Küresel piyasalarda deprem

Son aylarda istikrarlı şekilde yükselen küresel borsalarda, ABD merkezli sert hareketler yaşanıyor. Ocak ayının son haftasında borsaların zirve noktalarından başlayan düşüşler, ortalama yüzde 10’a ulaştı. Söz konusu süreçte ABD’de Dow endeksi, 26 bin 612’den 24 bin 300 puan sınırına çekildi. Alman Dax endeksi 13 bin 560’tan 12 bin 400’e, Japon Nikkei 24 bin 124’ten 21 bin 600 seviyesine kadar geriledi. 29 Ocak’ta 121 bin 532 puanla tarihî zirvesini gören Borsa İstanbul da, dün en düşük 113 bin 876’yı gördü. Ardından gelen tepki alımlarıyla borsalar toparlanmaya çalıştı. Analistler, küresel enflasyon beklentilerinin ve buna bağlı olarak tahvil faizlerinin fırladığını, FED’in daha şahin olacağı beklentisinin güçlendiğini belirterek, bu unsurların zirvede seyreden borsalar için kâr realizasyonu bahanesi olarak kullanıldığını ifade ediyor.

BİZE ETKİSİ SINIRLI

QNB Finansinvest Yatırım Danışmanlığı Birim Yöneticisi Tolga Kudaloğlu, “Yatırımcılar, düşüşler öncesinde bir takım riskleri hiç fiyatlamıyordu. Risk iştahı da ‘olması gerekenden yüksek’ seyrediyordu. Bunlar şimdi fiyatlanmaya başladı. Dow Jones’ta 3 günde yüzde 10’ları geçen düşüş var. Piyasalarda bir miktar tepki gelebilir. Ama bundan sonra temkinli olmakta fayda var. Yukarı yönlü düzeltmeler sınırlı kalabilir” dedi. TEB Yatırım Stratejisti Işık Ökte de, “Son 2 senedir piyasalarda düzeltme olmadan bir ralli görülmüştü. Bu satışlara sebep olacak herhangi bir makro gelişme yok. BİST 100, 12 ayda 76 binden 121 bine ralli yapmış. Küresel piyasalara paralel, burada da satış olması çok normal” değerlendirmesini yaptı. HSBC Portföy Yönetimi’nden İbrahim Aksoy ise “Hareketin TL’ye etkisi oldukça sınırlı kaldı. Cuma günü ABD’de ücretlerin beklentinin oldukça üzerinde açıklanması, enflasyonun artacağı kaygılarına sebep olarak, küresel hisse senedi piyasalarında sert satışa sebep oluyor” diye konuştu.

1) FED beklentileri

Son açıklanan olumlu ABD tarım dışı istihdam verisinde, yıllık ücret artışı yüzde 2,9’a çıkmıştı. Bu da yüksek enflasyon riskini gündeme getirdi. FED’den beklenen üç faiz artışının, bu yıl 4’e çıkabileceği beklentisi kuvvetlendi.

2) Tahviller fırladı

‘Şahin’ FED beklentileri, ABD ve Avrupa tahvil faizlerine hemen yansıdı. Eylülde yüzde 2’ye yakın seyreden ABD 10 yıllık tahvil faizi, dünkü işlemlerde yüzde 2,8850’ye çıkarak, hisse senedi piyasalarında tansiyonu yükseltti.

3) Zirvede yakalandı

Satış dalgasından önce bütün borsalar zirvelerine yakın seyrediyordu. Birçok analist “borsalar çok pahalı” söylemini dile getiriyordu. Tarihî değerlemeler, yatırımcıların satış yönünde paniğe kapılmasına zemin hazırladı.

4) Otomatik satışlar

‘Algoritmik emirler’ olarak da bilinen otomatik işlemler, son yıllarda oldukça artmaya başladı. Bu hafta fiyat, hacim, haber gibi değişkenlerde yaşanan hızlı gelişmelerde de otomatik emirler devreye girdi ve sert tepkiler verildi.

5) Endişe endeksi

ABD’de S&P 500 hisse opsiyon sözleşmelerinin beklentisinden ölçülen VIX endişe endeksi, yaklaşık bir yıldır 8,5-15 arasında bir seyir izliyordu. Son bir haftada endeksin 50’ye fırlaması, piyasalardaki korkuyu tetikledi.