Minyatür sanatına yeni sürüm

MURAT ÖZTEKİN

Uçan arabalar, drone’lu saray merasimleri, Starbucks bardağı üzerinde dolaşan eski zaman figürleri... Klasik Türk sanatlarından minyatür, son yıllarda modern dünya ile oldukça iç içe... Türkiye başta olmak üzere dünyanın çeşitli ülkelerinde kadim minyatür sanatını günümüzün bir parçası hâline getiren çok sayıda sanatçı var. Her ne kadar seçilen mevzular bazen bu sanatın “geleneksel” dünyasından uzak olsa da uzun yıllar göz ardı edilen minyatürün ne kadar ilham verici bir sanat olduğu gözler önüne seriliyor.
Bugünlerde de o sanatçıların eserleri biri Türkiye’de diğeri ise Almanya’da açılan iki sergi ile sanatseverlerle buluşuyor. Bunlardan ilki Onur Hastürk’ün Anna Laudel Düsseldorf’ta açtığı “Asimilasyon” adlı sergi. Hastürk, eserlerinde minyatür sanatının farklı tarzlarını, Henri Matisse ve Andy Warhol’un öncülerinden olduğu modern Batı sanatıyla buluşturuyor. 31 Ekim’e kadar Almanlara sunulacak sergide klasik sanatın sınırlarını zorluyor.

TASVİRLER, KİTAPLARDAN ÇIKTI
Diğer sergi ise dün Pera Müzesinde açılan “Minyatür 2.0”... Kadim minyatür sanatının aktüel yorumlarının görülebildiği sergide, Türkiye’nin yanı sıra Azerbaycan, Pakistan, Suudi Arabistan, Hindistan ve İran’dan 14 sanatçının eserleri yer alıyor. Özünde bir kitap süsleme sanatı olan minyatür, sayfalar arasından çıkıp video, heykel, yerleştirme ve fotoğraflarla yeni boyutlar kazanıyor. Bu esnada modern söylemlerin bir parçası hâline de getirilebiliyor. İşlenen konular arasında sömürgecilik, dünyadaki ekonomik adaletsizlik ve mültecilik problemleri yer alıyor. Minyatür sanatının sınırları hakkında bir tartışma mahiyeti taşıyan serginin kendisi de tartışmalara gebe.
Serginin küratörlüğünü Azra Tüzünoğlu ve Gülce Özkara yapıyor. Günümüzde minyatürün yeniden potansiyel kazandığına dikkat çeken Azra Tüzünoğlu serginin amacını, “minyatürü yalnızca tarihsel bir nesne olarak görmekten çıkarmak ve teorik potansiyelini vurgulamak” şeklinde özetliyor. Sergide, Hamra Abbas, Rashad Alakbarov, Halil Altındere, Dana Awartani, Fereydoun Ave, CANAN, Noor Ali Chagani, Cansu Çakar, Hayv Kahraman, Imran Qureshi, Nilima Sheikh, Shahpour Pouyan, Shahzia Sikander ve Saira Wasim gibi Türkiye’den ve dünyadan tanınmış sanatçıların 40’tan fazla eseri yer alıyor. “Minyatür 2.0” 17 Ocak 2021 tarihine kadar Pera Müzesinde ziyaret edilebilecek.

MİNYATÜR ÖLDÜ ZANNEDİLDİ
“Minyatür 2.0” sergisinde eserleri yer alan sanatçılardan Halil Altındere, “Dönem dönem ‘Resim öldü’ diye konuşulur ama böyle olmadı. Sanatçının aklı ve yorumlama biçimi sanatı günün şartlarına adapte ediyor. Minyatür de bir dönem Türkiye’de ölü bir form gibi görülüyordu. Ancak minyatürün sadece bir kültürel miras olarak algılanması yanlış. Minyatür günün şartları içerisinde yaşayabilecek bir sanat” diyor. Minyatürün tarihi bugüne taşıdığını da kaydeden sanatçı Altındere “Minyatür sanat olmanın ötesinde bir bilgi taşıyıcısı da olabiliyor. Mesela Kanuni Sultan Süleyman’ın seferlerine dair Matrakçı Nasuh gibi isimlerin çizdiği eserler, o dönemin birer aynası gibi” ifadelerini kullanıyor.