Left
Lamba

HAYIRLI RAMAZANLAR

__:__:__
Lamba
Right

180 yılda çok şey değişti

180 yılda çok şey değişti

KÜLTüR - SANAT Haberleri

On Türk fotoğrafçı, tarihteki ilk fotoğraf gezisinin rotasını takip ederek Avrupa ve İslam dünyasını fotoğrafladı. Çekilen enstantaneler, emperyalizmin Orta Doğu’daki 180 yıllık talanını gözler önüne serdi.

MURAT ÖZTEKİN

“Korkunç bir havada devletin buharlı yolcu gemisi Scamandre’a biniyoruz. Kaptanın işaretiyle vapurun düdüğü ötüyor. Makinenin çarkıfeleğininki gibi hızlı ve gürültülü çarklar herkesi aynı yazgıya sürüklüyor…”
Bu ifadeleri kullanan Fransız fotoğrafçı Frédéric Auguste Antoine Goupil-Fesquet, fotoğraf denilen medeniyet şahikası keşfedilir edilmez yanına ressam Émile Jean Horace Vernet ve Charles Marie Bouton’u da alarak 1839 yılında tarihî bir seyahate çıkar… Dünyanın ilk fotoğraf gezisidir bu…  Fransa’nın Marsilya limanından demir alan sanatçılar, altı ay boyunca Livorno, Malta, Siros, Paros, Naksos, Santorini, İskenderiye, Kahire, Süveyş, Gazze, Kudüs, Nablus, Nasıra, Akra, Sayda, Deir el-Qamar, Şam, Trablusşam, Beyrut, Larnaka, Rodos, Kos, İzmir, Çanakkale ve İstanbul gibi şehirlerde basit bir makine olan “Dagerreyotipi” ile çekim yaparlar. Fransızların maksatları nedir tam olarak bilinmez ama çektikleri fotoğraflarla tarihe not düşerler. Basılamayıp gravüre dönüştürülen bu kareler, böylece bize ulaşır…
İşte 180 sene evvel çıkılan bu seyahat, 10 Türk fotoğrafçı tarafından yeniden canlandırıldı. Coşkun Aral, Laleper Aytek, Ali Borovalı, Murat Germen, Sinan Koçaslan, Yusuf Sevinçli, Alp Sime, Lale Tara, Serkan Taycan ve Cem Turgay, aynı rotayı çizerek bir fotoğraf gezisine çıktılar. Çekilen fotoğraflar ise “Bir Yol Öyküsü: Fotoğrafın Ardında 180 Yıl” adıyla Pera Müzesinde sergiye dönüştü…

180 yılda çok şey değişti
Büyük bir kısmı İslam dünyasında çekilen fotoğrafların yer aldığı sergide, bir buçuk asır evvel mütevazı ama huzurlu insanların yaşadığı toprakların şimdilerde kaos ve savaşa teslim olmuş hâlleri görülebiliyor. Biz de bazı sanatçılardan fotoğrafların hikâyesini dinliyoruz…

180 yılda çok şey değişti

EMPERYALİZMİN İZLERİ VAR
Mısır’ı fotoğraflayan sanatçı Murat Germen 180 sene evvel Fransızların çıktığı gezinin turistik olmadığı kanaatinde. Sanatçı Germen “Bunun bir keşif gezisi olduğu ortada. Keşif gezileri de bilgi toplamak için yapılan bir nevi istihbarat faaliyetleridir. Batı, ilerde iş birliği yapmak veya kolonize etmek için ülkeler hakkında hep böyle bilgi toplamıştır” diyor. Bu noktadan yola çıkarak fotoğraflarında Batı’nın sömürüsüne dikkat çektiğini ifade eden Germen “Mısır, sömürgeciliğin üzerinde en çok iz bıraktığı ülkelerden biri. Emperyalizm, sadece siyasi ve askerî olarak ilerlemedi. Kültür ve dil üzerinde de etkileri oldu. Zira insanlar kültürel olarak daha kolay teslim olabiliyorlar. Mısır’da da bunu net olarak görebiliyoruz. Ancak ben egemen sistemin Mısır’ı nasıl harcadığını göstermeye çalışırken sokaklarda ve havalimanında üzücü olaylar yaşadım” şeklinde konuşuyor.  

180 yılda çok şey değişti

ŞAM’A VE GAZZE’YE GİREMEDİM
Lübnan, Filistin ve Suriye gibi ülkelerde çektiği enstantaneleri sergide yer alan Coşkun Aral ise şunları söylüyor: Malumunuz ilk fotoğraf makinesinin prototipini bulan kişi Arap ilim adamı İbnü’l-Heysem’dir. Ancak parasızlıktan ötürü bunu gerçek kılamamış. Daugerre’le başlayan süreçte fotoğraf makinesi keşfedilmiş ve hemen bir fotoğraf seyahati yapılmış. Ben de bunu Orta Doğu’da tekrar ettim. Daha evvel defalarca gittim yerler olduğu için ne yapmamam gerektiğini biliyordum. Ama birkaç yerde gözaltına alınıp sorgulanmaktan kurtulamadım. Şam’a ve Gazze’ye hiç sokulmadım, Nablus gibi yerlere giriş için çok bekletildim. Zor oldu yani. Ama o coğrafyada 180 senede yaşanan  değişimlerin izlerini görebildik.

180 yılda çok şey değişti

SİROS'TA NEŞE BEYRUT'TA HÜZÜN
Serginin küratörü Engin Özendes, 180 sene sonra ilk fotoğraf seyahatinin rotasını canlandırmak istediklerini söyleyerek şöyle konuşuyor: Fotoğraf dili birbirinden çok farklı 10 sanatçıyı seçtik. Kimileri bir lokasyona bazıları da bir den fazla yere giderek çekimler yaptı. 180 yıl evvelinde çekim yapan üç Fransız yolcu, her uğradıkları yerde hoş karşılanmışlar, rahat bir coğrafyada dolaşmışlardı. Bugünkü coğrafyanın durumu ise malum… Beklemediğimiz şekilde sanatçılar çok sıkıntılar çekti. Siros adasında çok güzel detaylar çekilebilirken Beyrut’ta sadece mermi deliklerinin olduğu duvarlar gördük. Bu, bizi çok hüzünlendirdi.

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.
Sonraki Haber Yükleniyor...