Çocuğunuzu sanal tehlikeden koruyun

Henüz bebeklik çağında ağlayan çocuğa "biraz sussun" diye verilen cep telefonu ya da tablet, gelecekte çocuğun oyun bağımlısı olmasına, olumsuz bir kişilik geliştirmesine daha da tehlikelisi sanal dünyada dolaşan siber zorbaların, sapıkların tuzağına düşmesine sebep olabilir.


İnternet o kadar hayatın içinde ki, çocuklar da bu teknolojik gelişmeden fazlasıyla payını alıyor. Sosyologların "Z Kuşağı" olarak adlandırdıkları ve 2000 yılından sonra "dijital dünyanın tam da ortasına doğan çocuklar" için internet, son derece normal. Z Kuşağının tabletle olan ilişkisini anlatan videoyu çoğunuz izlemişizdir… Videoda 1 yaşına bile gelmemiş bir bebek, kucağındaki derginin sayfalarını çevirmek yerine tablet ekranına dokunuyormuşçasına sayfaları kaydırmaya çalışıyor. Sayfada değişiklik olmayınca büyütmeye çalışıyor. Büyümeyince parmağında bir problem olduğunu düşünüp parmağını bacağına bastırıyor. Parmağında problem olmadığını görünce de önünde bozuk bir tablet olduğuna inanıyor. Z kuşağıyla ilgili gündemde olan bütün bu konular maalesef video kadar eğlenceli değil. Özellikle Bilgisayar bağımlılığı ve türlü tehlikelerin kol gezdiği internet dünyası, ebeveynleri endişelendirmeye devam ediyor. Çünkü internetin loş labirentlerinde başıboş dolanan çocuklar için tehlikeler kol geziyor…
ÇİZGİ?FİLMDEN?ÇIKAN?TEHLİKE
Tecrübeli eğitimci ve İhlas Koleji Müdürü Salih Uyan, yakında piyasaya çıkan "e-beveyn olmak" kitabında internet ortamında çocukları bekleyen tehlikeleri ve anne babaların nasıl davranmaları gerektiğini anlatıyor. Uyan'dan çocukların zarar görmeden nasıl internetten faydalanabileceğini öğrendik. nbsp;
Sanal dünyada çocukları bekleyen tehlikeler neler?
İnternetin en büyük tehlikesi iyi ile kötünün yan yana duruyor olması. Çocuğunuz için Sünger Bob filmi ararken, çok masum gibi görünen bir çizgi film sitesinin yanında bir kumar sitesinin, pornografik içerikli bir sitenin reklamı çıkabiliyor. Hatta ödev araştırması yapan çocuklar arama motoruna bir kelime yazdıklarında çok tehlikeli yerlere ulaşabiliyor.
Hangi alan güvenli, hangi alan tehlikeli anne babaların bunu kestirmesi çok kolay değil. Çünkü hepsi birbirine girmiş durumda. Çocuğunuzun bir ödev araştırması yaparken bile bir linkten diğerine atlarken özellikle küçük yaştaki çocukları çekmek için kullanılan bazı şeylere kanarak hiç istenmeyen sitelere gitmesi söz konusu olabiliyor.
SİBER?ZORBALAR?DEVREDE
Bu amaçla hareket eden insanlar var mı?
Bunlara tıptaki adıyla pedofili deniyor. Teşhis edilmiş bir hastalık. Bu insanlar online oyun siteleri gibi çocukların çok sık girdiği yerlerde, oyun sitelerinde, facebook ve instagramda, uzun dönem stratejilerle tabiri caizse "av planları" yapıyorlar. Hatta bazı telekominikasyon şirketleri "Lütfen çocuğunuzu sosyal medyadan koruyun. Fotoğraf yüklemesin, bilgilerini ifşa etmesin" diye mesajla ailelere uyarı göndermek zorunda kalıyorlar. Çünkü bu kişiler çocuğun sosyal medyada paylaştığı özel zevkleri, tuttuğu takım, sevdiği müzik, gittiği okul gibi bilgileri veri tabanında toplayarak, çocukların beğenilerine uygun sahte kimlikler oluşturuyorlar. Sonra da her çocuğa onunla aynı ilgi alanlarına sahip bir arkadaş gibi yaklaşıyorlar. Çocukların yaş o yaş özelliklerine ait dünya görüşleri bunu algılamaya yetmiyor.
Ne yapalım çocuklara interneti yasaklayalım mı?
Elbette hayır. Anne babaların sürekli endişe etmesi, diken üzerinde durması da doğru değil. Belirli kurallar dahilinde zaman zaman kontrol etmeleri tehlikeyi azaltır.






YASAKLAMADAN KORUMAK MÜMKÜN DEĞİL


Kıyafetine karıştığınız çocuğun internete girişini de denetleyin
Anne babalar 2-3 yaşındaki çocuk çekmeceleri açmasın diye kilit takarlar, düşmesin diye pencerelere bazı önlemler alırlar. Aslında internet ve dijital dünya ile ilgili çok farklı bir durum yok. Sadece geleneksel ebeveynlik görevlerini dijital ortama transfer etmek gerekiyor. Mesela 8 yaşındaki çocuğunuzun tek başına herhangi bir kafeye gidip, tanımadığı insanlarla konuşmasına izin veriyor musunuz? Eğer vermiyorsanız, internette sohbet odalarına girip chat yapmasına da izin vermeyeceksiniz demektir. Kızının ya da oğlunun dışarı çıkarken giydiği kıyafete karışan bir anne babanın aslında instagrama, facebooka, twittera yüklediği fotoğrafa da karışabilmesi gerekiyor. Anne babalar bunu atlayabiliyorlar. Gerçekle sanal arasında hiçbir farkı yok. Hatta instagram çok daha geniş kitlelere açılan platform. Çocuğunun gece 12'ye kadar sokakta kalmasını istemeyen anne ya da babanın aynı şekilde gece yarısı odasının kapısını kapatmış internette dolaşıyor olmasından da endişe ediyor olması lazım. Çünkü orada da akan bir hayat var. 12 yaşındaki bir çocuğun gece 12'de Taksim'de yalnız olmasıyla o saatte internet ortamında olması aynı şeydir.


Facebook şifresini biliyor musunuz?
Anne babanın "Ben çocuğuma güveniyorum" demesinin çok mantıklı olmadığını söyleyen Salih Uyan, çocuğun internetle ilişkisini sağlıklı olarak düzenleyebilmek için Amerikan Pediatri Vakfı'nın önerilerine kulak vermek gerektiğini söylüyor: nbsp;
-2 yaşından önce çocukların eline nbsp;cep telefonu, tablet vermeyin. Televizyonun karşısına oturtup klip, çizgi film izletmeyin.
-Çocuklarınızla sanal dünyadaki tehlikelerle ilgili konuşun. Gerçek hayatta arkadaşı olmayan kişilerle sanal dünyada iletişime geçmemeleri gerektiğini anlatın.
-Facebook, instagram, twitterda sizin izniniz olmadan görüntü ve özel bilgilerini paylaşmaması gerektiğini vurgulayın.
-12 yaşına kadar çocuklarınıza odalarında tek başına internete girmelerine izin vermeyin. Sadece aile fertlerinin birlikte olduğu oturma alanlarında internete girmesine müsaade edin. nbsp;
-14 yaşından küçük çocuklarınızın üye olduğu bütün sosyal sitelerdeki ve e-mail hesaplarına ait şifrelerini öğrenin. Haftada bir bu mecralara girip kontrol edin. nbsp;
-Zaman zaman facebook, instagram, twitter hesaplarındaki arkadaşlarını tek tek sorun. Bunların içinden gerçek hayatta tanımadığı kişileri silmesini isteyin. Eğer çocuğunuzun 100'den fazla arkadaşı varsa, gerçek hayatta tanımadığı kişiler de bunların içindedir.
ZİYNETİ KOCABIYIK