Belirsizlik nasılmış?

İlk defa iki aşamalı bir seçimi geride bıraktık. İlk turun ardından borsa sert düştü. İkinci turun ardından sert yükseldi. İlk tur ile ikinci tur arasında “siyasi sonuçlar itibarıyla” aynı tablo ortaya çıkmasına rağmen, borsa neden aynı sonuca birbirinin tam tersi tepki gösterdi? Ve ilk turun ardından “piyasanın sevmediği sonuç çıktı” diyenler, acaba ikinci turun ardından ne düşündüler?

 

Ekonominin dinamikleri sadece ideolojik kalıplara sıkışırsa, ortaya böyle yorumlar çıkıyor. Ekonomi aynı zamanda psikolojidir, algıdır ve davranışsal olarak da cereyan eden birtakım eylemlerin neticesidir. Ve ekonominin en sevmediği şey belirsizliktir. En kötü ihtimali görün ama belirsizliği görmeyin! Çünkü görmeden, belirsizlik içinde yatırımlara yön veremezsiniz. Riskli alanlardan kaçar, güvenli limanlara sığınırsınız.

 

İşte yaşadığımız örnek; seçimde ikinci turun da yapılacağı ortaya çıktıktan sonra belirsizlik devam etti. KKM, altın gibi “güvenli liman olarak görülen” yatırım araçlarına sığınıldı. KKM’nin 2,5 trilyon lira ile rekor kırması, gram altının 1.325 TL’yi aşarak tüm zamanların zirvesine tırmanması, psikolojik eğilimin de bir göstergesi oldu. Geçen hafta ikinci turdan sonra ne oldu? Aynı sonuç ve seçim bitti, belirsizlik bitti. Ülkenin risk primi (CDS) “belirsizliğin ortadan kalkmasıyla” birlikte 700’e yakın seviyelerden 560’a kadar geriledi. Risk iştahı arttı. Borsanın bir haftalık getirisi sadece endeks bazında yüzde 15’i aştı. Bu arada dolarda da (resmî kur itibarıyla) 21.00 seviyesine kadar bir yükseliş yaşandı. O çok speküle edilen Kapalıçarşı-TCMB kuru makası da gittikçe kapandı. Açıkçası genel anlamda bir normalleşme var ilk aşamada…

 

Şimdi gelelim önümüzdeki problemlere… Belirsizlik de aşama aşamadır. İlk aşama geride kaldı ama bazı belirsizlikler önümüzde duruyor. Risk iştahı bir yere kadar yükselecek, bir noktada tekrar “bekle-gör” moduna geçecek. Hangi nokta orası; yeni ekonomi politikaları nasıl şekillenecek? Yüksek cari açık, yüksek enflasyon, yüksek piyasa faizi, düşük rezervler… Bunlar öngörülebilir politikalarla, doğru yönetilirse, o zaman çok daha güzel günler göreceğiz. Şu anda sonbahara kadar bir zaman kazandığımızı düşünüyorum. “Aşırı talepte soğuma, tüketici kredilerinde durulma, dolayısıyla cari açık ve enflasyonist baskıda bir hafifleme, turizm mevsimi kaynaklı ülkeye bir miktar döviz girişi” ana denkleminde, bir soluklanma yaşanma ihtimali var. Bu süreyi iyi değerlendirmek gerekiyor.

***

Peki borsa yatırımcısı ne yapacak? BİST100 endeksinin ucuz fiyatlandığını ve fırsat sunduğunu önceki yazılarımızda sıklıkla dile getirmiştik. Nitekim gelen sert tepki ile birlikte hisseler dip seviyelerinden hızla uzaklaştı. Cuma günü 5.115’ten kapanan endeks için iki düşen trend bulunuyordu. Bunlardan ilki, geçen hafta 4.850’nin aşılmasıyla birlikte yukarı yönlü kırıldı. Şimdi ikinci ve ana düşen trend noktasına işaret eden 5.200 seviyesini izleyeceğiz. Ekonomi yönetimi ve ekonomi politikalarına dair yaşanacak pozitif gelişmelerle birlikte 5.200 seviyesi aşılabilir. Bu durumda borsada orta-uzun vadede yeni zirvelere doğru bir yolculuktan bahsedebileceğiz. Şayet bir soluklanma ihtiyacı olursa, 4.800’e kadar varabilecek geri çekilmeleri de normal karşılayacağız.

Yeni dönemde çimento, yapı, GYO, havacılık, bilişim, perakende, otomotiv, beyaz eşya, yenilenebilir enerji gibi sektörler, mevcut ortamın dinamiklerinden daha olumlu etkilenebilir. ABD’de yüksek faiz, Avrupa’da bazı ülkelerin teknik resesyona girmesi ve Çin’de beklenti altında kalan toparlanma sebebiyle, petrol başta olmak üzere emtialar baskı altında. İçeride açıklanan ilk çeyrek büyüme rakamlarında sanayinin de performansının düştüğünü izledik. Dolayısıyla petro-kimya ve sınai sektörlerde görünüm, daha ılımlı olabilir. Bankacılık sektörü de makroekonomik gelişmeler ve regülasyonların seyrine bağlı olarak, yön arayışını sürdürmeye devam edecek.