Diyabetlinin ayağı da risk altında

Ziyneti Kocabıyık

Kan şekeri kontrol altında olmayan diyabet hastalarını bekleyen en önemli yan etkilerden biri de diyabetik ayak yaralarıdır. Araştırmalar 10 diyabet hastasından 1-2’sinin ayağında yara bulunduğunu gösteriyor. Sinir hasarı ve kan dolaşımı bozukluğunun şeker hastalarında ayak yaralarının meydana gelmesinde en önemli sebep olduğunu söyleyen Türk Girişimsel Radyoloji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Halil Öztürk “Yılda 1 defa göz, kardiyoloji ve böbrek kontrolü yaptıran diyabetlilerin mutlaka ayaklarının da kontrol edilmesi gerekir. Dünyada tüm bacak kesilmesi işlemlerinin yüzde 75’i şeker hastalarında yapılıyor. Şeker hastalarında bacak kesilme riski diğerlerinden 15 kat daha fazladır. Diyabet ülkemizde kazalardan sonra en sık ayak kayıplarına sebep olan durumdur” dedi.

ÖLÜM RİSKİ YÜKSEK

Bir ayağı diyabete bağlı kangren yüzünden kesilen hastanın diğer ayağını kaybetme riskinin de yüksek olduğunu bildiren Prof. Dr. Öztürk “Bu kişilerde ömür de kısalmıştır. Amerika’da yapılan bir araştırma diyabete bağlı olarak ayağı kesilen kişilerin damar hastalıklarından dolayı 5 yıl içinde hayatını kaybettiğini göstermiştir” dedi. 

100 METRE TESTİ

Diyabete bağlı ayak kayıplarının yüzde 85’nin sebebinin enfeksiyona bağlı ayak yaraları olduğunu anlatan Prof. Dr. Öztürk, ayak damarlarındaki daralmanın da bacak kesilmesine sebep olduğunu belirterek erken teşhisle diyabetik ayak kayıplarının önlenebileceğini ifade etti. Düzenli diyabet takibinde hekimin hastasına “500 metreyi rahat yürüyor musunuz?”, “100 metreyi rahat yürüyor musunuz?” sorularını yöneltilmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Öztürk, “Diyabete bağlı olarak bacak damarlarında daralma olan hastalarda ayakların kanlanması azalır. Ayaklara yeterli kan gitmez. Bu enfeksiyonların ortaya çıkışını artırır. Diyabete bağlı iyileşmeyen ayak yaraları kangrene yol açar. Ayaklarında beslenme bozukluğu olan kişiler yürürken daha çok yorulurlar ve belirli mesafelerde ayaklarında ağrı hissederler. 500 metrede yorulan ve ayağında ağrı hisseden hastaların takiplerinin yapılması gerekir. Yürürken 100 metrenin altında ağrı hissedenlerin ise dopler, ultrasonofrafi ya da MR anjiyografi ile damarlardaki darlığın tespit edilmesi  ve girişimsel yöntemlerle müdahale edilmesi gereklidir” dedi.

KASIKTAN MÜDAHALE

Bacağa giden damarlarda darlık görülen diyabet hastalarının ayaklarına yaralar oluşmadan kasıktan girişimsel yöntemler kullanılarak müdahale edilebildiğini anlatan Prof. Dr. Öztürk “Kasıktan çok ince tellerle ve uzun balonlarla girerek, daralmış noktalara balon koyuyoruz ve bu bölümleri açıyoruz. Böylece ayaklara daha fazla kan gidiyor, yara oluşumu engelleniyor” dedi.

AYAK BAKIMI NASIL YAPILIR?

Diyabetlilerde erken teşhis ve doğru bakımla ayak yaralarının yüzde 80’i, ayak kesilmelerinin yüzde 50’si önlenebilir. Ayaklarınızı korumak için şunlara dikkat edin:
- Her gün ayaklarınızı göz, el ve ayna yardımıyla kontrol edin.
- Ayaklarınızı her gün ılık su ile yıkayın. Nasır ve sertlikleri ponza taşı ile inceltin. Parmak aralarını iyice kurulayın. 
- Ayağınız ıslakken yağlı krem sürün. Ayaklarınıza sık sık masaj yapın.
- Tırnaklarınızı yuvarlak değil, düz kesin ve derinizin kesilmemesine dikkat edin. Kalınlaşmış tırnaklarınızı sıcak suda yumuşattıktan sonra özel bir makasla kesin.
- Gözleriniz iyi görmüyorsa tırnaklarınızı bir başkasına kestirin. 
- Yumuşak kaliteli deriden ve ayağınızı sıkmayan bir ayakkabı tercih edin.
- Ayakkabınızı giymeden önce içinde çivi, toz taş ve yabancı cisimler olup olmadığını kontrol edin. 
- İç tabanı eskimiş olanları tamir ettirin. Haftada 1 defa içini ıslak sabunlu bezle silin.