Çocuğun sağlığını boyundan ölçün

Ziyneti KOCABIYIK

Sağlık Bakanlığının 2010 yılında yaptığı Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması Raporu’na göre ülkemizde 06-10 yaş arasındaki çocukların yüzde 11.5’inin boyu kısa. Bu yüzden Sağlık Bakanlığı 15 Nisan tarihini “Büyüme ve Gelişmenin İzlenmesi Günü” olarak değerlendiriyor ve çocukların büyümesinin izlenmesinin sağlık açısından önemine dikkat çekiyor. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği Başkanı Prof. Dr. Feyza Darendeliler, çocuklarda büyümenin duraklamasının önemli hastalıkların işareti olabileceğini belirterek, “Çocuğun sağlıklı büyüme sürecini birçok şey etkiler. Özellikle anne karnında ve ilk çocukluk döneminde beslenme, psikososyal olumsuzluklar ve araya giren ciddi hastalıklar büyüme sürecini olumsuz etkileyebilir. Dolayısıyla büyümede duraklama veya boy kısalığı altta yatan hastalığın ilk belirtisi olabilir” dedi.

100 ÇOCUKTAN 3’Ü BODUR
Uzun süreli beslenme bozukluğu sonucu gelişen ve “Bodurluk” diye adlandırılan boy kısalığının ülkemizde yüzde 3 oranında görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Darendeliler, özellikle hayatın ilk yıllarındaki beslenme bozukluklarının, daha sonraki yaşlarda boy kısalığına yol açtığını belirtti.

ANNE BABA KISA İSE...
Büyümenin anne karnında izlenebileceğini söyleyen Prof. Dr. Darendeliler, düşük doğum ağırlığı ile dünyaya gelen çocuklarda boy kısalığı riskinin daha yüksek olduğunu belirterek “Zamanında fakat 2,5 kilodan düşük doğan çocukların yüzde 80-85’i büyümeyi yakalıyor. Ancak yüzde 10-15’i kısa kalıyor. İlk 2 yaşta normal büyümeyi yakalayamayan çocukların nihai boyları daha kısa kalıyor” dedi.
Anne ve babadan geçen genlerle belirlenen kalıtımın, çocuğun boyunun uzunluğunu ya da kısalığını belirleyen önemli bir etken olduğunu ifade eden Prof. Dr. Darendeliler, “Normal kısa boyluluk toplumda en sık görülen boy kısalığıdır. Bu çocukların boyları kısa ancak büyüme hızları normaldir. Bir kısmının anne ve babası da kısa boylu olup, genetik faktörler ön plandadır” diye konuştu.
Vücut oranı normal olan çocuklarda görülen patalojik boy kısalığının altında bazı sebepler olduğunu ifade eden Prof. Dr. Feyza Darendeliler, bunları şöyle sıraladı: Doğum tartısı düşük doğan ve kısa boylu çocuklar, Turner sendromu, beslenme bozukluğu ve bodurluk, kalp, böbrek gibi sistemleri ilgilendiren uzun süreli hastalıklar veya uzun süreli ilaç kullanımı, büyüme hormonu eksikliği, hipotiroidi ve psikososyal boy kısalığı. Daha çok kız çocuklarında görülen Turner Sendromunun sıklığı toplumda 2.500 çocukta 1’dir. Bu çocukların zekası normaldir. Düşük doğum ağırlığı ile dünyaya gelirler ancak süt çocukluğu döneminden itibaren büyümeleri yavaştır. Boyları kısadır ve ergenliğe giremezler.

BÜYÜMENİN KORUYUCULARI
Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği, çocuklarda sağlıklı büyüme, büyüme geriliklerinin erken teşhisi ve tedavisini sağlamak amacıyla “Büyümenin Koruyucuları” projesini hayata geçirdi. Merck’in katkılarıyla başlatılan bilinçlendirme kampanyasında Facebook ve Instagram hesaplarından yapılan paylaşımlarda büyüme ile ilgili pek çok bilgiye yer veriliyor.

BOYU YILDA EN AZ 4-6 CM UZAMALI
Sağlıklı da olsa her çocuğun büyüme sürecinin yakından takip edilmesi gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Feyza Darendeliler “Okul çocuklarının ortalama olarak yılda 4-6 cm uzamaları gerekir. Çocuğun sınıfta arkadaşlarına göre küçük olması, pantolonunun kısalmaması veya ayakkabısının küçülmemesi gibi durumlar, büyüme geriliğinin önemli belirtileri belirtileridir ve bu durumlar gözlendiğinde mutlaka doktora danışılmalıdır” dedi.

BÜYÜME HORMONU TEDAVİSİ ERKEN BAŞLAMALI
Büyüme hormonu eksikliğinin de gelişimi olumsuz etkilediğini hatırlatan Prof. Dr. Darendeliler “Doğuştan ya da sonradan gelişebilir. Bu çocukların zekâları normaldir ancak vücuttaki yağ dokuları fazladır. Türkiye’de tedaviye başlama yaşı 11,7’dir” diye anlattı.