İhracat kralı domates

Türkiye’nin yılın 9 ayındaki yaş meyve ve sebze ihracatı 1,5 milyar doları aşarken, ürün bazında yurt dışına en çok domates gönderildi. Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri verilerinden yapılan derlemeye göre, 2018 yılı Ocak-Eylül döneminde yaklaşık 646 milyon doları taze meyve, 465 milyon doları narenciye ve 423 milyon doları da taze sebze olmak üzere toplam 1,53 milyar dolar değerinde yaş meyve sebze ihraç edildi. İhracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 arttı. Öte yandan, 2017 yılının 9 ayında 1,3 milyar dolarlık yaş meyve ve sebze ihracatı gerçekleştirilmişti.

OLUMSUZLUKLARDAN ETKİLENMEDİ
İhracat rakamları ürün bazında incelendiğinde, sezon boyunca ekili alanlarda etkili olan Tuta Absoluta (domates güvesi) tarafından tahrip edilmesi ve çiftçinin ürünün ekimde başka ürünleri tercih etmesi gibi sebeplerle rekoltesindeki düşüklüğe rağmen değer olarak en fazla ihracat domateste yapıldı. Domatesi sırasıyla limon, kiraz-vişne, mandalina, portakal, biber, şeftali, üzüm, elma ve greyfurt takip etti. Nar, kayısı, incir, kabak, çilek, hıyar-kornişon, erik, karpuz, armut ve patates de ihracat değeri olan ürünler olarak listede yerini aldı.

Üretimin %19’u Antalya’dan
Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, yaptığı açıklamada, Antalya Toptancı Hali’nde normal domatesin kilogram fiyatının ortalama 4-5 liradan, kokteyl domatesin de 6-7 liradan satıldığını belirtti. ATB Başkanı Çandır, “İhracattaki talep devam ettiği sürece iç piyasada domates fiyatlarında bir gerileme olacağını düşünmüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Bu arada, Türkiye’de yıllık yaklaşık 12,6 milyon ton domates üretiliyor. Söz konusu üretimin 2,4 milyonu Antalya’dan karşılanıyor. Antalya Türkiye’nin toplam domates üretiminin yüzde 19’unu karşılıyor.

Piyasalar ‘sera’ ile ferahlayacak
İhracattaki talep devam ettiği sürece iç piyasada domates fiyatlarında bir gerileme olacağını düşünmüyorum diyen ATB Başkanı Çandır “Bir geçiş dönemi yaşanıyor. Bu nedenle fiyatlar yükseliyor. Ayrıca tuta zararlısı sebebiyle her yerde üretimde bir miktar düştü. Yaylalarda bile tuta zararlısı etkili oldu. İklim şartları da olumsuz geçti. Bu kadar çok olumsuzluk bir araya gelince domates azaldı, talep arttı. Ekim ayı ortalarında sera üretimi piyasaya yaygın olarak çıkacak. O tarihe kadar büyük kentlerde tüketici domatesi 9-10 liradan alabilir” bilgisini paylaştı.

Lider Rusya
Yaş meyve sebze grubunda ihracatın yüzde 27’si Rusya Federasyonu’na yapıldı. Rusya’yı sırasıyla Almanya, Irak, Romanya, Ukrayna, Suudi Arabistan, Bulgaristan, Polonya, Beyaz Rusya ve Hollanda takip etti. Gürcistan, Suriye, Sırbistan, Birleşik Krallık, İsrail, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Moldova, Fransa ve Avusturya da yaş meyve sebze ihracatı yapılan ülkeler arasında yer aldı. Ocak-eylül döneminde Rusya’ya 416 milyon 894 bin 456 dolarlık, Almanya’ya 169 milyon 877 bin 272 dolarlık, Irak’a 160 milyon 573 bin 158 dolarlık, Romanya’ya 121 milyon 589 bin 82 dolarlık ve Ukrayna’ya da 71 milyon 825 bin 545 dolarlık yaş meyve sebze gönderildi.

Dokuz aylık sürecin ekonomiye yansıması
Ürün bazında bakıldığında dokuz aylık süreçte;
l 218 milyon 276 bin 416 dolarlık domates
l 209 milyon 914 bin 126 dolarlık limon
l 161 milyon 688 bin 125 dolarlık kiraz-vişne
l 110 milyon 74 bin 303 dolarlık mandalina
l 91 milyon 129 bin 980 dolarlık portakal
l 90 milyon 586 bin 278 dolarlık biber
l 87 milyon 430 bin 932 dolarlık
şeftali ihracatı yapıldı.
l Ayrıca bu ürünleri takiben
l 87 milyon 263 bin 137 dolarlık üzüm
l 74 milyon 983 bin 536 dolarlık elma
l 54 milyon 293 bin 164 dolarlık greyfurt
l 48 milyon 821 bin 355 dolarlık nar
l 41 milyon 117 bin 925 dolarlık kayısı dünyanın çeşitli yerlerine gönderildi.

Bir kg 55 sent
Türkiye’de ocak-eylül dönemine bakılacak olursa miktar olarak 2 milyar 773 milyon 802 bin 969 kilogram yaş sebze ve meyve ürünü ihracatı gerçekleştirildi. Diğer yandan, 1 kilogramlık ihracatın değeri de yaklaşık 0,55 dolar olarak belirlendi.