Arslan: AYM kararlarının uygulanması şart

Ebru Karatosun ANKARA
Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan, “Mahkememiz olağanüstü hâl şartlarında dahi hak eksenli yaklaşımla kararlar vermeye devam etmiş ve olağanüstü halin getirdiği aşırı başvuru sayısını da yönetebilir hâle getirmiştir” dedi. AYM’nin kuruluşunun 56. yıl dönümü dolayısıyla Yüce Divan Salonu’nda tören düzenlendi. AYM Başkanı Arslan yaptığ konuşmada, 2012 yılında uygulanmaya başlayan bireysel başvuru anayasa yargısında yeni bir dönemi başlattığın belirterek şunları söyledi: 
Anayasanın 11. maddesinin de Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü ilkesini düzenlenmiştir. Bu hükmün, genel olarak mahkeme kararlarının bağlayıcılığını düzenleyen Anayasa’nın 138. maddesinden temel farkı. Anayasanın açık hükümleri karşısında Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmaması söz konusu olamaz. Esasen bireysel başvurunun etkili olması da bir başvuruda ihlal tespit edildiğinde, bu ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına bağlıdır. Hiç kuşkusuz ihlalin ve sonuçlarının nasıl ortadan kaldırılacağı konusunda takdir yetkisi, kural olarak başta derece mahkemeleri olmak üzere kamu makamlarına aittir.

BAŞVURULARIN ÇOĞU KARARA BAĞLANDI
Mahkememiz olağanüstü hâl şartlarında dahi hak eksenli yaklaşımla kararlar vermeye devam etmiş ve olağanüstü halin getirdiği aşırı başvuru sayısını da yönetebilir hâle getirmiştir. Mahkeme ilk kez olağanüstü dönemlerde bireysel başvuru hukukunun temel parametrelerini tespit etmiştir. Anayasa Mahkemesi bu ilkeler daha sonra tutuklu hâkim ve savcılar, gazeteciler ve diğer meslek gruplarıyla ilgili  başvurularda geliştirerek öncü kararlarını önemli ölçüde tamamlamıştır. Bunlar dışında mahkeme, tutuklu milletvekilleri başvurularının çoğunu da karara bağlamıştır.

103 BİNİ SONUÇLANDIRILDI
Anayasa koyucu, bu kurumu tam da AİHM’e yapılan bireysel başvuru sayısını ve ihlal sayısını azaltmak için getirmiştir. Dolayısıyla AİHM içtihatlarını dikkate almak, Mahkeme tarafından kaçınılmaz bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. Özellikle 15 Temmuz sonrası olağanüstü dönemde 100 bini aşan başvuru bu kurum sayesinde Strazburg’a gitmeden, Anayasa Mahkemesi önünde karara bağlanmış veya derdest durumdadır. Mahkeme 15 Temmuz sonrasında olağanüstü bir çabayla 120 bin başvurudan 103 bin kadarını sonuçlandırmıştır. Böylece olağanüstü hâl döneminde şu ana kadar yapılan başvuruların yüzde 89’sı karara bağlanmıştır. Hâlihazırda Mahkememizin önünde yaklaşık 39 bin 342 başvuru bulunmakta olup, bunların 9 bin kadar olağanüstü dönem tedbirlerine ilişkindir.