IŞİD, Palmira'nın kontrolünü ele geçirdi

Irak ve Suriye'nin büyük bölümünde kontrolü ele geçiren, açtığı onlarca cephede çatışan Irak Şam İslam Devleti (IŞİD), önceki gün de Palmira'nın kontrolünü ele geçirdi.


Çatışmalarda Esad rejimi yanlısı 100'ü aşkın kişi öldü. Binlerce kişi evlerini terk ederek yakındaki Humus ve Şam'a kaçtı. 1 hafta süren şiddetli çarpışmaların ardından halkın tahliye edilmesi, Suriye rejim güçlerinin de kenti terk etmesiyle hakimiyeti ele geçiren IŞİD militanları, dün de Palmira'nın eşsiz tarihi kalıntıların bulunduğu antik bölümünü kontrolü altına aldı. Yakın geçmişte, Irak'ın Musul kentindeki tarihi eserleri tahrip eden ve Nimrud Antik Kenti'ni yıkan örgütün Palmira'ya girmesi, kültürel mirasın bir kez daha yitip gideceği endişelerine neden oldu. Sadece Suriye'nin değil, dünyanın kültürel mirasını barındıran merkezlerden biri olan Palmira'daki paha biçilemeyecek eserlerin IŞİD üyeleri tarafından tahrip edildiğine dair bir bilgi gelmese de örgütün oradaki varlığı arkeoloji dünyasını ayağa kaldırmaya yetti. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi aktivistleri, "Şimdiye kadar eserlere dokunulmadı ancak çok kaygılıyız" açıklamasını yaptı. Suriye Tarihi Eserler ve Müzeler Dairesi yetkilisi Mamun AbdülKerim, Palmira düşmeden önce kısa süre önce en değerli ve güzel eserleri başkent Şam'daki güvenli evlere sakladıklarını anlattı, müzede ise çatışmalar sırasında hafif hasar meydana geldiğini duyurdu. Abdülkerim, "Müzeye ve antik kentteki kalıntılara zarar gelmesinden korkuyoruz" dedi. UNESCO Başkanı Irina Bokova, "Sadece Ortadoğu'nun değil tüm insanlığın en önemli tarihi ve kültür miraslarından birinin tehdit altında olması bizi derinden üzüyor" değerlendirmesinde bulundu.


2 bin yıl öncesine kadar uzanan antik dönemde önemli bir din ve ticaret merkezi olarak öne çıkan, kervanların uğrak noktası olduğu için İtalya'nın liman kenti Venedik'e atıfla "Kumların Venedik'i" olarak nitelendirilen Palmira, 1980'de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alındı.


Başkent Şam'a 215 kilometre mesafedeki antik kent, Suriye çölünü kullanan ticari kervanların geçiş noktasında bulunduğu için Suriyeliler tarafından "Çölün Gelini" olarak da adlandırılıyor. Fransız arkeologlar tarafından 1933'ten itibaren antik Mari kentinden çıkarılan 25 bin tablete göre, Palmira'nın tarihi MÖ 19. yüzyıla kadar gerilere gidiyor. Yunan ve Roma kaynaklarında ise 1. yüzyıldan itibaren antik kentin varlığından söz ediliyor. Savaş öncesi her yıl binlerce turistin gezdiği, Roma İmparatorluğu'nun önemli etkisinin görüldüğü antik kentte; sütunlar, tiyatro, Çan Tapınağı başta olmak üzere çok sayıda eser yer alıyor. Antik kentteki yaşam, zaman zaman teatral gösterilerle gündeme getiriliyordu. 2002 yılına ait bu fotoğrafta da 263-274 yılları arasında hüküm süren Palmira İmparatoriçesi Zenubia döneminde bir kervanın geçişi canlandırılmış.