İşte Köşk'ün yetkileri

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, "Cumhurbaşkanı olursam, Anayasa'nın verdiği tüm yetkileri kullanırım" mesajı vermesi, dikkatleri devletin bir numarasının ne gibi yetkileri olduğuna çevirdi. Anayasa, Cumhurbaşkanı'na oldukça geniş yetkiler tanıyor. Bugüne kadar pek kullanılmasa da, Çankaya'da oturan isim Bakanlar Kurulu'na istediği zaman başkanlık edebildiği gibi, Meclisi de toplantıya çağırabiliyor. Genelkurmay Başkanı'nın atanmasından, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, YÖK, HSYK gibi kurumlara üye görevlendirilmesine kadar birçok yetki de Cumhurbaşkanı'nda bulunuyor. nbsp;

İşte, Anayasa'da vurgu yapılan o yetkiler: nbsp;

TBMM'Yİ TOPLANTIYA ÇAĞIRABİLİR

Cumhurbaşkanı'nın yasama ile ilgili yetkileri arasında, TBMM'yi gerektiğinde toplantıya çağırmak da bulunuyor. Son dönemde bu yetki kullanılmadı. Başbakan, Cumhurbaşkanı olursa, bu yetkiyi kullanabilir. Kanunları yayımlamak, veto yetkisini kullanmak bugün de kullanılabilen görev ve yetkiler. nbsp;
Anayasa değişikliklerini gerekli görürse halkoyuna sunmak veya Anayasa Mahkemesi'ne götürmek nbsp;sıralanan yetkiler arasında bulunuyor. nbsp;

BAKANLAR KURULU'NU TOPLAYABİLİR

Cumhurbaşkanları bugüne kadar tercih etmese de, Cumhurbaşkanı'nın yetkileri arasında "gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kurulu'na başkanlık etmek veya Bakanlar Kurulunu başkanlığı altında toplantıya çağırmak" da var. Başbakan Erdoğan, Köşk'e çıksa bile, istediği an Bakanlar Kurulu'nu kendi başkanlığında toplayabilir. Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek, Başbakanın teklifi üzerine bakanları atamak ve görevlerine son vermek de, Köşk'ün mevcut görev ve yetkileri arasında bulunuyor. nbsp;

"BAŞKOMUTANLIK" YETKİSİ

Cumhurbaşkanı, Anayasa'ya göre, TBMM adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığı görevini de temsil ediyor. Genelkurmay Başkanı'nı atamak görevleri arasında. Ancak, atama, Bakanlar Kurulu'nun teklifi üzerine yapılıyor. nbsp;

MGK GÜNDEMİN ONA BAĞLI

Başbakan, Cumhurbaşkanı olduğu zaman sadece MGK'ya başkanlık etmekle kalmayacak, toplantıya da çağırabilecek. Toplantının gündemini belirleme hakkı bulunuyor. Anayasa'da, bu adımı atarken, "Başbakan ve Genelkurmay Başkanı'nın görüşünü alacağı" ifadesi dile getiriliyor. Cumhurbaşkanı'nın, kendi başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu ile afet vb. olağanüstü durumlarda sıkıyönetim, OHAL ilanı gibi kararlar alma yetkisi bulunuyor. nbsp;

AF YETKİSİ DE VAR

Cumhurbaşkanının yetkileri arasında "sürekli hastalık, sakatlık, kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak" da bulunuyor. Abdullah Gül'den Ahmet Necdet Sezer'e, Süleyman Demirel'den Turgut Özal'a kadar cumhurbaşkanları kimi zaman bu yetkilerini kullandı. Başbakan Erdoğan da Köşk'e çıkması durumunda, bu yetkisini aktif olarak tercih edebilir. Çeşitli davalarda bazı isimlerin hastalığına karşın cezaevinde tutulması tartışma konusu olmuştu. nbsp;

O ÜYELERİ CUMHURBAŞKANI SEÇİYOR

Cumhurbaşkanı'nın, devletin önemli kademelerinde görev yapan pekçok ismi atama yetkisi de bulunuyor. Devlet Denetleme Kurulunun üyelerini ve Başkanını atamak, inceleme ve denetleme yaptırmak yetkileri arasında. YÖK üyelerini seçmek, önerilen isimler arasından üniversite rektörlerini belirlemek, Anayasa Mahkemesi üyelerini, Danıştay üyelerinin dörtte birini, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Askerî Yargıtay üyelerini, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) üyelerini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini seçmek de Cumhurbaşkanı'nın bugün de kullandığı yetkiler arasında bulunuyor. nbsp;

YARGI MERCİLERİNE BAŞVURULAMIYOR

Anayasa'nın 105. maddesine göre, Cumhurbaşkanı'nın, Anayasa ve diğer kanunlarda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararları, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanıyor. Bu kararlardan Başbakan ve ilgili bakan sorumlu tutuluyor. Cumhurbaşkanının resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine, Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamıyor. nbsp;

OĞUZHAN ŞAHİN / TÜRKİYE GAZETESİ