Enerji Bakanı Dönmez: 4’üncü sondaj gemisi için çalışılıyor

Osman Çobanoğlu ANKARA

Karadeniz’de yapılan dev doğalgaz keşfi sonrası Türkiye enerjide yeni adımlar atmaya devam ediyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, "İki sismik gemimiz faal vaziyette. Oruç Reis’te Kaş’ın güneyindeki sahada oradaki iş planımızın yarısını tamamladık. Doğu batı yönündeki sismik çalışmalarımızı tamamladık. Şimdi güney kuzey yönündeki sismik çalışmalara geçiyoruz. Burada da yaklaşık iki aylık bir programımız var. Bu iki boyutlu çalışmanın sonuçlanması için. Sonra verileri değerlendireceğiz, üç boyutlu sismikler için bir iş planı yapacağız. Hiçbir emare yoksa bazı yerlere üç boyutlu sismik hiç yapmayacağız" dedi.
  
KANUNİ HAZIRLIK DÖNEMİNDE
Bakan Dönmez bir grup gazeteciye gündemdeki enerji konularını değerlendirdi. Denizlerdeki sondaj ve arama çalışmaları hakkında bilgi veren Bakan Dönmez, "Üç deniz sondaj gemimiz var bunların ikisi aktif çalışıyor. Kanuni de şu an da hazırlık döneminde. Haydarpaşa Limanına çekip direği sökeceğiz. Kasım ayı içerisinde onu Filyos’a çekeceğiz. Muhtemelen orada kulenin dikilmesi ve bazı hazırlıklar yapılacak. Önümüzdeki yılın Ocak ayı içerisinde o da aktif olarak çalışmaya başlar” diye konuştu. Dönmez, sondaj ve arama çalışmalarıyla ilgili şu bilgileri verdi:
  
 4’ÜNCÜ SONDAJ GEMİSİ İÇİN ÇALIŞILIYOR
“Bizim planlarımız ilk keşif oluncaya kadar 2-3 sondaj gemisi ilk arama amaçlı olanları yeterliydi. Ama ilk keşiften sonra yoğun bir sondaj işimiz olacak. Bir gemimiz biliyorsunuz Akdeniz’de. Karadeniz’de iki gemimiz var. Belki bir üçüncü geminin satın alması ya da kiralanması yönüne gidebiliriz demiştik. Şu an da arkadaşlar da çalışıyorlar. Hangisi ekonomik olacaksa bizim açımızdan onu tercih edeceğiz.
  
KEŞFEDİLEN GAZDA YOL HARİTASI BELLİ
Kasım ayının başından itibaren Türkali-1 kuyusunda sondaja başlayacağız. Sonrasında da orada toplamda 30 ila 40 arasında bir sondaj kuyusu açmayı planlıyoruz. Aşağı yukarı bir 7-8 yıllık bir iş planından bahsediyoruz. Ama ilk üretimi de 2023’te yapacağız. 2023’e kadar 8-10 kuyuyu tamamlarsak üretime almaya başlarız. Bir yandan üretim devam edecek. Bir yandan da sahanın geliştirilmesi, yeni üretim kuyularıyla devam edecek. Orada da planımız 2028’e kadar oradaki işlerin tamamını bitirmek.
  
AKDENİZ’DEKİ SAHA DA ÜMİT VERİYOR
Akdeniz’de 8 sondajımız oldu. Birkaç kuyudan gaz akışı okuduk ama süreklilik arz etmedi. Son açtığımız Selçuklu-1 kuyusunda arkadaşlar programı birkaç ay uzattılar. Bizim beklediğimizden daha uzun sürdü. Bunun da sebebi zaman zaman gelen gaz akışlarıydı. Oraya daha yakın yerde bir ilave sismik çalışması yaptırıyoruz. O açıdan orada bir potansiyel görüyoruz. Ama sismik çalışması ve arkasından yapacağımız ikinci bir kuyuyla onu test etmemiz lazım. Oradan da o müjdeli haber gelir ama bugün kesin bir şey söylemek erken.”
 
"TUZ GÖLÜ’NDE BÜYÜME POTANSİYELİ VAR"
Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Tesisi'nin önemine işaret eden Bakan Dönmez, üç komşu ülkeden doğalgaz geldiğini hatırlattı. Bakan Dönmez, “Rusya’dan 2 hat, Azerbaycan 2 hat, İran 1 hat, 2 tane de FSRU’muz var, 2 de LNG terminalimiz var. Demek ki 4 tane LNG, 2 tane depo, 7 tane de hattımız oldu. Bu hatlardan birinde kış şartlarında bizde ya da kaynak ülke tarafında arıza olabilir ya da kesinti olabilir. Bu durumda o kesintiyi hissettirmemem için depolara ciddi ihtiyaç oluyor. Mesela bu sene Ağrı’da sabotajla birlikte İran hattında bir kesinti yaşadık. Biz bunu hiç kimseye hissettirmedik çünkü depolarımızı daha önceden doldurmuştuk. Oradan hemen karşıladık” diye konuştu. Saha kapasitesiyle ilgili de bilgi veren Dönmez, “Birinci faz 1.2 milyar metreküptü. Önümüzdeki Nisan itibariyle bitmiş olacak. Genişletmeyle birlikte 5,4 metreküpe çıkmış olacağız. Bir taraftan bu bölgede yeni potansiyel alanlar var mı, sismik çalışmalarını da yapıyoruz. Bu bölge tuz açısından dünyanın çok nadir bölgelerinden birisi. Ümitliyiz. Burada büyüme potansiyeli var. Teknik çalışmalardan sonra netleşecek” dedi.
  
"KIŞIN HERHANGİ BİR SIKINTI YOK"
Kışın doğalgaz yönünden herhangi bir sıkıntının olup olmadığı sorusunu da cevaplayan Dönmez, “Sıkıntı yok. Bu kış TürkAkım devreye girdi. Mavi Akım var. Geçtiğimiz yıl TANAP devreye girdi. Yine Bakü-Tiflis-Erzurum hattımız var. O zaten aktif. İran tarafı aktif. 2 mobil LNG terminali ekledik. 2 de daha önceden kara terminali vardı. Baktığımızda ülkeye teorik giriş kapasitemiz tüketimimizin iki katına ulaştı. Ortalama 45-50 milyar metreküp yıllık gaz tüketiyoruz. Bütün bu sistemin bu giriş noktalarından full çekebilsek ve bu kadar da tükettiğimizi teorik olarak varsayarsak, bunun iki katı kadar gaz getirebileceğiz demektir. Bunun anlamı şu: Yerli gazla birlikte ne kadar çeşitli kaynaktan çok gaz getirebilirsek o kadar fazla gazda rekabetin yaşandığı bir piyasa oluşacak” açıklamasını yaptı.
  
"BÖLGESEL TİCARET MERKEZİ OLABİLİRİZ"
Gazın gazla rekabetinin her zaman tüketici lehine çalıştığını söyleyen Dönmez, “Bu bütün dünyada olduğu gibi bizde de öyle olacak. Bunu biz hep söylüyoruz. Bunun işaretlerini de alıyoruz aslında. Bizim şu anda iki senedir çalışan bir doğal gaz piyasamız var. Yeni kaynaklar da geldiği zaman göreceksiniz rekabet de artmış olacak. Nitekim Avrupa’da bu şekilde çalışan iki büyük piyasa var. Birisi TTF dediğimiz Hollanda’da, diğeri Londra'da. Bir de onlar kadar büyük olmamakla birlikte İtalya’da PSV adı verilen bir piyasa var. Biz de aslında Güneydoğu Avrupa’nın bölgesel ticaret merkezi olabiliriz. Günlük ticaret bu sene 2 milyar metreküpü geçecek" ifadelerini kullandı.
  
 “KONTRATLARIN HEPSİNİ SONLANDIRMAYACAĞIZ”
Türkiye’nin doğalgazdaki kontratlarıyla ilgili bilgi veren Bakan Dönmez, “Bizim şu anda kontrat büyüklüğümüz BOTAŞ ve özel sektörle birlikte baktığımızda yaklaşık 54 milyar metreküplük. Bunların 1-2 yıl içerisinde, 16 milyar metreküplük kısmı sona erecek. Bu arada onların müzakereleri de yapılıyor. Ama 5-6 yıllık geleceğe baktığımızda da sonlanacak olanlarda rakam 30 milyar metreküplere ulaşacak gibi gözüküyor. Tabii bunların hepsini sonlandırmayacağız. Karadeniz’den elde edeceğimiz üretim miktarına bakacağız. Eksik kalan kısmı dış kaynaklardan temin edeceğiz. Hem yerli kaynağımızı, hem de diğer dış kaynaklardan gelen şartları dikkate alarak bizim için en uygun olan teklifler değerlendirilerek ilerleyeceğiz” dedi.
  
 "YURTDIŞINDAN DA SONDAJ TEKLİFİ GELİYOR"
Zaman zaman farklı ülkelerden arama ve sondaj konusunda teklifler geldiğini söyleyen Bakan Dönmez, "Gerek Akdeniz, gerekse Avrupa ve Karadeniz ülkelerinden gemilerin oralarda da çalışmasıyla ilgili talepler geliyor. Ama şu anda bu son keşifle birlikte kendi işimize yoğunlaşmamız gerekiyor. O teklifleri biraz erteliyoruz. Şu anda biz kendi sahalarımıza yoğunlaştığımız için o tip tekliflere açıkçası teşekkür ediyoruz. İleride bakalım diyoruz" açıklamasını yaptı.
 
ALTINDA CİDDİ AÇIĞIMIZ VAR
Geçtiğimiz yıl 38 ton ile Türkiye tarihinin en büyük altın üretiminin yapıldığını söyleyen Enerji Bakanı, "Bu sene hedefimiz 45 ton. Üretim artarak gidiyor, bir önceki sene de 24 tondan gelmiştik buraya. Ama biz her sene ortalama 130 ila, 160 ton arasında da altın ithal ediyoruz. Bu anlamda ciddi açığımız var. Biz yaptığımız son çalışmalarla birlikte Türkiye’de ortalama üretilebilir altın rezervinin bin 500 ton civarında olduğunu tespit ettik. Bu yeni keşiflerle birlikte artabilir. Burada yerli oyuncular da var, yabancılar da var. Önemli olan bu değerin ilgili standartlara, kurallara uygun olarak ekonomiye kazandırılması” diye konuştu.
  
NÜKLEER ENERJİDE ÇALIŞMALAR TAM GAZ
Nükleer enerji noktasında Çinlilerle yapılan görüşmeleri de aktaran Dönmez, “Pandemi dolayısıyla uzaktan bazı görüşmeler yapabildik. O görüşmeler devam ediyor. Henüz netleşmedi sonuçlar, ama olumlu gidiyor. Ayrıca Akkuyu’daki çalışma da planlandığı gibi gidiyor. Biliyorsunuz orada iki ünite birisi 2023, birisi 2024’te işletmeye alınması planlanmıştı. Onlar da devam ediyor çalışmalar hızlı bir şekilde” dedi.