Hanedan nerede öldü nereye gömüldü?

Osmanoğulları için sürgün kanununun çıktığı 3 Mart 1924 günü, son padişah Sultan Mehmed Vahideddin Han, son halife Abdülmecid Efendi ve şehzade unvanını taşıyan 35 kişiyle birlikte ailenin toplam 37 erkek üyesi bulunuyordu. Padişah ve şehzade kızları olan ve "sultan" denilen kadın üyelerin sayısı ise 42 idi. Bu 79 kişinin tamamı İstanbul'da doğmuştu. Şu anda bunların hiçbiri yaşamıyor. 50 yıllık sürgün sırasında 16 şehzade ve 14 sultan dünyaya geldi. Bunlardan 3 şehzade ve 7 sultan vefat etti. Sürgünün bittiği 1974 yılından bu yana geçen 40 yıl içinde de 13 şehzade ve 5 sultan doğdu. Bunlardan 1 şehzade vefat etti. Osmanlı Hanedan Ailesi'nden bugün 25 şehzade ve 12 sultan hayattadır. Geçen hafta üzücü bir haberle sarsıldık. 1994'te Nice'te vefat eden Şehzade Mehmed Orhan Efendi'nin mezarının ilgisizlik nedeniyle boşaltılıp kemiklerinin Nice Mezarlığı'ndaki toplu mezar diyebileceğimiz bir kemik çukuruna atıldığını yüreğimiz yanarak öğrendik.
Böyle müessif bir olayla bir daha karşılaşmamak adına, Osmanlı Hanedan Ailesi'nin sürgüne gönderilen 37, sürgün sırasında doğan 3, sürgünden sonra doğan 1 olmak üzere bugün artık hayatta olmayan 41 erkek üyesinin; yine sürgüne gönderilen 42, sürgün sırasında doğan 7 olmak üzere vefat etmiş toplam 49 kadın üyesinin mezarlarının nerelerde bulunduğunu aşağıdaki listede veriyoruz.


1924'ten sonra vefat eden şehzadeler
1. Sultan Mehmed Vahideddin Han (1861-1926) İtalya'nın San Remo şehrinde vefat etti. Şam'daki Sultan Selim Camii haziresindeki Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
2. Halife Abdülmecid Efendi (1868-1944) Paris'te vefat etti. Medine'deki Baki Kabristanı'na defnedildi.
3. Mehmed Selim Efendi (1870-1937) Beyrut'un 16 km kuzeyindeki Cünye kasabasında vefat etti. Kabri Şam'daki Sultan Selim Camii Hanedan Kabristanı'ndadır.
4. Mehmed Ziyaeddin Efendi (1873-1938) İskenderiye'de vefat etti. Buradaki Ömer Tosun Paşa Türbesi'ne defnedildi. Daha sonra nbsp;Kahire'deki Abbasiye Kabristanı'na nakledildi. Burada 3 sene bekledikten sonra 1953'te Hıdiv Tevfik Türbesi'ne defnedildi.
5. M.Seyfeddin Efendi (1874-1927) Nice'te vefat etti. Cenazesi Şam'a götürülerek S.Selim Camii Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
6. İbrahim Tevfik Efendi (1874-1931) Nice'te vefat etti. Orada defnedildi.
7. M. Abdülkadir Efendi (1878-1944) Sofya'da vefat etti. Kabri Sofya'dadır.
8. Ahmed Nuri Efendi (1878-1944) Nice'te vefat etti. Yaygın rivayete göre bir parkta ölü bulunmuştur. Cenazesi Şam'daki Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
9. A.Nihad Efendi (1883-1954) Beyrut'ta vefat etti. Cenazesi Şam'a götürülerek Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
10. M. Burhaneddin Efendi (1885-1949) New York'ta vefat etti. Cenazesi İstanbul'a getirildi. Kabul edilmemesi üzerine nbsp;Şam'daki Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
11. Ö.Hilmi Efendi (1886-1935) İskenderiye'de vefat ederek buradaki Ö.Tosun Paşa Türbesi'ne defnedildi. Daha sonra türbenin istimlak edilerek yıkılması üzerine kemikleri 1953'te Kahire'deki Hıdiv Tevfik Türbesi'ne nakledildi.
12. M.Cemaleddin Efendi (1890-1946) Beyrut'ta vefat etti. Orada defnedildi.
13. Abdürrahim Hayri Efendi (1894-1952) Paris'te bir otel odasında uyku ilacı içerek intihar etti. Orada Père Lachaise Mezarlığı'na defnedildi.
14. M.Abdülhalim Efendi (1894-1926) Paris'te vefat etti. Cenazesi Şam'a götürülerek S. Selim Camii Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
15. Osman Fuad Efendi (1895-1973) Paris'te vefat etti. Orada defnedildi.
16. Ö.Faruk Efendi (1898-1969) Kahire'de vefat edip orada defnedildi. 1977'de kemikleri nbsp; Sultan 2.Mahmud Türbesi'ne nakledildi.
17. A.Nureddin Efendi (1901-1944) Paris'te öldü. Orada defnedildi.
18. M. Abdülaziz Efendi (1901-1977) Nice'te vefat etti. Nice'te defnedildi.
19. M.Şevket Efendi (1903-1973) 50 yıllık sürgünün bitmesine bir yıl kala Fransa'da vefat etti. Orada defnedildi.
20. Ali Vasıb Efendi (1903-1983) İskenderiye'de vefat etti. Orada defnedildi. Kemikleri nbsp;İstanbul'a getirilerek, M. Reşad Han Türbesi haziresine defnedildi.
21. M.Şerefeddin Efendi (1904-1966) Beyrut'ta vefat etti. Cenazesi Şam'daki Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
22. A.Tevhid Efendi (1904-1966) Beyrut'ta vefat etti. Orada defnedildi.
23. M.Abid Efendi (1905-1973) Beyrut'ta vefat etti. Cenazesi Şam'a götürülerek Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
24. M. Abdülkerim Efendi (1906-1935) New York'ta bir otel odasında Rus ajanları tarafından tabancayla öldürüldü. New York'ta nbsp;defnedildi. Kabir yeri belli değildir.
25. M. Nizameddin Efendi (1909-1933) İsviçre'nin Locarno şehrinde vefat etti. Kahire'ye defnedildi. 1967'de kemikleri Sultan 2. Mahmud Türbesi'ne nakledildi.
26. M.Orhan Efendi (1909-1994) Nice'te vefat etti. Orada defnedildi. 2010'da Nice Belediyesi, mezar yeri kullanma ruhsatı bedelinin yıllarca ödenmemesi ve ailesine ulaşılamamasını gerekçe göstererek kemiklerini 11. adadaki mezarından çıkarıp aynı mezarlıktaki 3 numaralı kemik çukuruna attı.
27. M.Nazım Efendi (1910-1984) sürgünden sonra İstanbul'da vefat etme mutluluğuna erişen iki şehzadeden biridir. Sultan M.Reşad'ın türbesinin haziresine defnedildi.
28. M.Fahreddin Efendi (1911-1968) New York'ta vefat etti. Orada defnedildi.
29. O.Ertuğrul Efendi (1912-2009) New York'ta yaşamaya devam etmesine rağmen İstanbul'a bulunduğu sırada vefat etti. Dedesi Abdülhamid Han'ın Çemberlitaş'taki türbesinin haziresine defnedildi.
30. M.Ertuğrul Efendi (1912-1944) Kahire'de nbsp; vefat etti. Abbasiye Kabristanı'na defnedildi. 1950'de Hıdiv Tevfik Türbesi'ne nakledildi.
31. Ö. Fevzi Efendi (1912-1986) Amman'da vefat etti. Cenazesi İstanbul'a getirilerek nbsp;Sultan Mehmed Reşad'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedildi.
32. M. Namık Efendi (1914-1963) Nasır idaresince 4,5 yıl hapsedildi. Salıverildikten az sonra esrarlı bir şekilde Kahire'de öldü. Orada defnedildi. 1977'de kemikleri Çemberlitaş'taki İkinci Mahmud Han Türbesi'ne nakledildi.
33. Necib Ertuğrul Efendi (1914-1994) Viyana'da vefat etti. Orada defnedildi.
34. M.Hüsameddin Efendi (1916-1966) Beyrut'ta bir Fransız askerinin başına vurması sonucu malul hale geldi. Beyrut'ta vefat ederek orada defnedildi.
35. Alâeddin Efendi (1917-1999) Sofya'da vefat etti. Orada defnedildi.
36. Süleyman Sadeddin Efendi (1917-1985) Ticaret için gittiği Riyad'da vefat etti. Orada defnedildi.
37- Burhaneddin Cem Efendi (1920-2008) New York'ta vefat etti. Orada defnedildi.
38. Cengiz Efendi (1925-1950) Komünistlerin suikastı sonucu Paris'te öldürüldü. Paris'te Bobigny Müslüman Mezarlığı'na defnedildi.
39. Osman Efendi (1925-1934) Budapeşte'de vefat etti. Orada Gül Baba Türbesi haziresine defnedildi.
40. Hasan Orhan Efendi (1946-2010) Kahire'de kanserden vefat edip orada defnedildi.
41. Nihad Reşad Efendi (1978-1978) 3 aylıkken Londra'nın batısında Marlow'da vefat edip Woking'de Brookwood Mezarlığı'na defnedildi.

1924'ten sonra vefat eden sultanlar
1. Seniha Sultan (1852-1931) Nice'te vefat etti. Cenazesi Şam'a götürülerek Sultan Selim Camii Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
2. Mediha Sultan (1856-1928) Fransa'nın Menton şehrinde vefat etti. Nice'te defnedildi.
3. F.Saliha Sultan (1862-1941) Kahire'de vefat etti. Orada Hıdiv Tevfik Türbesi'ne defnedildi.
4. Nazime Sultan (1866-1947) Beyrut'da vefat etti. Kabri Şam'daki S.Selim Camii Hanedan Kabristanı'ndadır.
5. Hadice Sultan (1870-1938) Beyrut'ta nüzul inerek vefat etti. Kabri Şam'daki S. Selim Camii Hanedan Kabristanı'ndadır.
6. Zekiye Sultan (1872-1950) 1952'de kadınlar için çıkan izne dahi yetişemeden Fransa'nın İspanya sınırına yakın Pau kasabasında bir otel odasında vefat etti. Bir İstanbul Ermenisi olan otel sahibi, Sultan ve eşi Ali Nureddin Paşa'dan vefatlarına kadar ücret almadı. Paşa da Sultan'dan 2 yıl sonra vefat etti. Her ikisinin de Pau'daki kabir yeri belli değildir.
7. Fehime Sultan (1875-1929) Nice'te vefat etti. Cenazesi Şam'a götürülerek S. Selim Camii Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
8. Fatma Naime Sultan (1876-1945) Tiran'da vefat etti. Orada defnedildi.
9. Fatma Sultan (1879-1932) Sofya'da vefat etti. Kabri Sofya'da Merkez Mezarlığı'ndadır.
10. Münire Sultan (1880-1939) Nice'te vefat etti. Orada defnedildi.
11. Behiye Sultan (1881-1948) Kahire'de vefat etti. Orada defnedildi.
12. Naile Sultan (1884-1957) İstanbul'da vefat etti. Yahya Efendi Dergâhı'na defnedildi.
13. Rukiye Sultan (1885-1971) İstanbul'da vefat etti. Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
14. Ayşe Hamide Sultan (1886-1960) İstanbul'da vefat etti. Yahya Efendi Dergâhı Şehzade Kemaleddin Efendi Türbesi haziresine defnedildi.
15. Şadiye Sultan (1886-1977) İstanbul'da vefat etti. Çemberlitaş'taki İkinci Mahmud Han Türbesi'ne defnedildi.
16. Adile Sultan (1887-1973) Paris'te vefat etti. Orada defnedildi.
17. Emine Nemika Sultan (1888-1969) İstanbul'da vefat etti. Yahya Efendi Dergâhı haziresine defnedildi.
18. Refia Sultan (1891-1938) Beyrut'ta vefat etti. Cenazesi Şam'a götürülerek Hanedan Kabristanı'na defnedildi.
19. Emine Atiye Sultan (1891-1978) İstanbul'da vefat etti. Çemberlitaş'taki İkinci Mahmud Türbesi haziresine defnedildi.
20. Fatma Ulviye Sultan (1892-1967) İzmir'de vefat etti. Çengelköy Mezarlığı'na defnedildi.
21. Rukiye Sabiha Sultan (1894-1971) 1952'deki izinden sonra genellikle İstanbul'da yaşadı ve burada vefat etti. Rumelihisarı'ndaki Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi.
22. Arife Kadriye Sultan (1895-1933) Nice'te vefat etti. Orada defnedildi.
23. F.Zehra Sultan (1895-1965) İstanbul'da vefat etti. nbsp;İkinci Mahmud Han Türbesi'ne defnedildi.
24. Emine Naciye Sultan (1896-1957) İstanbul'da vefat etti. Yahya Efendi Dergâhı haziresine defnedildi.
25. Behiye Sultan (1900-1950) İskenderiye'de vefat etti. Kahire'de defnedildi.
26. Fatma Gevheri Sultan (1904-1980) İstanbul'da vefat etti. Çemberlitaş'taki Sultan İkinci Mahmud Han Türbesi haziresine defnedildi.
27. Hadice Şükriye Sultan (1906-1972) Kahire'de vefat etti. Çemberlitaş'taki Sultan İkinci Mahmud Han Türbesi'ne defnedildi.
28. Rukiye Sultan (1906-1927) Budapeşte'de vefat ederek oradaki Gül Baba Türbesi haziresine defnedildi.
29. Hayriye Sultan (1908-1943) Beyrut'ta vefat etti. Kahire'de Abbasiye Kabristanı'na defnedildi. 1950'de Hıdiv Tevfik Türbesi'ne nakledildi.
30. Lütfiye Sultan (1910-1997) Riyad'da vefat etti. Cenazesi İstanbul'a getirilerek dedesi Sultan Mehmed Reşad Han'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedildi.
31. E.Mukbile Sultan (1911-1995) Eşi Ali Vasıb Efendi'nin 1983'te vefatı üzerine İskenderiye'den İstanbul'a geldi. Burada vefat ederek dedesi Sultan Mehmed Reşad Han'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedildi.
32. Rebia Nilüfer Sultan (1912-1997) New York'ta vefat etti. Orada defnedildi.
33. H. Dürrüşehvar Sultan (1914-2006) Londra'da vefat etti. Brookwood Mezarlığı'na defnedildi.
34. M. Mihrişah Sultan (1916-1987) İstanbul'da vefat etti. İkinci Mahmud Han Türbesi'ne defnedildi.
35. A.Masume Fethiye Sultan (1916-1944) Kahire'de vefat etti. Orada defnedildi.
36. Mihrimah Selçuk Sultan (1920-1980) Monaco'da vefat etti. Kahire'de defnedildi.
37. Fatma Samire Sultan (1920-2000) New York'ta vefat etti. Orada defnedildi.
38. F.Neslişah Sultan (1921-2012) İstanbul'da vefat etti. Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi.
39. Mihrimah Sultan (1922-2000) Amman'da vefat etti. İstanbul'daki nbsp;Mehmed Reşad Han'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedildi.
40. Hamide Nezahat Sultan (1923-1998) Fransa'nın Bagnols-sur-Cèze kasabasında vefat etti. Orada defnedildi.
41. Zehra Hanzade Sultan (1923-1998) Paris'te vefat etti. Rumelihisarı'ndaki Aşiyan Mezarlığı'nda annesi Rukiye Sabiha Sultan'ın yanına defnedildi.
42. Bidar Sultan (1924-1924) 2 aylıkken vatandan çıktı. 5 ay sonra Budapeşte'de vefat etti. Orada Gül Baba Türbesi haziresine defnedildi.
43. Safvet Neslişah Sultan (1925-2014) İstanbul'da vefat etti. Karacaahmet Mezarlığı'na nbsp;defnedildi.
44. Necla Hibetullah Sultan (1926-2006) Madrid'de vefat etti. Aşiyan Mezarlığı'nda annesi Rukiye Sabiha Sultan'ın yanına defnedildi.
45. Fevziye Sultan (1928-2014) Paris'te vefat etti. Paris'in banliyösü Thiais'de Val-de-Marne Mezarlığı'na defnedildi.
46. Mübeccel Bezmialem Sultan (1929-1993) İstanbul'da vefat etti. Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
47. Fatma Necla Sultan (1933-2010) Zürich'te vefat etti. Orada defnedildi.
48. Hürrem Sultan (1939-1999) Nice'te vefat etti. Orada defnedildi.
49. Iskra Sultan (1949-2009) Hamburg'da vefat etti. Orada defnedildi.


DR.İBRAHİM PAZAN-TÜRKİYE GAZETESİ