Kütüphaneler bize geldi

MURAT ÖZTEKİN

Bu hafta her sene kutlandığı üzere “Kütüphane Haftası”… Aslında bu sene kütüphaneler açısından sevindirici gelişmelerin yaşandığı bir yıl oldu; Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi açıldı, Rami Kışlasına yapılması planlanan Şehir Kütüphanesinin çalışmaları hızlandı ve yeni kütüphaneler için müjdeler verildi. Ama şu günlerde Covid-19 salgınından ötürü kitap mahfillerine ulaşmamız mümkün değil... Bu yüzden biz kütüphanelere gitmiyoruz, kütüphaneler bize geliyor! Türkiye’de ve dünyada birçok kütüphane bazı eserlerini ücretsiz olarak internet ortamında erişime açıyor. Dolayısıyla salgını kültürel bir fırsata çevirme fırsatı doğuyor... İşte o hizmetlerden bazıları...
¥ Online erişime açık kütüphanelerin en zenginlerinden biri Türkiye Yazma Eserler Kurumuna ait. Aralarında padişah divanları, tarih kitapları, siyasetnameler gibi 107 yazma eserin latinize edilmiş hâline “www.ekitap.yek.gov.tr” internet adresinden ulaşılabiliyor.
¥ Kültür Bakanlığının ortaya çıkardığı “Kütüphanem Cepte” adlı cep telefonu aplikasyonu da karantina günlerinde kitaba erişmek için iyi bir vasıta... Aplikasyon sayesinde 19 bin e-Kitap’a ulaşılabiliyor. Ancak uygulamadaki eserleri okuyabilmek için e-Devlet üzerinden üyelik yapmak gerekiyor.
¥ İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Kütüphanesi hem araştırmacılara hem de kitap meraklılarına hizmet veriyor. Kütüphanenin uzaktan erişime açık bölümünde binlerce eser ve makale yer alıyor.
¥ Türkiye’nin en büyük kitap koleksiyonlarından birine sahip olan Millî Kütüphane, el yazması eserler, süreli yayınlar ve kitap dışı materyallerini kurumun internet sitesindeki “Dijital Kütüphane” kısmından erişime sunuyor.
¥ İstanbul Üniversitesi bünyesindeki 1928-1942 yıllarına ait gazetelere “nek.istanbul.edu.tr” adresinden ulaşılabiliyor. Dijital arşiv tek parti Türkiye’sini yansıtması bakımından mühim...
¥ Türkiye Büyük Millet Meclisinin de faydalı olabilecek bir arşivi var. “acikerisim.tbmm.gov.tr” internet adresinden TBMM Kütüphanesindeki kitaplara ve Millî Sarayların tarihî fotoğraf koleksiyonuna erişilebiliyor.
¥ İBB’ye bağlı Taksim Atatürk Kütüphanesi de yaklaşık 40 bin kitaba internet sitesi üzerinden ulaşmayı sağlıyor.

YURT DIŞINDAKİ ONLINE HAZİNELER
Dünyanın birçok yerinde online erişime açık olan yüzlerce kütüphane var. “Europeana Collections” projesi çerçevesinde açılan “www.europeana.eu” internet adresinden 50 milyona yakın esere ulaşılabiliyor. ABD Kongre Kütüphanesi de Sultan II. Abdülhamid fotoğraf arşivini ve hat sanatı koleksiyonunu sanal olarak sunuyor. Project Gutenberg’in  “www.gutenberg.org” adlı internet sitesi de 54 bin ücretsiz esere sahip.  www.davidrumsey.com adlı internet sitesi ise enteresan tarihî haritaları okuyucularla buluşturuyor. “books.google.com.tr” ve “archive.org” internet siteleri yüz binlerce kitaba ulaşmayı sağlıyor.

MEKÂNLAR BUGÜNLERE HAZIRLANMIŞ
Kütüphane Haftası sebebiyle sorularımızı cevaplayan Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) Genel Başkanı Ali Fuat Kartal “Kütüphaneler daha önce birçok kaynağını dijitalleştirdi ve kullanıma açtı. Bir noktada bugünlere hazırlık yapıyorduk. Bu virüs de üzerine denk geldi. Biz hizmetlerimizin çoğunu online olarak yapıyoruz. Ama tabii telif hakları sebebiyle dijitalleştirmediğimiz eserler kütüphanede olmak zorunda” şeklinde konuşuyor. 

EN ÇOK ÇOCUK KİTAPLARI ÖDÜNÇ ALINIYOR
Günümüzde kütüphanelerin artık araştırma çalışmalarından ziyade çocukların ders çalıştığı mekânlara dö-nüştüğünü kaydeden Kartal “Ülkemizin realitesi maalesef böyle. Halk kütüphanelerini daha ziyade çocuklar kullandığı için ödünç alınan kitapların çoğu da çocuk kitapları ve derslere bağlı olarak istenen kitaplar. Bunlar arasında Adam Blade’in ‘Canavar Peşinde’  kitabı 23 bin 410’la ilk sırada. Sonrasında Salih Memecan’ın ‘Limon ile Zeytin’i (14 bin 643) ve Jeff Kinney’in ‘Saftirik Greg’in Günlüğü’ (11 bin 27) eseri geliyor” ifadelerini kullandı.