Yaşlılarda düşme riskine son

Ziyneti Kocabıyık

Avrupa’nın en genç nüfusuna sahip olan Türkiye giderek yaşlanıyor. Yapılan son çalışmalara göre ortalama ömür 80 yaşına kadar çıktı. Artık ülkemizdeki her 10 kişiden biri yaşlı. Bu durum yaşlı sağlığına daha fazla önem verilmesi konusunu gündeme getirdi. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak ülkemizde bir ilke imza atıldı ve İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde İstanbul Gerontoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (İst-GETAM) hizmete açıldı. Merkezde ilk olarak yaşlılarda düşmenin önlenmesi konusunda bir proje başlatıldı. 

886 YAŞLININ RİSKİ BELİRLENDİ
Merkeze ait ilk projenin yaşlılarda önemli bir sağlık problemi olan düşmenin önlenmesi olduğunu belirten Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Akgül, bu konuda yapılan projenin de Türkiye’de bir ilk olduğuna dikkat çekti. 6 ay önce başlatılan bu projede İstanbul Bahçelievler semtinin pilot bölge seçildiğini belirten Prof. Dr. Akgül “Bahçelievler’de 4.000 haneyi tarayarak, yaşlıları belirledik. Bu kişilerin evlerini, hayat şartlarını, çevresel şartlarını inceleyerek daha önce oluşturduğumuz risk skalasına göre düşme riski olan 886 kişiyi merkezimize davet ettik. Bu projede Bahçelievler Belediyesi, İstanbul Medipol Üniversitesi, Bahçelievler Devlet Hastanesi ve Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile çalışıyoruz. Bir kişide düşme riski varsa o nokta ile ilgili ya burada rehabilitasyon yapıyoruz ya tedavi için iştirakçi hastanelere gönderiyoruz. Merkezimizden tedavi alan hiçbir hasta şu ana kadar düşmedi” dedi. 

İST-GETAM BAŞLANGIÇ OLACAK
Bahçelievler’de pilot çalışma olarak başlatılan proje Türkiye’nin diğer belediyelerine de örnek proje olarak aktarılması düşünülüyor. Geronteknoloji Merkezinin yeni bir sağlık hizmeti olduğunu ifade eden Prof. Dr. Akgül, bu hizmetin yaygınlaşması için Sağlık Bakanlığı ile ortak çalışmaların yürütüleceğini söyledi. Merkezde Denge Değerlendirme ve Rehabilitasyon Ünitesi, Kas-İskelet Sistemi ve Hareket Analizi Ünitesi, Kalp- Damar Sistemi Ünitesi, Eğitim ve Danışmanlık Ünitesi bulunuyor.  

65 YAŞ ÜSTÜ HERKESE AÇIK
Merkez, 65 yaş üstü herkese açık. Sosyal Güvence kapsamında olmamasına rağmen şu anda işlemler ücretsiz olarak uygulanıyor. Ancak ileriki dönemlerde üniversite döner sermayesine katkı amacıyla belirli bir ücret alınması düşünülüyor.

AR-GE YAPILACAK
İst-GETAM, aynı zamanda bu alanda AR-GE yapmak isteyen araştırmacılara da açık. Ayrıca merkez ve lisans-lisansüstü öğrenciler için de eğitim fırsatı sağlıyor. Prof. Dr. Akgül, şimdiden merkezin buluşu olan 5 cihaz, yöntem ve malzemenin patenti için patent enstitüsüne başvurulduğunu da belirtti. 

SAĞLIĞA DESTEK OLUYORUZ
Projeye destek veren İstanbul Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Özgül Özkan Yavuz, İSTKA’nın toplum sağlığı ile ilgili projelere öncelik verdiğini belirterek “Herkes için erişilebilir, etkili ve etkin sağlık hizmetleri sunulması temel hedeflerimizden biri. İSTKA olarak sağlık altyapısının geliştirilmesi, insan kaynağı yetkinliğinin iyileştirilmesi, sağlık ekipmanlarının kalitesinin artırılması, koruyucu ve önleyici sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine yönelik projeleri destekliyoruz. Geroteknoloji Merkezi ve düşmenin önlenmesi projesi de bu açıdan toplum sağlığına katkı yapma hedeflerimizin içindeki projelerden biri oldu” dedi.

YAŞLI NEDEN DÜŞÜYOR?

Yaş ilerledikçe düşme riski artıyor. Yapılan çalışmalar 65 yaş üstünde 100 kişiden 20’sinin düşerek kendini sakatladığını, yatağa mahkûm olduğunu ya da hayatını kaybettiğini gösteriyor. Düşen yaşlılar arasındaki en sık ölüm sebepleri beyin travmaları ve kalça kırığı. Yaşlılarda düşmenin çoğu zaman bir tek nedeni yok. İlerleyen yaşla beraber ortaya çıkan denge ve yürüme problemleri, görme ve duymanın azalması, başta kalp damar sistemi olmak üzere çeşitli kronik hastalıklar, anlama ve kavrama kabiliyetlerinde bozulma, düşmeyi kolaylaştıran faktörler. Yaşlının genel sağlık durumu iyi ise düşme riski azalıyor. Araştırmalar yaşlılarda kaza ile düşmenin yüzde 14, tahmin edilemeyen sebeplerden dolayı düşmenin yüzde 8, bayılma ve baş dönmesi, osteoporoz gibi tahmin edilebilen sebeplerden dolayı düşme ise yüzde 78 oranında olduğunu gösteriyor. 

Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Akgül, İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak’a yeni açılan merkezi gezdirdi.

Türkiye’nin ilk geronteknoloji merkezi açıldı

İstanbul Kalkınma Ajansının (İSTKA) desteği ile hayata geçirilen merkezin, dünyada çok az örneği olduğunu söyleyen İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı ve merkez yöneticisi Prof. Dr. Ahmet Akgül, “Geriatri yaşlı bilimidir. Geronteknoloji ise yaşlı kişilerin hayatını kolaylaştıran, hayat kalitelerini artıran, fiziksel, zihinsel ve sosyal kapasitelerini iyileştiren teknolojik ürünlerin ve uygulamaların araştırılması, geliştirilmesi, sunulması ve değerlendirilmesi ile ilgilenen alandır. Burada yaşlıların, düşmeye yol açabilecek kas-iskelet sistemi problemleri, denge problemleri, kardiovaskuler sistem problemleri, çoklu ilaç kullanımı gibi problemlerine çözümler bulmak için çalışacağız. Hedefimiz 65 yaş üstü kişiler ve onlara bakım sağlayan yakınlarının yaşam kalitesini artırmak. Yürütülen projemiz kapsamında gelecekte Türkiye’deki diğer şehirlerde benzer merkezlerin kurulmasına öncülük edilecek” dedi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yerleşkesi içinde 195 metrekarelik kapalı alanda kurulan İst-GETAM’ın içindeki ülkemizdeki diğer sağlık kurumlarında benzeri olmayan teknolojik cihazlar, yaşlının sağlık risklerini belirlemeyi hedefliyor.