluşturuyor. Kalan Türkmenler, 3 siyasi parti arasında bölünmüş. Kürt lider Barzani, Arapların ve Türkmenlerin direnç noktalarını iyi biliyor. Kerkük'e bedava konutlar yaptırıyor. Farklı bölgelerden getirdiği Kürtleri bölgeye yerleştiriyor. Bu mahallelerden birkaç kare zor çekiyoruz. Çünkü makinayı kaldırdığımız anda, köprü altlarına, mahalle kenarlarına yerleştirilen polislerin sert ikazlarıyla karşılaşıyoruz. nbsp;
Bölgedeki Türkmen liderleri Kürtlerin sert tavrından ve bürokrasideki engellerinden oldukça rahatsız. Bir Türkmen lider, "Saddam'dan daha kötüsünün olabileceğine ihtimal vermemiştik fakat yanılmışız. Kürtler, kendilerine zulmeden diktatör gibi davranmaya başladı. Şunu bilmeliler ki; bizi buradan kimse çıkaramaz. Kürtler, petrol kaynaklarına el koyarak uluslararası bir tanınma peşinde. Asla başaramayacaklar. Şu şehirde yıllardır bir arada yaşayan insanlarla bir meselemiz yok. Ancak şehre yeni akın edenlerin istilasından rahatsızız. Kapıları çalarak, kendi mallarıymış gibi evlerimizi istiyorlar. Bunlar Kürt siyasi partilerince görevlendirilmiş kişiler" diyor.
Zengin petrol yataklarına ev sahipliği yapan Kerkük'ü bekleyen tehlike sadece Kürtler, Araplar ve Türkmenler arasındaki siyasi gerginlik değil. Şii ve Sünni ayırımı yavaş yavaş doruğa çıkıyor. Türkmenler bile kendi arasında gruplara ayrılmış vaziyette. Her yanından petrolün fışkırdığı verimli topraklarda bir nebze bile huzur yok.

nbsp;

Son günlerde özellikle camilere yönelik bombalı saldırıların yaşandığı Kerkük'te halk tedirgin.

nbsp;

Kürtler, 10 yılda 20 bin kaçak ev yaptı.
Asıl mesele petrolün paylaşımı

Kerkük'ün büyük petrol yatakları Bağdat ile Kürt yönetimi arasında yaşanan gerilimin en büyük sebebi.

Kerkük'ün statüsünün belirlenmesi konusunda yapılan tartışmalar, şehri uçuruma doğru sürüklüyor. Parlamento seçimlerinde Kerkük resmi olarak 'Kürdistan Bölgesi'ne dahil edilmedi. nbsp;Türkmenler ve Araplar, parlamentoya giremedikleri 2005'ten bu yana Kerkük'te il meclisi seçimlerinin yapılamamasından şikâyetçi. Barzani itibar etmese de, Irak anayasasının 140. maddesine göre; 2007'de Kerkük'te nüfus sayımı ve referandum alanında adımların atılması ve bir normalleşmenin sağlanması isteniyordu. Bir türlü gerçekleştirilemeyen bu referandum, terör olaylarını, faili meçhulleri de yanında getiriyor. Haziran 2013'te IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani'nin, 1 ay sonra IKBY Başkanı Mesud Barzani'nin Bağdat gezisi ve daha sonrasında Irak Başbakanı Maliki'nin iade-i ziyareti pazarlığın sonu gibi görünüyor. Maliki'nin Bağdat'ta otorite kazandığı bu görüşmelerin ardından Irak Yüksek Federal Mahkemesi, 2008'de çıkarılan Irak İl Meclisleri Seçim Yasası'nın 23. maddesindeki 1 ve 2. maddeleri iptal etmişti. Bu da Türkmenlere ve Sünni Araplara karşı Maliki-Barzani anlaşmasını akıllara getirdi. 23. maddenin iptal olan fıkraları, nüfus çoğunluğuna bakmadan etnik gruplar arasında yüzde 32 yönetim dağılımı zorunluluğu getiriyordu. Bu zorunluluk Kürtlerin aleyhineydi. Bu da, Maliki'nin Kerkük'ü Barzani'ye vermesi şeklinde yorumlanıyor. Son yaşananlar, büyük bir rezerve sahip olan Kerkük'ün petrollerinin tamamen Kürtlerin eline geçeceğini akıllara getiriyor.

nbsp;

nbsp;

Maliki, mezhep savaşı peşinde
Kerkük'te fakirlere yardım için kurulan İtikad Derneği Başkanı Nizam Haşim, yaşananları şöyle değerlendiriyor: "Biz Araplarla ve Kürtlerle birlik içinde çalışıyoruz. Ancak dernekteki bu birliktelik maalesef Kerkük sokaklarına yansımıyor. Şehri karıştırmak ve halkları birbirine düşürmek istiyorlar. Irak Başbakanı Nuri el Maliki, mezhep savaşı çıkarmaya çalışıyor. Çocuklarımızı okula dahi gönderemiyoruz. Kaçırma olayları ve siyasi cinayetler, çok arttı. Bundan hepimiz muzdaribiz. İç savaş tehlikesi kapıda."

Bayramda bile bombalı saldırı
Son haftalarda art arda patlayan bombalar, Kurban Bayramı'nda da durmadı. Biz oradayken, El Zubbat mahallesindeki Kudüs Camii'nde bayram namazı kılınırken bir mikrofon içine yerleştirilen bomba patlatıldı. Müezzin dahil 12 kişi hayatını kaybetti. Rahatsızlığımdan dolayı daha yakın bir camiyi tercih etmeseydim, belki o ölenler arasında ben de olacaktım. Allah'a şükrediyorum ama saldırıda can verenler, bayram sevincimizi hüzne dönüştürüyor. nbsp;

nbsp;

Özel Haber
M. Sırrı ÖNÜR