Ekmek, motorin ve benzin...
12 Nisan 2013 01:00
Mısır ekonomisi ve halkı bıçak sırtında yaşıyor. Bu durumun ekmek ve benzinle yakından ilgisi var. Mısır dünyadaki en büyük buğday ithalatçısıdır. Ülke, devrim başladığından beri döviz rezervlerini çok yüksek bir hızla eritiyor. Katar ve diğer bazı ülkeler yardım ediyor. Ancak Mısır'ın bütçe ve dış ticaret açığı, gönderilen bu paraları devede kulak misali bırakıyor. IMF'den almak için heveslendikleri 4.8 milyar dolarlık kredi de bu problemler nedeniyle yine yetersiz kalıyor. Ayrıca daha çok istikrarsızlığa sebep olabilir.
IMF genellikle son çaredir. Mısır'da bu kadar problem varken kaç banka bu ülkeye kredi verir ki? Ayrıca, Mısır hükümeti için para bulmanın maliyeti çok yüksek. Ülkenin kredi notu oldukça kötü. Durum böyle olunca, bankalar, bireysel yatırımcılar ve diğer kuruluşlar ödünç verdikleri paraya daha çok faiz istiyor...
IMF, Mısır'ın gıda ve yakıta uyguladığı sübvansiyonları kaldırmasını istiyor. Yaşlı Mısırlılar 1970'lerde yaşanan ekmek isyanlarını ve benzer fiyat artışları sebebiyle yaşanan problemleri hatırlıyor. Sokakta şimdiden homurdanmalar başladı. Hem de bu sefer durum 1970'lerden çok daha vahim.
Mısır'da devlete ait olan petrol şirketi ortak iş yaptığı şirketlerin payına düşen ödemeleri yapmıyor. Bu yabancı şirketler buradaki kayıp gelirlerini telafi etmek için daha fazla petrol ihraç ediyor. Mısır hükümeti daha çok döviz elde etmek için daha çok ham petrol ihraç ediyor da olabilir. Mısır'daki rafinerilere benzin vb. rafine ürün üretmesi için epeydir ham petrol gitmiyor.
Mısır'ın akaryakıt talebi arzı çok aşıyor. Mısır artık kullandığı motorinin yaklaşık yüzde 50'sini ithal ediyor. Aynı zamanda çok daha fazla benzin ithal ediyor. Bir kilometreye varan benzin kuyruklarından bahsediliyor. Mısır'da doğalgaz yetmediği zaman elektrik santrallerinde işlenmiş ham petrol kullanılıyor. Mısır'da az miktarda doğalgaz var. Bir zamanlar doğalgaz ihracatçısıydı. Artık ithal ediyor...
Ekinlerin hasat zamanı geldiğinde ve bunların hasadı ve nakliyesi için motorin bulunamadığında öfke daha da artacak. Buğday başaklarının hasat zamanı geldiğinde bu çok bir problem olabilir. Buğdayın hasadı, nakliyesi ve öğütülmesi için motorin lazım. Ayrıca mevcut ve ilerde dikilecek ekinleri sulamak için su pompalarına yakıt lazım.
Mısır bütçesinin çok büyük bir kısmını doğalgaz, benzin, motorin ve gıdaya verilen sübvansiyonlar teşkil ediyor. IMF devasa krediyi vermek için Mısır'ın bu sübvansiyonları kaldırmasını istiyor. Bu istek bir bankacının perspektifinden bakınca gayet mantıklı geliyor. Ancak, Mısır'daki yoksulların perspektifinden bakınca hayatlarının daha da zorlaşması manasına geliyor...
Yoksullar, açlar ve bıçak sırtında yaşayanlar uçurumdan düşmeye başladıklarını hissederlerse bir sonraki büyük belanın fitili ateşlenir. Bazen devrimler görünüşte ideolojik sebeplerle olur. Ancak genelde; yiyecek, yakacak ve mutlu bir azınlık rahat içinde yaşarken, diğerlerinin zor bir hayat sürmesine indirgenebilir...Mısır'ın devrim süreci bitmekten çok uzak...