Dünyanın yeni mirasları

İnsanlık tarihinin en önemli eserlerinden olan ve 12 bin yıllık geçmişiyle tarihin sıfır noktası olarak nitelendirilen Şanlıurfa’nın Göbeklitepe Arkeolojik Alanı, Türkiye’nin 18’inci varlığı olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kaydedildi. Bahreyn’in başkenti Manama’da devam eden 42’nci Dünya Miras Komitesi toplantısında alınan kararla listeye dâhil edilen Göbeklitepe, tarih öncesi avcı ve toplayıcı grupların hayatları ve inanç sistemleri hakkında bugüne kadar tüm bilinenleri değiştiren bir miras olarak dikkati çekiyor. Kireçtaşı bir plato üzerinde yapay olarak oluşturulmuş bir höyük olan ve Stonehenge’den yaklaşık 6 bin yıl daha önceye tarihlenen Göbeklitepe, bilinen en eski megalitik yapı örneklerini barındırıyor. Törensel amaçlı kullanıldığı düşünülen, kireçtaşından yapılmış T şeklindeki yekpare dikilitaşların ön plana çıktığı yuvarlak, oval ve dörtgen yapılardan oluşan arkeolojik alan insanlık tarihine ışık tutuyor.

Göbeklitepe’yi Dr. Öz tanıtacak
Ünlü Türk cerrah ve televizyon sunucusu Dr. Mehmet Öz, Göbeklitepe’de edindiği bilgileri ve yaptığı röportajları, ABD’de yayımlanan “The Dr. Oz Show” isimli programında paylaşacak. Dr. Öz:  “Şovum 100 ülkede yayınlanıyor. Onun için bütün Arap ülkelerinde, Doğu Avrupa’da, Asya’da ve tabii Amerika’da gösterilecek. Göbeklitepe’nin Türkiye’de olması inanılmaz bir şey. Herkes mutlaka görmeli” dedi.

2 bin çeşit bitki 801 tür hayvan
Çin’in güneybatısındaki Guizhou eyaletinde yer alan Fanjingshan, flora ve faura çeşitliliği açısından Çin’in ‘gen veri tabanı’ olarak anılıyor. Bölgede 2 bin çeşit bitki, 801 tür hayvan bulunuyor. Bunlardan 31 bitkinin nesli tükenmek üzere, 19 tür hayvan için de aynı tehlike söz konusu.

Kayalar tual gibi
Yaklaşık 4 milyon hektarlık yüz ölçümüyle Kolombiya’nın en büyük doğal parkı olan Chiribiquete’de yerlilerden kalma 70 bin kaya resmi ile bazıları Eyfel Kulesi’nin 3 katı büyüklüğünde 38 dev kayalık yer alıyor. 42. Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda Dünya Miras Listesi’ne alınan Chiribiquete, “Amazonların Sistine Şapeli” olarak tanınıyor. Parkın Dünya Miras Listesi’ne girmesiyle 700’den fazla endemik bitki çeşidi de koruma altına alınacak.

5 bin yıllık mısır tarlası
Meksika’nın Tehuacan-Cuicatlan Vadisi de Göbeklitepe gibi Unesco listesine giren güzelliklerden... Oaxaca eyaletinde bulunan Vadi, hem tabii hem de kültürel özelliklerinden ötürü, “karma koruma alanı” olarak Dünya Miras Listesi’ne dâhil edildi.  Araştırmacılar, 5 bin yıl önce bölgede mısır yetiştirildiğine dair kanıtlar bulmuştu.

Gün yüzüne çıkıyor
İspanya’nın Endülüs bölgesinde yer alan Cordoba kentindeki Orta Çağ’dan kalma Medinetü’z-Zehra Sarayı da Dünya Mirası listesine alındı. 936 yılında yaptırılan saray, bin yıl toprak altında kaldıktan sonra 20’inci yüzyılın başlarında bulundu. Saray, İslam mimarisinin önemli yapıtlarından kabul ediliyor.