Kayıt dışılığın verdiği zarar 30 Milyar TL

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) hazırladığı "Kayıt Dışı İstihdam" raporu, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Rapora göre en yüksek kayıt dışılık oranı yüzde 82 ile tarım, ormancılık ve avcılık sektöründe görülüyor. Enerji, inşaat ve turizm gibi kritik sektörlerde yaklaşık olarak her üç kişiden biri kayıt dışı çalışıyor. Sağlık sektöründe yüzde 27'lik kayıt dışı çalışan oranı dikkat çekiyor. Türkiye'de ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olanların da yüzde 18'i kayıt dışı çalışıyor. Ücretlilerin çoğunun da "düşük bordrolu" gösterilmesi sebebiyle sosyal güvenlik sistemi 30 milyar lira zarara uğruyor.
'KÜÇÜK'LERDE DAHA ÇOK
10 kişi ve daha az işletme büyüklüğüne sahip firmalarda kayıt dışılık daha yaygın. Söz konusu işletmelerde kayıt dışılık oranı yüzde 55'e ulaşıyor. 11-19 kişi çalıştıran işletmelerde ise çalışanların yüzde 83'ü bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı. 50 ve üzerinde işçi çalıştıran iş yerlerinde kayıtlı olmayanların oranı yüzde 3 seviyesinde kalıyor. Raporda ayrıca, kayıt dışılığın kısa süreli işlerde daha yaygın olduğu ifade edildi. Haftada 1-16 saat arasında çalışanlar için oran yüzde 83'e ulaşıyor. Yine haftada 17-35 saat çalışanların arasında kayıtlı olmayanların oranı yüzde 62'ye yaklaşıyor.
ETKİN DENETİM ŞART
İSMMMO Genel Başkanı Dr. Yahya Arıkan, Türkiye'nin ve kamu maliyesinin en önemli problemlerinden birinin kayıt dışı ekonomi olduğunu belirterek şunları söyledi: "Kayıt dışılık sosyal güvenlik sistemini olumsuz etkiliyor. Türkiye ekonomisinin resmi olarak yüzde 26'sının kayıt dışı olduğu ifade ediliyor, resmi istatistik kurumunun verilerine göre ise her 3 kişiden biri kayıt dışı çalışıyor. Bunun yanında herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı olan, ancak ücretinin bir kısmı kayıt dışı olan ciddi bir kesim var. Artık bütün sektörler için ayrı çalışan denetim-teftiş birimleri oluşturulmalı. Bu kaybın bedelini hepimiz ödüyoruz."


İşsizlik fonunda 75 milyar TL bekliyor
İşsizlik Fonu'nda yürürlüğe girdiği günden itibaren yaklaşık 83.4 milyar lira toplandı. Bunun 8.8 milyar lirası işsizlere ödendi. 75 milyar lira ise fonda tutuluyor. Mart 2002'den Şubat 2015'e kadar işsizlik maaşı almak için başvuranların toplam sayısının 5.5 milyon olduğunu, bunlardan 3.8 milyon kişiye maaş ödendiğini belirten Ege-Koop Genel Başkanı Hüseyin Aslan, işsizlik maaşından yararlanma şartlarının ağır olduğunu ileri sürdü. Bu sebeple işsizlerin ancak yüzde 10'unun işsizlik parası alabildiğini söyleyen Aslan, "Bu oran Belçika'da yüzde 71, Fransa'da yüzde 46'dır. Almanya'da işsizlik maaşı alanların oranı toplam işsizlerin yüzde 40'ını bulmaktadır. Bizde ise İŞKUR, son iki yılda 88 bin kişiye maaş hakkı verdi. Oysa sadece şubatta o kadar insan başvuru bulunmuş. Bu sebeple şartlar hafifletilmeli" diye konuştu.